«دزدها ما رو گرفتن. داشتيم برميگشتيم و خيلي آب و غذا نداريم. ميگن چهار ميليارد تومن ميخوان تا آزادمون کنن. نگران نباشيد؛ حال همه خوبه. پول رو بفرستيد آزادمون مي‌کنن. به صاحب لنج خبر بديد يه کاري بکنه.» اين اولين تماسشان با ايران بعد از اسيرشدنشان به‌دست دزدان دريايي سوماليايي بوده. حالشان خوب بوده و گمان مي‌کردند، همين که گفته‌اند، چهار ميليارد براي آزادي‌مان مي‌خواهيم، فردا فراهم است و آزاد مي‌شوند. اميد داشته‌اند؛ بدون اينکه بدانند، نهايت همکاري مسئولان، يک جمله بوده است: «پيگيري مي‌کنيم.» تماس بعدي، هشت ماه بعد بود. «چيکار کرديد؟ کي آزاد ميشيم؟»
دردي از جنس اميد واهي صيادان و شرمندگي خانواده‌هايشان. از اين جمع 21 نفره، دو نفرشان قبل رفتن، لباسِ عروس‌هايشان را آماده کرده بودند که وقتي برگشتند، ازدواج کنند ولي جمع هشت نفره‌شان از گرسنگي و تشنگي مردند. همچنین چهار نفر از آنها به کمک دولت سومالي، موفق به فرار شدند و یک نفر ديگر به‌تنهايي از دست دزدان دريايي فرار کرد و پس از چندين روز پياده‌روي با رساندن خود به پايتخت سومالي با کمک دولت اين کشور به ايران انتقال داده شد. نزديک به يک ماه پيش بود که ويدئويي منتشر کردند و با حال نزار و ناتواني درخواست کمک کرده بودند. از آن جمع 21 نفره فقط هشت نفر زنده مانده‌اند؛ هشت صياد بازمانده‌اي که کنارکي‌ها دو سال است منتظرشان هستند و به هر دري مي‌زنند تا روزي و شبي هشت نفرشان کنارک را زنده کنند. حالا ديگر غم نان به چشم نمي‌آيد وقتي غم نبودنشان بر کنارک سايه انداخته است.
«جبران مي‌کنيم»
بهمن سال 93 بود که 21 ايراني از شهر کنارک در استان سيستان‌وبلوچستان، سوار بر لنج صيادي براي صيد ماهي، راهي آب‌هاي آزاد شدند. بعد از حدود دو ماه کار صيادي در ششم فروردين ۱۳۹۴ در حال بازگشت به ايران بودند که مورد حمله يک گروه از دزدان دريايي سوماليايي قرار گرفتند. دزدان دريايي تمامي ۲۱ خدمه را به‌همراه لنج، گروگان گرفتند و به کشور سومالي منتقل کردند.
دزدان دريايي که آنها را به دو گروه تقسيم کرده بودند، در ازاي آزادي چهار نفر از گروگان‌ها از خانواده آنها درخواست ۱۵۰ هزار دلار پول کرده و براي آزادي چهار نفر باقي‌مانده از يک گروه ۱۳ نفره، ۳۰ هزار دلار طلب کردند. درواقع با وجود اينکه دزدان دريايي از چهار ميليارد به 120 ميليون تومان رضايت داده‌اند، همچنان به نظر مي‌رسد مسئولان هيچ تمايلي براي نجات اين صيادان ندارند و آنها هر لحظه شاهد مرگ خود خواهند بود.
علي‌اصغر مجاهدي، معاون صيد و بنادر ماهيگيري سازمان شيلات ايران درباره آخرين وضعيت اين صيادان گفته بود: از آنجايي که طرف مقابل ما دولت رسمي سومالي نيست، روند آزادسازي آنها به‌کندي پيش مي‌رود. دستگاه‌هاي امنيتي نيز بيش از مسائل مشابه، ظرفيت‌هاي خود را درگير اين موضوع کرده‌اند که بنا به شرايط حساس موجود در منطقه به مشکلاتي برخورده‌‌اند.
