رویداد۲۴- نماینده مردم ارومیه معتقد است، مجوزی که از سوی وزارت کشور برای کول‌بر‌‌ی صادر شده است، اگر چه راهکاری برای سازماندهی مساله قاچاق کالا است اما در عمل اتفاقی که میفتد این است که افراد دیگری از مجوزهای تعاونیهای مرزنشین بهره میبرند و به نوعی رسمیت بخشیدن به کول‌بر‌‌ی بار کولبران را سنگینتر کرده است.
این اولین باری نیست که خبر مرگ کول‌بر‌‌ی را میشنویم، آدمهایی که برای امرار معاش دست به هرکار خطرناکی میزنند. گفته می‌شود دستمزد آنها برای هر بار خطر کردن و حمل اجناس بین دو مرز چیزی حدود 100 هزار تومان و اگر حیوان باربر داشته باشند کمی بیشتر حدود 450 هزار تومان خواهند بود. آنها هر بار با کالاهایی بر پشتشان از مناطق مرزی و صعب العبور آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه میگذرند؛ میدانند چه کار خطرناکی میکنند.
ممکن است گرفتار کوهستان، برف، بهمن و کولاک شوند، ممکن است جنس‌هایشان از بین برود و مجبور شوند به صاحب کالا خسارت دهند، و هزار اتفاق دیگری که ممکن است در این مسیر پیش بیاید. اما گویا هیچ خطری بدتر از تامین نشدن معاش نیست.
این بار نیز کولبرهای آذربایجان غربی در سفر خطرناکشان گرفتار بهمن شدند،آنها 16 نفر بودند که برای جابجایی بار به دل جاده زده بودند. این بهمن جان 4 نفر از آنها که بزرگترینشان 27 سال بیشتر نداشت را گرفت و 6 کول بر را راهی بیمارستان کرد. این جوانها اهل بیوران علیا از توابع شهرستان سرشت بودند.
طیبنیا، وزیر اقتصاد در پاسخ به اعتراض نماینده مهاباد در مجلس به وضعیت کولبرها قول داد بزودی کمیته ویژهای برای بررسی وضعیت آنها تشکیل شود.
در مناطق مرزی فقط جوانها و بومیها به شغل کول‌بر‌‌ی نمیپردازند بلکه نوجوانان، میانسالان، دختران، زنان و همچنین افرادی از دیگر شهرهای ایران نیز برای تامین معیشت خود به این کار روی میآورند. همچنین تمام کولبرها بیسواد نیستند، در میان آنها دانشجویانی هم هستند که برای تامین هزینه تحصیل خود به این کار روی آورده اند.
کول‌بر‌‌ی در مناطق مرزی از سوی وزارت کار مجوز قانونی گرفته است و همین باعث شده افراد بیشتری برای امرار معاش به این کار روی بیاورند.
یک هموطن کرد درباره این اتفاق میگوید: کولبر برای خانوادهاش خود را فدا می‌کند، او انتخابی جز ادامه حیات ندارد و می تواند انگل وار به حیات خود ادامه دهد و به امید آینده ای بهتر تلاش کند.
روزنامه نگاری که یک شب را با کول بران گذرانده در این خصوص می گوید: کول‌بر‌‌ی زاده فقدان صنعت و تجارت و غیاب سرمایه‌گذاری در مناطق محروم کشور است. کول‌بر‌‌ی امری است مختص مناطق جغرافیایی حاشیه کشور مثل مریوان، اُشنویه، پیرانشهر، سردشت، بانه و نوسود. اینها از جمله شهرهایی هستند که بیشترین میزان اشتغال به کول‌بر‌‌ی در آنها دیده می‌شود و بیشترین آمار کشته‌شدگان مربوط به پدیده کول‌بر‌‌ی نیز از همین شهرهاست.
هادی بهادری، نماینده مردم ارومیه در مجلس در گفتوگو با
رویداد۲۴ گفت: در بعضی استانهای مرزی در کنار گمرک معابری برای داد و ستد ایجاد شده است، بارهایی که با کامیونها به این معابر میرسند توسط کولبرها جابه جا میشوند. آنها حدود 150 کیلو بار و حتی بیشتر بر پشت خود حمل میکنند.
او در خصوص قانونی بودن این شغل گفت: وزارت کشور یک وجاهت قانونی به این شغل داده است تا در کشور قاچاق کالا به صورت غیررسمی انجام نشود. در این قانون برای جابجایی کالا ساعات مشخصی در نظر گرفته شده است؛ آنها میتوانند از 5 صبح تا 5 بعدازظهر کالا جابجا کنند و کالاهایی که بعد از آن و به صورت شبانه جابجا می‌شود قاچاق است.
نماینده مردم ارومیه در توضیح این مساله افزود: این مجوز راهکار وزارت کشور برای کم کردن و سازماندهی مساله قاچاق کالا به صورت غیررسمی است اما در عمل اتفاق دیگری میافتد. از مجوزهای تعاونیهای مرزنشین افراد دیگری بهره میبرند و خود مردم از آن استفاده نمیکنند و به نوعی رسمیت بخشیدن به کول‌بر‌‌ی توسط وزارت کشور بار کولبران را سنگینتر کرده است.
بهادری با بیان اینکه کول‌بر‌‌ی شغلی بسیار سخت و در مرتبه اجتماعی پایین است گفت: اگرچه هدف کسانی که این مجوز را میدهند محرومیتزدایی از مناطق محروم، اشتغالزایی، بهبود شرایط اقتصادی از طریق کاهش قاچاق و ایجاد امنیت در مناطق مرزی است اما این در صورتی اتفاق میفتد که منافع این داد و ستدها در جیب کولبرها برود.
شاید بسیاری از مردم از طریق منتشر شدن اتفاقاتی که هر سال جان عده ای از کول برها را می گیرد با این شغل آشنا شده اند، اما عده زیادی در فضای مجازی برای همدری با این هموطنان مرزنشین توییتها و پستهایی با هشتک کولبر متشر کردهاند.
پرویز پرستویی در اینستاگرام خود عکس یکی از کولبرهایی که جان خود را در بهمن از دست داده است منتشر کرده و نوشته: این جوان شاید با رخسار و قامتش ستاره سینما میشد. اما اینجا کولبر بود و زير برف جان سپرد. عباس نیز در واکنش به قول طیبنیا در خصوص ایجاد کمیته ویژه برای رسیدگی به وضعیت کولبرها توییت کرده: وقتی اتفاقی میافته تازه یادمون میاد لازمه اقدامی کنیم. صادقی نماینده مردم تهران در مجلس نیز توییت کرده: پدیده کول بری یعنی دولت به وظیفه قانونی خود در "رفع تبعیضات ناروا وایجاد امكانات عادلانه برای همه"(بند 9 اصل 3 ق اساسی)عمل نکرده است.همچنین 60 نفر از فعالان مدنی کشور در نامه ای از رئیس جمهوری و نمایندگان مجلس خواستار رسیدگی به وضعیت کولبران شدند.
رسمیت بخشیدن به ورود و خروج کالا از سوی وزارت کشور نه تنها وضعیت مرزنشینان را بهتر نکرده است بلکه باعث شده عده بیشتری از آنها به کار خطرناک کول‌بر‌‌ی بپردازند. انجام اقداماتی در خصوص سامان دادن به وضعیت آنها ضروری به نظر میرسد.