«هیچ اطلاعاتی وجود ندارد، تحقیقی هم انجام نشده.» این پاسخی است که از مراجع رسمی درباره پارازیت‌ها و مضربودنشان شنیده می‌شود؛ تنها کسانی که می‌توانند درباره وضع سلامت ایرانیان دربرابر امواجی که شبانه‌‌روز درمعرضش قرار دارند، اظهارنظر رسمی کنند. علی گورانی، رئیس اداره بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت، یکی از این مسئولان است، کسی که اطلاعات دقیقی درباره امواج دارد، اما قاطعانه می‌گوید که: «مستند علمی معتبری مبنی بر سرطانزابودن پارازیت‌ها وجود ندارد.» مستند علمی وجود ندارد، اما این مسئول در وزارت بهداشت از دانشگاه‌ها می‌خواهد تا اگر اطلاعاتی دراختیار دارند، به وزارت بهداشت بدهند، دانشگاه‌هایی مانند صنعتی شریف و امیرکبیر و... همانجا که دانشکده‌های تخصصی مخابرات الکترونیک دارند و به گفته گورانی، در دنیا از رتبه قابل توجهی برخوردارند اما دراین زمینه اظهارنظر نمی‌کنند.
شما از دانشگاه‌ها خواسته‌اید تا اگر اطلاعاتی در زمینه امواج و
پارازیت‌ها دارند، دراختیار وزارت بهداشت قرار دهند، این موضوع به صورت
رسمی به دانشگاه‌ها ابلاغ شده؟
خیر. به صورت رسمی ازسوی وزارت بهداشت ابلاغ نشده، چون وزارت بهداشت هم متولی اصلی این کار نیست، بلکه وظیفه خیلی از سازمان‌ها و وزارتخانه‌هاست، اما همین که ما در رسانه‌ها اعلام می‌کنیم، به هرحال به گوش دانشگاه‌ها می‌رسد، ما ازهمه دانشگاه‌ها می‌خواهیم که اگر دلیل محکمی مبنی بر مضربودن پارازیت‌ها یا بالابودن آنها دارند، دراختیار ما قرار دهند. به هرحال دانشگاه‌هایی مانند علم و صنعت، دانشگاه صنعتی شریف و امیرکبیر، امکانات و تجهیزات دقیق و خوبی دراختیار دارند، واقعا از این دانشگاه‌ها انتظار می‌رود که دراین زمینه تحقیقاتی را انجام دهند و درقالب پروژه از دانشجویان دکتری و ارشد بخواهند که دراین زمینه تحقیق کنند. واقعا برای این دانشگاه‌ها کار سختی نیست. سوال ما این است که چرا تا به‌حال دراین زمینه کاری نکرده‌اند؟ چرا سازمان انرژی اتمی دراین زمینه نظر صریح خودش را اعلام نمی‌کند؟
خود وزارت بهداشت یا سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط با این موضوع اطلاعاتشان درباره امواج و تشعشات و به‌طور مشخص پارازیت‌ها را ازچه طریقی به دست می‌آورند؟
ما اطلاعات‌مان را از آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، سازمان بهداشت
جهانی و کمیسیون بین‌المللی حفاظت درمقابل پرتوهای غیریون‌ساز که ٩٠ کشور
دنیا ازجمله ایران، از استانداردهای آن استفاده می‌کنند، به دست می‌آوریم.
استانداردهای ملی ما هم براساس استاندارد کمیسیون بین‌المللی حفاظت
درمقابل پرتوهای غیریون‌ساز است و این کمیسیون بر استانداردهای ما صحه
گذاشته است.
چه کسی بر اجرای این استانداردها نظارت می‌کند؟
استانداردها یک میثاق ملی و بین‌المللی است، به هرحال اینکه پرتوگیری ما زیاد است یا نیست، همه براساس استانداردها تعیین می‌شود و ملاک قضاوت قرار می‌گیرد. همین استانداردها تعیین می‌کند که ما چقدر درقالب استانداردها عمل کرده‌ایم. میزان امواج با شیوه‌های علمی سنجیده می‌شوند.
دراین سنجش‌های شما، مورد مشکوک یا نگران‌کننده‌ای دیده شده؟ اینکه چقدر این امواج درقالب همان استانداردها رعایت می‌شوند؟
به هرحال دراین زمینه ابهاماتی وجود دارد. سوال این است که آیا امواج
رادیوفرکانس‌ها یا همان پارازیت‌ها، انرژی دارند یا خیر؟ باید بگوییم که
حتما دارند، چون اینها سیگنال‌ها را مختل می‌کنند، به هرحال انرژی عامل
حرکت و کار است، پس اثر هم دارد، اما این اثر چقدر است و چه آسیب‌هایی
ایجاد می‌کند. براساس اطلاعاتی که در دنیا وجود دارد، نشان می‌دهد که این
امواج، اثرات حرارتی روی بافت‌های سطحی بدن افراد ایجاد می‌کند. برای سایر
آسیب‌هایی که ایجاد می‌کند، اطلاعات قطعی وجود ندارد. حتی یک موسسه تحقیقات
سرطان وابسته به سازمان جهانی بهداشت، که یک مرکز معتبر تحقیقات سرطان
است، تأکید دارد که رادیوفرکانس‌ها در دسته دبی قرار دارند و احتمالا
سرطانزا هستند. بنابراین منطقی است که باید دراین زمینه احتیاط شود. به
همین دلیل است که در دنیا اصل حفاظت بر تشعشعات که به آن آلارا می‌گویند،
باید به حداقل ممکن برسد. یعنی تا جایی که امکان دارد، پرتوگیری کم شود،
مثلا استفاده از وسایلی که پرتو از خودشان خارج می‌کنند، مانند تلفن‌همراه،
مایکروویو و... کم شود. البته نباید خیلی مردم را در این زمینه نگران کرد،
هرچند که درطول روز خیلی‌ها با ما تماس می‌گیرند و مدام درباره مضربودن
این اشعه‌ها از ما می‌پرسند، بعضی‌ها حتی با گریه سوالشان را مطرح می‌کنند.
