آیت‌الله هاشمی «حسرت» چه چیزی را می‌خورد؟

برنامه این شب‌ها در شبکه اول سیما، برنامه امشب خود را به بازپخش مصاحبه کوروش علیانی و علی درستکار با آیت الله هاشمی رفسنجانی در سال 87 اختصاص داد.

این گفتگو که به مناسبت 22 بهمن ماه و پیروزی انقلاب اسلامی انجام شده بود، با این سئوال آغاز شد که«شما 22 بهمن 57 کجا بودید؟»، که آیت الله هاشمی رفسنجانی در پاسخ به این سئوال گفت: روز 22 بهمن خیلی مشغول بودیم لحظه ای ارام نداشتیم بالاخره اواخر شب بود. ساعت شروع به کار شما را نمی دانم ولی خیلی از شب گذشته بود که توانستیم به طرف خانه برویم . توی جاده و خانه می رفتیم قدم به قدم و جاهای حساس بچه های انقلاب جمع شده و برای خودشان سنگر درست کرده بودند و گروه های مسلح هم بودند، همه در حال کار بودند بعضی جاها آتشی بود. برای ما عبور از این همه موانعی که درست کرده بودن جالب بود. شب خاطره انگیزی بود.

هاشمی در ادامه از آرزوهایش برای انقلاب گفت و تصریح کرد: ما مایل بودیم ایرانی بسازیم که از سر تا پا با احکام اسلام اداره شود و در شرایط مادی هم مردم را مرفه کنیم، بیشتر هدف این بود که فقرا را کمک کنیم و ایران را آباد کنیم. فکر میکردیم کمتر از سی سال کشور الگویی در دنیا از ایران ایجاد می کنیم.

در این قسمت از گفتگو مجری خطاب به هاشمی گفت: اما نگذاشتند که ما با سرعتی که میخواستیم به آنچه میخواهیم نزدیک شویم به هر حال سی سال گذشته ما چقدر فاصله داریم با آنجه که شما در آن شب تصور می‌کردید؟

رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام اینگونه پاسخ داد: چقدر را نمیتوانم متر کنم و بگویم اما به همه‌اش نرسیدم ولی کارهای بزرگی کردیم اول میخواستیم کشورمان را مستقل کنیم که کاملا موفقیم اما بعد دیگر دیگری که برایش تلاش کردیم، بحث استعمار بود که در جنگ بعد دفاعی و بعدش عمرانی بود که همه چیز در کشورمان از دانش های پیشرفته وجود داشت، من فکر میکنم که در راهیم و هنوز نیاز داریم که کار کنیم.

وی افزود: خب البته تعامل جهانی هیچ وقت متوقف نمی‌شود اما در عین حال فکر می‌کنم باید بیشتر از این رفتار کنیم ما در چشم انداز بیست ساله هدفمان این است که در منطقه  بین 28 کشور اول باشیم که البته این بلند پروازی نیست، الان اول نیستیم و در بعضی از جاها پنچم و ششم هستیم و باید تلاش کنیم که به آن برسیم.

آیت الله هاشمی رفسنجانی در پاسخ به سئوال در مورد عدالت اجتماعی، اظهار کرد:کارهای بزرگی کردیم مثلا در زمان شاه روستاهای ما در غفلت بود، خب ما موفق شدیم که روستاها را خیلی جلو ببریم اکثر روستای های ما آب ، برق و تلفن و ... دارند، نقاط محروم که خیلی به آنها ظلم می شد به آنها رسیدگی کردیم از نظر تحصیلی قشر بی سواد عظیمی قبلا بودند که موفق شدیم کشورمان را با سواد کردیم، این ها همه اش زیباست.در دوران گذشته دانشگاه چیز لوکسی حساب می شد که خانواده های مرفه می توانستند به آن برسند اما الان بچه های تحت پوشش کمیته امداد هم می توانند به دانشگاه بروند.

