35 ساعت از حادثه پلاسکو می‌گذرد، اما هنوز عملیات نجات آتش‌نشانان مدفون شده در زیر آوارها به نتیجه نرسیده است. اخبار در این باره هنوز ضد و نقیض است و آنچه ذهن مردم را به خود مشغول کرده این است که چرا این عملیات اینقدر طولانی شده است.
در این گزارش به این پرسش براساس اخبار تایید شده طی 36 ساعت اخیر، پاسخ داده می‌شود و 10 دلیل اصلی بررسی‌می‌شود.
1.پیچیدگی عملیات
تمامی مسئولان حاضر در محل حادثه
پلاسکو بر پیچیدگی این عملیات اذعان دارند. آنچه که این حادثه را پیچیده
می‌کند حجم بالای آوار‌هاست. به طوریکه رییس سازمان مدیریت بحران تهران
می‌گوید، ادامه آواربرداری ها تا 3 تا 5 روز آینده ادامه خواهد شد.
2. حرارت آتش
نکته
مهم دیگر، حرارت آتش است. آتش خفته ای که با گذشت 35 ساعت از حادثه پلاسکو
همچنان زنده است. در این باره سخنگوی ستاد مدیریت بحران حادثه پلاسکو
می‌گوید:« در برخی نقاط زیرین ساختمان پلاسکو حرارت بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ درجه
است که باعث تاثیر منفی بر عملکرد نیروی انسانی و خرابی تجهیزات می‌شود که
سگ‌ها نیز مستثنی نیستند.»
3.حساس بودن آواربرداری و کمبود امکانات
در حادثه
پلاسکو هدف اصلی، آواربرداری برای نجات آتش‌نشانانی بود که زیر آوار مانده
بودند. این اتفاق به حساسیت آوار برداری می‌افزاید. تمام تلاش لودرنشینان
این است که با مهندسی دقیق این آوارها را کنار بزنند، تا نکند، آسیبی متوجه
آتش نشینان مدفون شده زیر آوار نشود. در همین رابطه معاون عمرانی وزیر
کشور می‌گوید، نیروهای امدادی تلاش می کنند تا اگر کسی زنده زیر آوار
محبوس شده به سلامت از آوار خارج شود. علاوه بر این درباره کمبود امکانات
آتش نشانان نیز بحث‌های زیادی شده. این مساله هنوز به تایید مسئولان نرسیده
است اما کمک از بخش خصوصی در زمینه ماشین آلات سنگین می‌تواند فرضیه کمبود
امکانات و تجهیزات امداد گران را تقویب کند. همچنین رئیس سازمان آتش
نشانی می‌گوید:« تلاش می کنیم کسانی که زنده زیرآوار هستند به سلامتی از
آوار خارج شوند برش آهن کار بسیار ظریفی است و ممکن است کوچکترین خطا جان
افرادی که زیر آوار محبوس هستند را به خطر بیاندازد.»
4.حجم بالای آوارها
تصور کنید، ساختمان 16 طبقه ای
با حجم بالای پوشاک دپو به یکباره تبدیل شود به تلی از خاک در مقیاس یک
ساختمان حجیم سه طبقه ای. این مساله به سختی بالای کار امدادگران
می‌افزاید. خصوصا اینکه آوار‌های باقی مانده در پلاسکو در لابلای خود پوشاک
دپو شده فراوانی را جا داده است.
در همین رابطه، یک مسئول هلال احمر
تهران از سختی آواربرداری «پلاسکو» نسبت به آواربرداری زلزله ۶ ریشتری خبر
داد. او می‌گوید: به واقع آوار برداری پلاسکو سخت‌تر است چون با آتش، دود و
کمبود اکسیژن مواجه هستیم.
5.نگرانی از منابع گازوئیل
یکی
دیگر از سختی‌های این عملیات، حجم بالای گازوئیل در پاساژ پلاسکو است. در
پلاسکو، به دلیل نا ایمن بودن ساختمان، اداره گاز خط کشی گاز را در این
ساختمان انجام نداد و موتورخانه‌های این ساختمان قدیمی با حجم زیادی از
گازوئیل همراه بودند. همین اتفاق را یکی از دلایل انفجار و ریزش ساختمان
می‌خوانند. برهمین اساس نگرانی‌هایی در این عملیات وجود دارد مبنی بر اینکه
منابع گازوئیل در ساختمان هنوز وجود دارد و این مساله زمینه ساز آتش ادامه
دار پلاسکو است. یکی اعضای شورای شهر تهران درهمین زمینه اعلام کرد احتمال
دارد، یکی از مخازن گازوئیل در پاساژ پلاسکو دوباره منفجر شود. حتی رییس
پژوهشکده ساختمان و ابنیه فنی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این
زمینه گفت: تراکم بالای مواد قابل اشتعال و نبود وجود سیستم اطفاء حریق
استاندارد مهمترین عوامل وقوع حادثه آتش سوزی و ریز ساختمان پلاسکو بود.
