رویداد۲۴-در روزهایی که جریان مخالف دولت مجدانه طرح ناکارآمدنمایی برجام را ادامه پیگیری می‌کردند و رسانه‌های وابسته به این جریان در حال استفاده از هر رویداد داخلی و خارجی برای زیر سوال بردن نتایج برجام بودند، پنجشنبه گذشته اولین هواپیما از 100 فروند هواپیمای مورد معامله با ایرباس بر باند فرودگاه مهرآباد نشست و در آشیانه هما پارک شد. همان هواپیمایی که رسانه های مخالف آن را قرارداد کاغذی عنوان می کردند وارد ناوگان هوایی کشورمان شد تا ایمنی سفرهای هوایی را برای مردم افزایش دهد.
طبق گفته وزیر راه و شهرسازی و «فابریس برژیه» مدیرعامل ایرباس این فروند نشان از بازگشت عزتمندانه ایران به صحنه‌های رقابت بین المللی است. از این پس ایران‌ایر پیشتاز صنعت هوانوردی منطقه و حتی دنیا خواهد شد، برخی از رسانه‌ها با زیر سوال بردن این قرارداد از ابهاماتی حرف می‌زنند که «فرهاد پرورش» مدیرعامل ایران ایر در مصاحبه تفصیلی با خبرنگار اقتصادی ایلنا به این ابهامات پاسخ داد.
به گفته پرورش تمام قراردادهای ایرلاین‌های دنیا با فروشندگان هواپیما محرمانه است و ارقام اعلام نمی‌شود. همچنین در شرایط احتمالی بازگشت تحریم ها، تمهیدات لازم پیش بینی شده است.
در ادامه مشروح گفت وگو مدیرعامل ایران ایر با ایلنا آمده است:
*برخی از رسانه‌ها مدعی هستند که در قرارداد خرید هواپیما از ایرباس ابهاماتی وجود دارد که یکی از این ابهامات اعلام نشدن رقم نهایی قرارداد است. محرمانه بودن رقم قرارداد خرید هواپیما یک عرف بین المللی است یا فقط درباره قراردادها با شرکت های ایرانی رقم اعلام نمی شود؟
رسانه‌ها باید انصاف را رعایت کنند. هیچ ابهامی در قرارداد خرید هواپیما از ایرباس وجود ندارد اما متاسفانه برخی از رسانه ها به این قراردادها که نشان بازگشت عزت مندانه ایران به صحنه اقتصاد بین المللی است، نقدهای غیر منصفانه دارند. رقم قرارداد خرید هواپیما نه تنها در مورد معامله ایرباس با ایران‌ایر بلکه در خصوص قرارداد تمام شرکت های هواپیمایی که با فروشندگان و سازندگان هواپیما منعقد می‌شود، قابل افشا نیست. بارها از سوی مسئولان گفته شده که در قراردادها یک کاتالوگ پرایس یا همان قیمت کاتالوگی و یک قیمت مذاکره مطرح است که قیمت مذاکره قابل افشا نیست.
قیمت های مذاکره ای برای خرید هواپیماها برای شرکت های مختلف هوایی متفاوت است. شرکتی ممکن است یک هواپیما از شرکت فروشنده خریداری کند و شرکتی هم ممکن است از همان مدل هواپیما 20 فروند قرارداد خرید به امضا برساند. به طور قطع قیمت این مدل هواپیما برای این دو شرکت با توجه به تعداد هواپیمای مورد معامله، یکسان نخواهد بود.
شرایط خرید هواپیما برای هر ایرلاینی از هر کشوری متفاوت است. یک ایرلاین ممکن است تمام صندلی های هواپیما را از نوع اکونومی انتخاب کند و یا اینکه شرکتی دیگر درخواست 20 صندلی بیزنس کلاس را برای همان مدل هواپیما بدهد. بنابراین طبیعی است قیمت این مدل هواپیما برای این دو ایرلاین که متقاضی آپشن‌های متفاوتی بودند، متفاوت باشد.
در همین ایرباس‌های خریداری شده برای ایران ایر درخواست تانکر اضافه سوخت را داشته‌ایم که این انتخاب چند میلیون بر قیمت هواپیما اضافه کرد. حال اینکه ممکن است سایر ایرلاین ها چنین درخواستی را از ایرباس نداشته باشند. بنا بر این تمام این شرایط در تعیین قیمت نهایی قرارداد تاثیر گذار هستند.
یک فروند هواپیمای ایرباس 321 قیمت مشخص و یکسانی ندارد و نمی‌توان گفت که ایرباس 321 برای تمام ایرلاین ها با قیمت مشخص عرضه می شود. البته نمی توان هم گفت که اختلاف قیمت یک ایرباس 321 برای ایرلاین های مختلف به 50 درصد می رسد اما یک قیمت مشخص هم ندارد. درصدی اختلاف قیمت به دلیل نوع مذاکرات جود دارد که هر شرکتی می تواند با مذاکره قوی تر تخفیف بیشتری را بگیرد.