کوروش علیانی در ادامه گفتگو از آیت الله هاشمی رفسنجانی سئوال کرد:به نظر می آید خیلی کارهای بزرگی هست که نکرده ایم اینکه یک آدمی همچنان به خاطر نبود آب و پزشک در اثر بیماری ساده جانش را از دست بدهد، این پیشرفت ها خیلیش از آن پیشرفت هایی است که در بسیاری از کشورها در حال انجام است، فکر می کنید چند سال دیگر ما شایسته این هستیم که شب دیگر آرام و راحت بخوابیم یعین فکر نکنیم کسی از بی دارویی و فقر جانش را از دست ندهد؟

سئوالی که موجب شد تا آیت الله با نکته سنجی خود به آن پاسخ دهد: این کار جز آرزوهای تحقق نیافته ما است شما در حرف من آمدید و آن تکه را نگفتم الان میگویم به هر حال شیرینی مصاحبه این است که از این شیرین کاری‌ها کنید. تامین اجتماعی کامل جایش خالی است من در آخر دولت لایحه تامین اجتماعی نوشتم و این هایی که شما می گویید در آن مدنظر گرفته شده بود، بیمه کامل تحت نظر مسکن، شغل و.. داشته باشد، اگر این لایحه آن روزها تصویب شده بود، ما بسیاری از کارهایی که در قالب امداد میکنیم همان جا در قالب بیمه میدادیم این مسئله حل شده بود، انشاءاله روزی بیمه اجتماعی کامل را اجرا کنیم دیگر کسی نگرانی این را نداشته باشد،اما کار اساسی ایجاد اشتغال است که مردم با تکیه به خودشان بتوانند این کارها را بکنند.

رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در برابر این سئوال که «چیزی از سال 57 هست که حسرتش را بخورید؟»، گفت: وحدت و همدلی مردم است که آن همدلی که اکثریت قاطع مردم در ساله اهی اول انقلاب در تعارض های سیاسی بود، حسرت آن را میخورم و دلم میخواهد مردم براساس همدلی عمل کنند، نمیگویم رقابت سیاسی نباشد اما این رقابت هم با همدلی باشد که هر کس برنامه بهتری انجام میدهد بتواند با همدلی به قدرت برسد.

بال پرواز دین بسیار باز است، اگر متحجرین بگذارند
آیت الله هاشمی رفسنجانی در ادامه این گفت وگو با با بیان اینکه اگر عقلانیت و اخلاق گرایی در کشور حاکم شود بسیاری از مشکلات حل شدنی است، ادامه داد: دعواها نتیجه ای ندارد؛ من رقابت سالم را باعث پیشرفت می دانم اما ما باید با اخلاق اسلامی رقابت کنیم. توقع این است که همان هایی که با همدلی انقلاب را پیروز کردند آهنگ همکاری را حفظ کنند.

او در پاسخ به سوالی درباره برآوردش از سی ساله آینده کشور گفت: چشم انداز ما از بیست سال آینده در سند چشم انداز بیست ساله تنظیم شده و ما آرزوهایمان را برای کشور در این سند نوشته ایم. البته در این چهارسال گذشته این اهداف محقق نشده است. اما اگر در این 16 سال باقیمانده کوتاهی نکنیم می توانیم به اهداف تعیین شده در این سند برسیم.

آیت الله هاشمی رفسنجانی درباره سبک زندگی دینی گفت: دین همانطور که درقرآن هم می بینم اصولی را برای ما مشخصی کرده و احکام معینی آورده که بعضی هایش هم تعبدی است. اما عمده احکام دینی به عهده خود مردم گذاشته شده است. در زمان پیامبر هم همینگونه است. در قلمرو دین حضور ابتکاری خود انسان، تفکر و فهم خود انسان بسیار بیشتر از آن چیزی است که ما فکر می کنیم. 

