احمد توکلی در جمع دانشجویان حاضر در پانزدهمین اردوی آموزشی - تشکیلاتی جهاد اکبر اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه‌های سراسر کشور در مشهد مقدس پیرامون مبارزه با مفاسد اقتصادی به سخنرانی پرداخت.
توکلی با بیان اینکه هم‌اکنون در وضعیت فساد سیستماتیک قرار داریم، گفت: کشورها برای مقابله با چنین فسادی دو اقدام انجام می‌دهند، نخست چون دستگاههای مسئول در مبارزه با فساد، خود درگیر درجاتی از فساد می‌شوند، بنابراین ستادی تشکیل می‌دهند و این ستاد زیر نظر بالاترین مقام کشور است. دلیل انجام این کار این است که در این سیستم قاضی را دستچین می‌کنند.
اهم اظهارات نماینده سابق مردم تهران در مجلس و رئیس سازمان دیده‌بان شفافیت و عدالت را بخوانید؛
*مطمئنا در چنین شرایطی قاضی زیر اعمال نفوذ نخواهد رفت و نهایتا اینکه آن ستاد تحت نفوذ نخواهد بود و مردم اعتمادشان بیشتر جلب می‌شود. دوم، اینکه رسانه‌ها و نهادهای مردمی آزادی تضمین شده‌ای دارند. مثلا سازمان دیده‌بان شفافیت و عدالت، کار بازرسی انجام می‌دهد، کار دادستان را انجام می‌دهد.
*وقتی ما پرونده‌ای را به دادستانی کل کشور ارسال کنیم، با کسی که به صورت انفرادی این کار را انجام می‌دهد قطعا متفاوت خواهد بود و در واقع سازمانهای مردم نهاد وظایف حکومتها را به صورت رایگان انجام می‌دهند.
*فساد سیستمی زمانی رخ می‌دهد که دستگاههای مسئول در مبارزه با فساد خود نیز دچار فساد شوند. از اینجا و در مرحله بعدی، فساد تا جایی پیش می‌رود که مفسدین در مجاری تصمیم‌گیری کشور نفوذ می‌کنند.
*کشور ما در حال حاضر تا حدودی وارد مرحله دوم شده است. در مجلس گذشته خواستیم ساختارها را اصلاح کنیم ولی برخی نگذاشتند. مثلا مجلس دهم در حال تصویب برنامه ششم توسعه بود، ماده‌ای در آن گنجاندند که به قبل از سال 92 برگردیم.
*در سال 92 ما تلاش کردیم که قیمت خوراک پتروشیمی ها را اصلاح کنیم و اعتراض داشتیم که چرا خوراک پتروشیمی اینقدر ارزان در اختیار آنان قرار می‌گیرد.
*ما توانستیم مقداری این مساله را کنترل کنیم، اما رسانه‌ها علیه بنده و چند نماینده اصولگرای دیگر مطلب نوشتند و انتقاد کردند. دلیل این امر این است که برخی از همین رسانه‌ها نیز فاسد هستند. در کمیسیون تلفیق لابی کردند و این نرخ را باز هم به نرخ قبلی بازگرداندند. جالب است بدانید این لابی را یک نماینده سابق مجلس انجام داد و در حاضر رئیس سندیکای کارفرمایی پتروشیمی است.
*وقتی افرادی در مجاری تصمیم‌گیری نفوذ می‌کنند پدیده‌ای به نام فساد قانونی رخ می‌دهد. البته رهبر انقلاب سالهای پیش فساد قانونی را مطرح کرده بود و برای اکثر مسئولان سؤال بود که منظور رهبر انقلاب از فساد قانونی چیست. وقتی فساد قانونی رخ می‌دهد در واقع شما باید با قانون مبارزه کنید که این شدنی نیست و مبارزه با این نوع فساد، مانند باز کردن معبر در میدان مین است.
*یک جرم‌شناس آمریکایی جرمی را تعریف کرد به نام جرم یقه سفیدها که عبارت است از کسانی که به اصطلاح جنتلمن هستند و در پستهای حساس قدرت اعمال نفوذ دارند. از طرفی دیگر ممکن است فردی در بانک با یک امضا اعتباری کلان به فردی فاسد بدهد و مصون باشد و محترم شمرده شود، که به این‌ها «یقه آبیها» می‌گویند.
*فرق یقه آبیها و یقه سفیدها این است که قربانیان یقه سفیدها در دسترس هستند. بنابراین نگوییم دانه درشت بلکه بگوییم یقه سفید چرا که اگر یقه سفیدی نباشد اساسا دانه درشتی وجود نخواهد داشت. این مساله خیلی مهم است که اگر ما می‌خواهیم با فساد مبارزه کنیم، کجا را باید بزنیم.
*اگر مسئولی رفاه‌طلب شد؛ تابع مطلوبیت او و گرایشهای او تغییر می‌کند و مثلا هنگام توزیع منابع، قطعا حامی مرفهین خواهد بود و نیازمندان واقعی را مدنظر نخواهند داشت.
*وقتی فرد در موقعیتی قرار می‌گیرد که بین انتخاب منافع خودش و منافع عمومی، قدرت دارد یکی را انتخاب کند در واقع تضاد منافع رخ داده است و معمولا افراد منفعت شخصی را در نظر می‌گیرند. البته هر جایی که تضاد منافع پیش بیاید لزوما فساد رخ نخواهد داد اما افراد در معرض فساد هستند. در برخی موارد هم قوانین مانع فساد می‌شوند.
*طرحی در مجلس مطرح شد که مبلغ حقوق نمایندگان در معرض عموم باشد و این طرح ما بود، اما وقتی گزارش از کمیسیون بیرون آمد «و عموم مردم» از آن حذف شده بود که با پیگیریها، مجددا به متن اضافه شد و حذف این عبارت اقدام یکی از نمایندگانی بود که در 7 شرکت عضو هیات مدیره بوده است.
*علت اهمیت سازمانهای مردم نهاد این است که قانونا اجازه شکایت دارند و می‌توانند نظارت خوبی را بر عملکرد دستگاهها داشته باشند. از دیگر اختیارات این سازمانها این است که می‌توانند اعلام جرم کنند. از طرفی دیگر هر سازمان مردم نهادی که 3 بار اعلام جرمش رد بشود، جریمه خواهد شد و یک سال از این حق محروم خواهد شد و از این رو سازمانهای مردم نهاد باید حرف دقیق و مستندی بزنند و این اختیارات و قدرت سازمانهای مردم نهاد کاملا مردم سالارانه است.
*{توصیه به دانشجویان برای عضویت در سازمان مردم نهاد عدالت و شفافیت} شما دانشجویان می‌توانید کمک بسیاری به ما کنید و از طرفی این سازمان حقوق بسیاری از جمله حق تجمع و راهپیمایی دارد و شما می‌توانید کار ما را تکمیل کنید.
*وقتی می‌گوییم فساد سیستماتیک شده است، به معنای این نیست که همه دستگاهها فاسد شده‌اند، بنابراین هرچند ممکن است قسمتی از یک سازمان عملکرد خوبی در مبارزه با فساد نداشته باشد اما نم‌رد توان این نقص را به کل سازمان تعمیم داد.