قیمت تمام قراردادهای خرید و فروش هواپیما در دنیا محرمانه است و قیمت قراردادهای خرید هواپیما از سوی ایرلاین های قطر ایرویز و لوفت هانزا و سایر شرکت های هواپیمایی خارجی هم اعلام نمی شود.
*بنا بر این با توجه گفته های‌تان مبنی بر اینکه یک فروند ایرباس قیمت مشخصی ندارد، چگونه در مذاکرات نرخ گذاری انجام می‌شود و قیمت ها بر چه اساسی تعیین می شوند؟
تمام شرکت‌های هواپیمایی برای خرید هواپیما از شرکت های ارزیاب قیمت مشاوره می‌گیرند. در دنیا شرکت‌های ارزیاب هواپیما فعال هستند که قیمت هواپیماهای نو و دست دوم را به شرکت های هواپیمایی ارائه می دهند.
این ارزیاب های قیمت روز این هواپیماها را به ایرلاین ها اعلام می کنند. چند سطح قیمت از جمله قیمت «مارکتینگ هواپیما»، «مارکت ولیو» و «مارکت پرایس» و یک سری قیمت های دیگر وجود دارد و شرکت هایی هستند این قیمت ها را ارزیابی می کنند و ایران ایر هم از تمام این شرکت ها برای تعیین قیمت ایرباس ها مشاوره گرفته است. به طور قطع این طور نبوده که هواپیماها بدون مذاکره و چانه زنی خریداری شده باشد .
برای تعیین قیمت های هواپیما های ایرباس 10 ماه مذاکره انجام دادیم. ضمن اینکه خودمان معتقد هستیم که مذاکرات مطلوبی برای تعیین قیمت هواپیماها داشتیم خود ایرباس هم به این موضوع اذعان دارد. بنا بر این نباید صحبت های گنگی درباره اینکه رقم معامله مبهم است، زده شود.
* بنابراین آن قیمت اولیه 10.5 میلیارد دلار که در پیش نویس اولیه اعلام شد، قابل استناد نیست؟
در ابتدا یک تفاهم نامه اولیه به امضا رسید که در ان تفاهنامه اولیه، خرید 12 فروند ایرباس 380 ذکر شده بود که امروز این تعداد هواپیما حذف شده است.قیمت کاتالوگی این 12 فروند هواپیما چیزی حدود4.5میلیارد دلار است که این قراردادی به امضا رسید این رقم حذف شده است. آن یک قیمت اولیه بود که اعلام شد که با تغییر انتخاب ها و تغییر آپشن ها این قیمت هم تغییر کرد.
*آقای پرورش برخی از رسانه مدعی هستند که این هواپیما از هواپیماهای مرجوعی سایر ایرلاین های خارجی هستند که به ایرباس عودت داده اند، شما در مراسم ورود اولین فروند هواپیما این موضوع را تکذیب کردید. چرا برخی از رسانه ها در این روزها که ثمره برجام منجر به نوسازی ناوگان هوایی شده، این موضوعات را مطرح می کنند؟
نوسازی ناوگان هوایی کشور یک طرح ملی است و طرح ملی را نباید تحت الشعاع مسایل سیاسی قرار بگیرد. نباید به خودمان ضربه بزنیم . در هیچ کجای دنیا مسائل ملی را به دلایل سیاسی مورد هدف قرار نمی دهند. خرید هواپیما و نوسازی ناوگان هوایی کشورمان پس از سه دهه در حال انجام است که این یک دستاورد ملی است. حالا که این دستاورد به نفع دولت است و این موضوع به عده ای برخورده است. قطعا اگر هواپیمایی در این دولت سقوط می‌کرد همین رسانه‌هایی که امروز مخالف خرید هواپیما هستند عملکرد دولت در زمینه نوسازی ناوگان هوایی را زیر سوال می بردند.
در یکی روزنامه ها گزارشی خواندم مبنی بر اینکه در هر ساعت 1.9 مسافر در جاده ها به دلیل سوانح جاده ی و تصادفات جان خود را از دست می‌دهند و بخشی از آن به این دلیل است که در جاده های کشورمان ترافیک بالایی وجود دارد و مردم هم به بخش هوایی اعتماد ندارند. بسیاری را می‌شناسم که توان مالی سفر با هواپیما را دارند اما به دلیل ترس از استفاده از هواپیماهای فرسوده، سفر هوایی را انتخاب نمی کنند.
ایرباس 321 تنها 20 ساعت پرواز برای تست داشته است. همین رسانه‌های مخالف دولت ابهاماتی را ایجاد می‌کنند مبنی بر این که این هواپیماها از سفارشات مرجوعی ایرلاین های اسپانیایی بوده، این در حالی است که این هواپیماها تنها 20 ساعت پرواز آزمایشی کرده‌اند و از 10 ماه گذشته نسبت به انتخاب آنها با گزینه های مورد نظر خود اقدام کرده ایم.