وی تاکید کرد:من معتقدم فضای دینی خیلی باز است اگر متحجرین دست و پای انسان را نبندد بال پرواز در دنیای دین بسیار باز است. یکی سری چیزها هم هست که خشک مقدس ها می گویند و در زندگی مردم وارد می کنند. من فکر می کنم انسان های طراز اول اسلام اینقدر خشک نیستند و دست مردم را نمی بنندد که فضا را تنگ شود. من به شخصه هیچ گاه در اسلام احساس تنگنا نکرده ام. 

او با بین اینکه ما از همان اول سیستم و ساختار کشور را به گونه ای برنامه ریزی کردیم که توانستیم بر اساس فقاهت ساختار نظام را به گونه ای تنظیم کنیم که تابع احکام الهی باشد، گفت: ما در زمان تدوین قانون اساسی فکر کردیم که قانون اساسی مغایر با احکام الهی نباشد. علاوه بر این یک گروه حقوقدان و فقیه هم به عنوان شورای نگهبان گذاشته شده است که ناظر بر اجرای این قوانین است. اما شورای نگهبان باید ترکیبی داشته باشد که بتواند مسائل علمی را هم بررسی کند و عالمانه نظر بدهند و نظر مشورتی هم بگیرد. محور را هم اسلام قرار داده ایم. مردم باید رهبر، مجلس، شوراها و .. را انتخاب کنند و اراده کشور را به مردم داده ایم حالا اینکه مردم استفاده نمی کنند تقصیر خودشان است. ساختار ما هم مردمی است وو هم اسلامی است. ظرف ما درست اما اینکه بگوییم همه چیز درست شده، نه من چنین ادعایی ندارم.

او ادامه داد: در قانون اساسی برای سطوح بالایی تا پایین نظام وظایف در نظر گرفته شده است ما الان اگر به این وظایف عمل نکنیم قطعا هزینه می دهیم.

هاشمی رفسنجانی درباره بستن شدن و محدود شدنش با دین گفت: بهتر است دستمان بسته باشد چون به عدل و عطوفت خداوند باور داریم.

وی درباره سبک زندگی دینی اظهار کرد: همان طور که قرآن می بینیم یک اصول و راه هایی را مشخص کرده و احکامی را نیز آورده که تعبدی است. بسیاری از مسائل را به انسان ها موکول کرده است. رساله علما را که می خوانم خیلی جاها درباره عرف هم مصداق تعیین می کنند که البته آنها برای تسهیل امور راه را باز می کنند. تعقل انسان خیلی بیشتر از آنی است که به صورت سربسته و غیر قابل انعطاف در اختیارمان باشد. فضای دینی خیلی باز است اگر متحجرین دست انسان را نبندند بال انسان در فضای دینی خیلی باز است.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام یادآور شد: یکسری چیز ها است بزرگان و علما نمی گویند معمولا خشک مقدس مآب ها به صورت احتیاطی می گویند یا رعایت می کنند که این موارد دست ها را می بندد. علما فضا را بر مقلدین تنگ نمی کنند. اسلام دین سهمه و سهله است. من هیچ گاه احساس تنگنا نمی کنم.

وی درباره اینکه چقدر در پیاده سازی احکام دین موفق بودیم؟ گفت: بیشتر در سیستم و ساختار توانستیم کار کنیم براساس فقاهت توانستیم ساختار نظام را طوری طراحی کنیم که تابع احکام الهی باشد. آنچه در قانون اساسی آمده گفتیم آنچه مقرر می شود نباید مغایر احکام دین باشد. من نظرم این است که شورای نگهبان متخصصانی داشته باشد که درباره موضوعات علمی و فنی را عالمانه نظر مشورتی دهند. ولایت فقیه را هم که به عنوان نایب امام زمان در صدر نظام است. زندگی را هم به مردم دادیم که گفتیم مجلس، شوراها، رئیس جمهور و رهبر را مردم انتخاب کنند. پس اراده اداره کشور را به مردم دادیم حالا خود مردم استفاده نمی کنند تقصیر خودشان است باید از این ظرفیت استفاده کنند. در کل ظرف مان درست است اما اینکه همه چیز درست است چنین اعتقادی ندارم.