با درگذشت آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس فقید مجمع تشخیص مصلح نظام، این سؤال پیش می‌آید که پس از ایشان چه کسی بر مسند ریاست این نهاد خواهد نشست. این روزها اسامی افرادی ازجمله علی‌اکبر ناطق نوری، محمود هاشمی شاهرودی، حداد عادل، محمود احمدی‌نژاد و حالا آیت‌الله موحدی کرمانی به‌عنوان گزینه‌های این جایگاه مطرح هستند.
ولی نکته‌ای که باید در این رابطه مورداشاره قرار گیرد، این است که انتظار می‌رود، رئیس مجمع، چه نقش آن به گفته صادق زیباکلام سمبولیک باشد و چه غیرازاین در آینده، به‌مانند گذشته مشی اعتدالی و نگاه منطقی به‌دوراز مرزبندی‌های سیاسی به مسائل کشور داشته باشد و منافع حزبی را وارد این نهاد مهم نسازد.
صادق زیباکلام، استاد دانشگاه در گفتوگو با رویداد۲۴ درباره ويژگيهاي رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام گفت: مجمع تشخیص مصلحت نظام درواقع نقش کاربردی و اجرایی ندارد. بدین معنا، بحث اینکه چه کسی بنا است ریاست آن را بر عهده گیرد بیشتر یک موضوع سمبولیک به‌حساب می‌آید، زیرا می‌دانیم که مجمع در مدت دست‌کم دو دهه گذشته نقش زینتی، فرمالیته و تشریفاتی داشته است.
وی دراین‌باره اضافه کرد: هیچ‌یک از سیاست‌های خرد و یا کلان امروز جامعه ایران بر اساس پیشنهاد‌ها یا مصوبات مجمع پیش نرفته است. در حوزه اقتصاد، محیط‌زیست، سیاست خارجی یا داخلی و سیاست‌های اجتماعی که توسط دولت آقای روحانی یا احمدی‌نژاد اجرا می‌شد یا اکنون می‌شود، از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام چند سال پیش پیشنهاد‌هایی در رابطه با آن‌ها به تصویب درآمد و مقام معظم رهبری هم موافقت کردند، اما آنچه در قوه قضائیه، آموزش عالی یا راه‌سازی و تولید مسکن و... اجرا می‌شود، سیاست‌های کلان دیگری است.
زیباکلام در ادامه یادآور شد: درواقع سیاست‌های کلان در دولت‌ها چه ریاست آن بر عهده خاتمی، احمدی‌نژاد و یا حتی مرحوم هاشمی رفسنجانی و چه حسن روحانی باشد، حسب مقتضیات شرایطی که کشور در آن قرارگرفته، صرف‌نظر از اینکه موفق است یا خیر، در نظر گرفته می‌شد و می‌شود. به‌طور طبیعی چنین بود که مسائل اقتصادی که در عالم واقع وجود داشت یا مسائل سیاسی که در منطقه یا عرصه داخلی کشور روی می‌داد، مدنظر قرار می‌گرفت و بر اساس آن برنامه‌ریزی می‌کردند و به اجرا درمی می‌آمد.
وی در این رابطه تأکید کرد: به‌عبارتی‌دیگر برفرض در دولت خاتمی، احمدی‌نژاد یا روحانی چنین نبوده که رئیس دولت با فلان سیاست تعیین‌شده از سوی مجمع مخالف یا اینکه مایل به اجرا نباشد، اما ازآنجاکه مجمع این سیاست را تعریف کرده رئیس دولت باید خود را موظف به اجرا می‌دید که این‌گونه نبود.
این استاد دانشگاه افزود: یکی از مهم‌ترین، بنیادی‌ترین و اصلی‌ترین کارهای مجمع که نزدیک به 5 سال برای آن‌وقت هزینه شد و در همین خصوص در جلسات متعدد با صرف هزاران ساعت زمان از صدها اقتصاددان، برنامه‌ریز و اساتید دانشگاه نظرخواهی صورت گرفت، نگارش سند چشم‌انداز 20 ساله کشور بود که در اواخر دولت خاتمی از مجمع بیرون آمد و آقای احمدی‌نژاد به‌طور آشکار و رسمی گفت که سند چشم‌انداز گرچه دارای نکات خوبی است، اما اساساً قابل‌اجرا نیست زیرا زیرساخت‌های اجرا آن هنوز در کشور فراهم نشده، بنابراین نمی‌توان در مسیر تعیین‌شده آن قدم گذاشت.
وی در ادامه تصریح کرد: این جمله احمدی‌نژاد بدین معنا است، مجمع که آن سند را با حضور این‌همه کارشناس مصوب کرده متوجه نبوده که زیرساخت‌ها آماده نیست، اما آقای احمدی‌نژاد بعد از مستقر شدن در پاستور بلافاصله به این موضوع پی برد. البته اساساً احمدی‌نژاد در دولت خود به مجمع کاری نداشت و از روی بغض و کینه‌ای که از مرحوم هاشمی داشت حتی حاضر نبود در جلسات آن حضور پیدا کند و برای هیچ‌یک از مصوبات مجمع هم وقعی نمی‌نهاد.
زیباکلام یادآور شد: متأسفانه مجمع چنین حالتی دارد، سه قوه در کشور ما به دلایلی اساساً چیزی به اسم برنامه‌ریزی کلان ندارند و سیاست‌های آنی و فوری برای کسب محبوبیت بیشتر و جلب نظر افکار عمومی و ارضا آن موردتوجه‌شان است.
این استاد دانشگاه در ادامه اظهار داشت: با این وضعیت مجمع به‌جز یکسری کلی‌گویی حرف‌های قشنگ حاصل دیگری نداشته است، بنابراین شخصاً معتقد هستم چه آقای حداد عادل، آیت‌الله موحدی کرمانی و چه احمدی‌نژاد و یا هر فرد دیگری رئیس آن شود به‌جز همان ظاهر قضیه که ریاست تغییر کرده، چیز دیگری عوض نخواهد شد.
وی اضافه کرد: با توجه به شناختی که از گزینه‌های مطرح این روزها برای مجمع داریم، باید گفت که حتی درصورتی‌که مجمع درصدد برآید جدی‌تر از سابق کار کند، بازهم نخواهد توانست سیاست‌های عالمانه‌ای را به تصویب برساند زیرا که مجمع درواقع یک حزب سیاسی است که اکثریت آن را اصولگرایانی تشکیل می‌دهند که افکار و عقایدشان را در مورد مسائل کلان کشور شاهد هستیم. بسیاری از این افراد بدون آینده‌نگری و اینکه در 10 یا 20 سال آینده چه اتفاقی در ایران خواهد افتاد در این جلسات شرکت می‌کنند.
زیباکلام ادامه داد: اصولگرایان به‌مانند اهل تصوف «حال» برایشان مهم است و به چیزهایی جز انتخابات پیش رو، رابطه با آمریکا، حضور مردم در نماز جمعه و اینکه مردم اساساً درباره آنان چگونه می‌اندیشند، فکر نمی‌کنند و اینکه آینده کشور به کدام سو می‌رود کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد.
این استاد دانشگاه در پایان تصریح کرد: همان‌طور که توضیح دادم ازآنجاکه فکر می‌کنم مجمع یک‌نهاد ویترینی و آرایه‌ای است و هیچ نقش عملی و اجرایی ندارد بنابراین اینکه رئیس آنچه کسی خواهد شد، به‌دوراز اهمیت است.