* موضوع دیگری که جزو ابهامات قرارداد خرید هواپیما از ایرباس و بویینگ مطرح می شود این است که سرنوشت قرارداد ها در شرایط احتمالی بازگشت تحریم ها چه می شود؟ بارها این اطمینان را داده اید برای شرایط تحریم تمهیدانی را در قرارداد اندیشیده اید و پیش پرداخت های ایران ایر در این شرایط به شرکت برگردانده می شود. سوال این است که این پیش پرداخت ها در چه شرایطی و چه بازه زمانی به ایران ایر برمی گردد؟ آیا در قرارداد در این باره تمهیداتی وجود دارد؟
قرارداد بین ایران ایر و ایرباس چیزی حدود 600 صفحه است و تمام جوانب برای شرایط احتمالی برگشت تحریم ها در این قرارداد پیش بینی شده است. از جمله بازگشت پیش پرداخت‌های ایران ایر به ایرباس در شرایط بازگشت تحریم ها.
موضوع مهم در این قرار داد این است که تحریم ها در چه مرحله‌ای از اجرای این قرارداد برگردد و در برای شرایط متفاوت راهکارهای متفاوتی تعریف شده است. نهایت این است که اگر دو طرف برای حل مشکلات به راهکار مورد توافق نرسیدیم به دادگاه بین المللی برای رفع مشکلات احتمالی رجوع کنیم. باید توجه داشته باشیم که ایرباس و بویینگ و ای. تی .ار از کمپانی های معتبر بزرگ دنیا هستند و در کمتر مواردی کارشان به دادگاه رسیده است و سعی می کنند مشکلات را بدون رجوع به دادگاه رفع کنند.
در سال 1997 با ایرباس برای خرید چند فروند هواپیما قرارداد منعقد کردیم که 35 میلیون دلار هم پیش پرداخت به ایرباس پرداختیم اما به دلیل تحریم ها نتوانستیم این هواپیماها را خریداری کنیم. البته دو طرف به امید اینکه مشکلات رفع شود، منتظر بهبود شرایط ماندیم اما بعد از اینکه مشکلات تحریم رفع نشد، پیش پرداخت به ایران ایر برگشت داده شد.
*آیا احتمال تهاتر پیش پرداخت ها با هر چیزی به غیر از پول وجود دارد؟
در قرارداد ایرباس، پیش‌بینی تهاتر به جای پیش پرداخت ها نشده است و قرار بر این است که در شرایط احتمالی برگشت تحریم‌ها عین پول پرداخت شده به ایران ایر برگردد.
باز هم تکرار می کنم نباید با فرض اینکه تحریم ها برمی گردد ، یکسری احتمالاتی را برای سال های آینده پیش بینی کنیم و نباید دست بر روی دست بگذاریم که ممن است اتفاقاتی غیر قابل پیش بینی رخ دهد. البته باید تمام احتمالات را در نظر بگیریم کما اینکه تمام جوانب و احتمالات را هم در این قرارداد به نفع کشورمان نظر گرفته ایم تا ریسک این قرار داد به حداقل برسد. هم ایران ایر جوانبی را به نفع خود پیش بینی کرده است و هم ایرباس و قرارداد خرید هواپیما از ایرباس یک قرارداد بین المللی و دو طرفه ای است که هر دو طرف باید به تعهدات خود عمل کنند. در قرارداد پیش بینی هم شده که اگر در شرایط احتمالی اختلاف نظرهایی وجود داشت،براساس قانون حاکم عمل شود.
*چندی پیش مدیران شرکت ای. تی آر برای نهایی کردن قرارداد فروش 20 فروند ایرباس به ایران ایر به تهران آمده بودند. وزیر راه و شهرسازی هم در مراسم ورود اولین ایریاس از ورود دو فروند ای. تی. آر تا پایان سال خبر داد. آیا قرارداد با این شرکت هم نهایی شده است؟
هنوزقرارداد خرید 20 فروند ای.تی .آر نهایی نشده است و نهایتا تا سه هفته دیگرقرارداد خرید ای.تی.آرهم به امضا می رسد. 2 فروند از هواپیماهای ای. تی .آر آماده تحویل به ایران ایر است. با حضور درکارخانه ای.تی.آر که در نزدیکی کارخانه ایرباس قرار دارد از این دو فروند هواپیما بازدیدی داشتم. قرار بر این بود قرارداد خرید 20 فروند هواپیمای ای.تی.ار قبل از ورود به سال میلادی جدید به اتمام برسانیم و نهایی کنیم اما مذاکرات ادامه پیدا کرد. باید توجه داشته باشیم که موضوعاتی را طرف مقابل مطرح می کند که مورد پذیرش ما نیست و باید در مقابل خواسته های آنها مقاومت کنیم تا خواسته هایمان عملی شود، بنابراین ممکن است پروسه مذاکرات بیشتر از انچه پیش بینی شده است به طول بینجامد.