به گفته اين مسئول، طبق دستورالعمل صيد فراساحل، براي بيش از ۱۰ دستگاه، نقش و وظيفه مشخص شده که مباحث امنيتي بيشتر به دستگاه‌هايي که جنبه پشتيباني دارند، مثل وزارت امورخارجه و دستگاه‌هاي امنيتي محول شده است. مجاهدي از توافق با وزارت کشور براي جبران خسارت‌هاي ناشي از دزدي دريايي نيز خبر داده و گفته بود: در اين توافق، برآوردي از کل خسارت‌ها از ابتدا تاکنون شده و لايحه آن به دولت ارسال شده است. حمايت از اين آسيب‌ديدگان از اولويت‌هاي دولت است به‌طوري‌که درپي آن هستيم، بخشي از اين خسارت‌ها را جبران کنيم.
#آزادي_صيادان_ايراني
پس از انتشار خبر طولاني‌شدن اسارت صيادان ايراني در بند دزدان دريايي سوماليايي و مرگ هشت نفر آنها بر اثر گرسنگي و تشنگي، با تماس و پيگيري از خانواده اين صيادان و ملوانان براي پيگيري نجات آنها، موجي از مطالبه اجتماعي و کمپين مردمي به نام #آزادي_صيادان_ايراني به‌راه افتاد که در تلاش براي رسيدگي به اين موضوع از سوي دولت و مسئولان بودند. اين پويش مردمي در اولين گام بعد از مشورت و هم‌فکري با صاحب‌نظران مسائل سياسي و بين‌المللي با انتشار بيانيه‌اي، خواستار يافتن راه‌حل مناسب و اقدام سريع شده بودند.
در بخشي از اين بيانيه آمده بود: «۲۱ ايراني، بهمن ۱۳۹۳ از شهر کنارک واقع در استان سيستان‌وبلوچستان، سوار بر لنج صيادي ابراهيم فروزانمهر (يکي از اعضاي شوراي شهر کنارک) براي صيد ماهي، راهي آب‌هاي آزاد شدند. آنها پس از حدود دو ماه کار صيادي در ششم فروردين ۱۳۹۴ در حال بازگشت به ايران بودند که مورد حمله يک گروه از دزدان دريايي سوماليايي قرار گرفتند. دزدان دريايي، تمامي ۲۱ خدمه را به‌همراه لنج ربوده و به کشور سومالي منتقل کردند. با گذشت بيش از ۵۷۵ روز از ربوده‌شدن خدمه لنج، هشت نفر از آنها در وضعيت نامناسب بهداشتي و خوراکي فوت کردند، چهار نفر از آنها به کمک دولت سومالي موفق به فرار شدند و یک نفر ديگر به‌تنهايي از دست دزدان دريايي فرار کرد و پس از چندين روز پياده‌روي با رساندن خود به موگاديشو - پايتخت سومالي- به‌وسیله دولت اين کشور به ايران انتقال داده شد. دزدان دريايي که هموطنانمان را به دو گروه تقسيم کرده‌اند، در ازاي آزادي چهار نفر از گروگان‌ها- شامل ملوان و نزديکان او- از خانواده آنها درخواست ۱۵۰ هزار دلار پول کرده‌اند و براي آزادي چهار نفر باقي‌مانده از يک گروه ۱۳ نفره، ۳۰ هزار دلار طلب کرده‌اند.»
کمپين آزادي صيادان ايراني با محوريت فعالان رسانه‌اي و اجتماعي در داخل ايران به‌منظور همدردي با خانواده‌هاي کشته‌شدگان و گروگان‌هاي دربند و کمک به آنها و با هدف جلب توجه مقامات دولتي، رسانه‌هاي داخلي و خارجي و سازمان‌هاي بين‌المللي و در نهايت، تلاش براي يافتن راهکاري در راستای پيگيري منسجم سرنوشت شهروندان و آزادي هرچه سريع‌تر آنها شکل گرفته بود. اين کمپين که در تلاش بود اخبار لحظه به لحظه از تلاش‌ها براي آزادسازي گروگان‌ها و وضعيت و سرنوشت آنها را به شکلي کاملا شفاف با رسانه‌ها در ميان بگذارد تا با همکاري مسئولان، هشت شهروند ايراني در کمال صحت و سلامت بازگردند، به در بسته خورده است. حالا که سه ماه گذشته، به نظر مي‌رسد اين کمپين هم متقاعد شده که بايد پيگيري اين مسئله را کنار گذاشته و وضعيت وخيم صيادان را در سکوت خبري بگذارد.
واکنش‌هايي بدون نتيجه!