مردم واقعا دراین‌باره نگران هستند.
درست است، اما چه اطمینانی وجود دارد که پارازیت‌ها بیشتر ازحد مجاز نباشد؟
ما امیدواریم که اینطور نباشد، به هر حال ما نمی‌توانیم بگوییم که
نگران این بخش هستیم؛ چون مدرک محکمی هم نداریم. اگر واقعا عکس این بود،
حتما واکنش جدی‌تری نشان می‌دادیم؛ در حال حاضر با توجه به اطلاعاتی که
وجود دارد، نمی‌توان اظهارنظر محکمی کرد. ما امیدواریم که از پارازیت‌ها به
میزان زیاد استفاده نشود.
چرا با اینکه خیلی درباره این موضوع حرف زده می‌شود و مردم
اعلام نگرانی می‌کنند، اما حتی یک بررسی هم درباره آن نشده است؟ هر چند که
اخیرا هم معاون تحقیقات وزارت بهداشت از سرطانزابودن پارازیت‌ها و امواج
خبر داده بود و آنها را مستند به یک تحقیق کرده بود.
ببینید، این پدیده جدیدی نیست؛ بر اساس استاندارد ملی و بین‌المللی،
انرژی طیف امواج در دو گیگاهرتس تا ٣٥٠ گیگاهرتس، نباید بیشتر از ٦١ ولت بر
متر باشد، یعنی دیگر مهم نیست که در این ٢ تا ٣٥٠ گیگاهرتس امواج، برای
مخابرات استفاده می‌شود یا بی‌سیم پلیس یا آمبولانس یا پارازیت. باید تلاش
شود که از این میزان بیشتر نباشد که بیشتر هم نیست.
از کجا می‌دانید که نیست؟
ما اطلاعاتی داریم که نشان می‌دهد انرژی امواج به ٢٠ ولت بر متر هم نمی‌رسد. بنابراین اگر این امواج و انرژی‌ها در حد استاندارد باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
شما از ماجرای اخیری که در شهر شیراز در ارتباط با پارازیت‌ها
ایجاد شده اطلاع دارید؛ مردم آنجا به‌شدت از تأثیرات امواج بر زندگی و
بدن‌شان شکایت دارند، اگر شما می‌گویید که اینها در قالب استاندارد رعایت
می‌شوند، پس چرا برای مثال در شیراز چنین اتفاقی می‌افتد؟ پس ممکن است در
برخی مناطق این استانداردها رعایت نشود.
من واقعا نمی‌دانم چرا در شیراز چنین اتفاقی افتاده است؛ آنچه من از ماجرا می‌دانم در همین حدی است که شما می‌دانید، اما حالا دانشگاه علوم پزشکی شیراز وارد عمل شده و در حال پیگیری موضوع است. مستندات ما نشان می‌دهد که این مقدار انرژی که در کشور مصرف می‌شود، زیر استاندارد است. البته باید به این موضوع هم توجه داشته باشید که نمی‌شود خیلی این استانداردها را امن و امان فرض کرد.
شما درباره میزان مجاز استفاده از امواج توضیح دادید؛ اما ممکن
است که کیفیت امواج متفاوت باشد، یعنی مثلا پارازیت‌ها اثرات مخرب‌تری
داشته باشند؟
زمانی که انرژی بیشتر از ٦٠ ولت بر متر باشد، خطرناک می‌شود؛ معمولا
وسایل تجمیع‌کننده انرژی مثل تلفن همراه این ویژگی را دارند که پس از
استفاده طولانی، ممکن است در فرد سردرد و گوش درد و... ایجاد کند. اما
درباره پارازیت‌ها هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند و ممکن است خیلی از علایم
مانند سردرد را به آن نسبت داد.
خود وزارت بهداشت در این‌باره تحقیقی انجام نداده است؟
خیر ما اصلا در این زمینه بررسی نکردیم. نیازی هم نیست، چون در دنیا استانداردهای آن اعلام شده و براساس آن هم سنجیده می‌شود.
تحقیقی که معاون تحقیقات وزارت بهداشت به آن استناد کرده بودند، چه بود؟
برداشت من این است که ایشان هم به گزارش موسسه تحقیقات بین‌المللی سرطان وابسته به سازمان بهداشت جهانی استناد کرده باشد. چرا که اگر تحقیقی انجام شده بود، باید در دسترس ما قرار می‌گرفت. البته این را هم باید اضافه کرد که این ماجرای تأثیر پارازیت‌ها بر شبکه‌های ماهواره‌ای هم دیگر کارایی خودش را از دست داده است.
یعنی وزارت بهداشت اصلا نمی‌خواهد در این‌باره تحقیقی هم انجام دهد؟
چرا خوب است که انجام شود. به هر حال خود سازمان جهانی بهداشت در ارتباط با سرطانزا بودن این امواج ابهاماتی دارد و گفته که احتمالا می‌تواند ایجاد سرطان کند. اما ما برنامه خاصی در این زمینه نداریم و اطلاعات ما براساس همان‌هایی است که وجود دارد.
در تهران یا در کلانشهرها تاکنون بررسی شده که امواج در کدام مناطق بیشتر است؟
خیر تاکنون چنین بررسی‌اي نکرد‌ه‌ایم که کدام مناطق درگیری بیشتری با امواج دارند. اما اگر هر کسی اطلاعاتی دارد، در اختیار ما قرار دهد.