6. ناتوانی سگ‌های زنده یاب
مخلوطی است دود،
هوای بی اکسیژن و آتش، اتفاقی است که سگ‌های زنده یاب را از جستجوی اجساد
زنده، ناتوان می‌کند. بارها در طول این عملیات سگ‌های زنده یاب تازه نفس به
محل حادثه آمدند. علاوه بر این، حرارت بالای خفته در زیر آوار، سگ‌های
زنده یاب را بیش از پیش ناتوان می کند. در همین رابطه، مرادی‌پور یکی از
مسئولان سازمان هلال احمر در پاسخ به این پرسش که آیا حرارت و دود در
عملکرد سگ‌های نجات نیز تاثیر منفی دارد، عنوان کرد: نه تنها دود بلکه به
دلیل حرارت موجود در ساختمان دچار حریق شده، سگ‌ها به مشکل می‌خورند بلکه
نیروهای امداد و حتی وسایل، تجهیزات و خودروها نیز به دلیل این حرارت دچار
مشکل می‌شوند زیرا به گفته کارشناسان آتش نشان در برخی نقاط زیرین ساختمان
پلاسکو حرارت بین 200 تا 600 درجه است.
7. تجمع مردم
تجمع مردم در ساعات ابتدایی این حادثه
نیروهای امدادی را با مشکلات زیادی مواجه کرد. تا ساعت‌های ابتدایی وقوع
حادثه، مردم حضور بسیار پرنگی داشتند اما از ساعات حدود 14 روز پنجشنبه،
تمامی مسیرها به سمت پلاسکو مسدود شد. در نخستین ساعات، رییس پلیس پایتخت
از شهروندان خواست که برای فراهم شدن امکان بهتر امدادرسانی از مراجعه به
چهارراه استانبول خودداری کرده و افرادی که در محل حضور دارند برای حفظ
ایمنی خود و بهتر انجام شدن عملیات امدادرسانی محل را ترک کنند.
8. سازه‌های غول پیکر پلاسکو
«خروج
سازه 6 تنی از محل حادثه پلاسکو» این یکی از تیترهای مهم در 35 ساعت اخیر
بود. براساس این خبر یکی از پیچیدگی این عملیات، همین سازه‌های غول پیکر
پلاسکو بود. همچنین در این باره سخنگوی آتش نشانی گفت: با توجه به نوع
تخریب سازه ساختمان و پیچیدگی اسکلت آن در هم عملیات نجات و آواربرداری با
مشکلاتی روبرو شده بود و دلیل کندی عملیات در ساعات اولیه نیز تلاش برای
جابجا کردن سازه فلزی چند 10 تنی از روی آوار بود.
9.شکست‌خوردن طرح تونل‌ها
آنچه که از خبرهای
رسمی بیرون درز می‌کند، این است که ظاهرا نقشه نخست برای رسیدن به آتش
نشانان مدفون در آتش این بود که امدادگران با حفر تونل به سمت آنها بروند.
اما این طرح شکست خورد و شکست خوردن آن یک معنی مهم دارد، از دست دادن
زمان. در همین زمینه رییس کمیته عمران شورای شهر تهران با اشاره به اینکه
نقشه جدید موتورخانه تحویل آتش نشانان شده است، گفت: تلاش آتش نشانان برای
دسترسی به پشت منابع سوخت موتورخانه آغاز شده است. اقبال شاکری با بیان
اینکه آوار برداری در کارگاه شمالی ساختمان پلاسکو در حال انجام است، گفت:
آتش نشانان برای دسترسی به محبوس شدگان نسبت به حفر تونل اقدام کرده بودند؛
اما پس از حفر تونل و رسیدن به طبقات منفی با حجم گسترده نخاله مواجه شدند
به گونه‌ای که نتوانستند به محبوس شدگان دسترسی پیدا کنند.
10. چالش‌های مدیریت بحران در ایران
اما دهمین و
شاید مهم ترین دلیل، چالش‌های مدیریت بحران در ایران است. این مساله به
اعتراف تلخ رییس سازمان مدیریت بحران نیز ختم شد. او گفت: اگر در تهران
حادثه‌ای رخ دهد، فقط ۲۰درصد را می‌توانیم پوشش دهیم.