نزديک به سه ماه از شروع به کار کمپين مردمي آزادي صيادان ايراني دربند سومالي مي‌گذرد و با وجود پيگيري رسانه‌ها، هنوز خبر دقيقي از وضعيت آزادي اين صيادان وجود ندارد. ماه پيش بود که جواد کريمي‌قدوسي، نماينده مجلس، از دستگاه ديپلماسي گلايه کرده و گفته بود متأسفانه وزارت امورخارجه، تلاش و تحرک لازم را براي پيگيري وضعيت ملوانان ربوده‌شده در سومالي نداشته و عملکرد دستگاه ديپلماسي مانند گذشته معطوف به نگاه‌هاي خاص بوده است.
ابوالفضل ابوترابي، يکي ديگر از نمايندگان هم با اشاره به ضرورت پيگيري وضعيت ملوانان ايراني ربوده‌شده در سومالي، گفته بود کشور سومالي در شرايط کنوني، از ثبات سياسي لازم برخوردار نيست و يکي از معضلات اين کشور، نبود دولت مرکزي مقتدر بوده که اين مسئله موجب قدرت‌گرفتن دزدان دريايي در اين منطقه شده است. مقامات و دستگاه‌هاي مسئول در کشور بايد از تمام راه‌ها و مسيرها براي آزادسازي ملوانان ايراني در سومالي استفاده کنند که يکي از اين موضوعات، راه غير‌رسمي است. به‌گفته ابوترابي، در شرايط کنوني، شيوه‌هاي مختلفي براي آزادسازي ملوانان ربوده‌شده مطرح شده که پرداخت پول، يکي از اين موارد است. دستگاه ديپلماسي بايد از تمام ابزارهاي سياسي براي آزادشدن ملوانان ايراني استفاده کند.
آبان امسال بود که بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت امور خارجه اعلام کرد با توجه به اينکه دولت سومالي، دولت مغشوشي است و دزدان دريايي، ربطي به آن ندارند و گروهي مستقل هستند، رايزني‌ها بيشتر طول مي‌کشد؛ درعين حال ارگان‌هاي ديگري هم پيگير ماجرا هستند و اميدواريم بتوانيم به سلامت، تبعه‌هاي کشور را از سومالي آزاد کرده و به آن بازگردانيم.
صادق‌حسين جابري‌انصاري، معاون عربي- آفريقايي وزارت امورخارجه نيز گفته بود به‌دليل شرايط خاصي که دولت سومالي دارد و ناامني‌ای که در اين منطقه هست، متأسفانه کشتي ماهيگيران ايراني و برخي ديگر از کشورها که آنجا سفر مي‌کنند، در معرض خطر قرار مي‌گيرند. حسن قشقاوي، معاون امور کنسولي وزارت امور خارجه از ديگر افرادي بود که به اين اتفاق واکنش نشان داده و گفته بود پس از واقعه سفارت عربستان، کشور سومالي اقدام به قطع رابطه با ايران کرد و به‌همين‌دليل، ما هيچ سفارتخانه، سرکنسول و حتي حافظ منافعي در اين کشور نداريم که بخواهد امور مربوط به گروگان‌هاي ايراني را پيگيري کند. بااين‌حال، وزارت امورخارجه ايران از هر اقدامي که از دستش بربيايد برای آزادي گروگان‌هاي ايراني در سومالي کوتاهي نخواهد کرد.
علي اوسط‌هاشمي، استاندار سيستان و بلوچستان نيز به پيگيري کشور ثالثي اشاره کرده و گفته بود کشور کنيا در اين موضوع مي‌تواند نقش ايفا کند و همچنين ساير کشورهاي ديگر يعني آنهايي که با ما روابط عميق‌تري دارند و از‌سوي‌ديگر، دوستان سياسي و شرکاي اقتصادي سومالي هم هستند که از اين ظرفيت موجود استفاده کرديم. تلاش کرده‌ايم بتوانيم از خانواده‌‌های آن بخشي از عزيزاني که در اين حادثه، سرنوشتشان با مرگ رقم خورده، حمايت کافي داشته باشيم؛ همچنين از کمک‌هايي که بتواند در اين شرايط سخت، بخشي از آلام خانواده آنهايي که سرپرستشان همچنان در اسارت هستند. را پوشش دهد، دريغ نخواهد شد؛ هرچند توقع مطلوب آنها آزادي عزيزانشان است. نمايندگان و مسئولان ديگري نيز در اعتراض به اين اتفاق، واکنش‌هايي نشان دادند ولي با وجود گذشت نزديک به دو سال از اين اتفاق، به نظر مي‌رسد هيچ تلاشي براي آزادي اين صيادان انجام نشده و خانواده‌ها همچنان منتظر هستند.