مخك مي تواند پولساز باشد و جاني به صنعت گردشگري جهرم بدهد، اما مدت هاست به آغل گوسفند تبديل شده و هم اينك در معرض ويراني قرار دارد!
اينجا كاروانسراي تاريخي مخك است، بنايي ملي كه روزگاري محل اتراق كاروانيان و مسافران بوده و هم اينك پناهگاهي براي گوسفندان شده است.
کاروانسراى مُخَک جهرم یکى از آثار به جاى مانده از عهد صفوى است که در گذشته به علت رونق اقتصادى بنادر جنوب کشور اهمیت خاصى داشت.
این کاروانسرا با زیربناى 1600 مترمربع در نزدیکی شهر جهرم قرار دارد اما آنطور که بر خی از کارشناسان معتقدند این بناى تاریخى به منظور مراودات تجارى بین ایران و جنوب کشور با سایر کشورها در دوره های مختلف تاریخی چون صفوی و زندی ساخته شد .
با وجود اینکه کاروانسرای مخک جزو آثار ملى کشور به شمار مى آید اما تاکنون براى مرمت و بازسازى آن هیچ اقدامى صورت نگرفته و هم اینک کاربری عجیبی پیدا کرده که در شأن یک اثر ملی نیست. در حال حاضر این بنای تاریخی فارس در آستانه تخریب است و چنانچه بی مهریها به آن ادامه یابد بی شک در آینده ای که زیادهم دور نیست به ویرانه ای بدل خواهد شد . در این رابطه یکی از دوستداران میراث فرهنگی فارس به خبر نگار ما می گوید :با اينكه كاروانسرا در كنار جاده اصلي قرار گرفته اما به ويرانه اي تبديل شده است.
كمال لطفي با بيان اينكه كاروانسراهاي مخك 1 و 2 از جمله كاروانسراهاي تاريخي شهرستان جهرم محسوب مي شود كه قدمتشان به دوره قاجار و صفوي بازمي گردد، مي افزايد: متاسفانه هم اينك اين بناهاي تاريخي در آستانه ويراني كامل قرار دارد و به آغل گوسفندان بدل شده است.
اين كارشناس ارشد باستان شناسي مي گويد: كاروانسراي مخك يكي از بناهاي كاروانسرايي 4 ايواني منحصربه فرد در كشور محسوب مي شود كه در مسير جاده تجاري شيراز به بندرعباس ساخته شده و تا اوايل دوره پهلوي نيز كاربري خود را حفظ مي كند، اما با گذشت زمان تخريب مي شود.
لطفي ادامه مي دهد: در نزديكي اين كاروانسراها، آب انبارهايي هم وجود دارد كه اين آثار نيز تخريب شده است در حالي كه مي توانسته به جاذبه گردشگري منطقه بدل شود.
وي خواستار توجه بيشتر مسئولين مربوطه درخصوص بهسازي و خروج اين آثار ملي از وضعيت موجود مي شود و تاكيد مي كند: ضروري است اين آثار تاريخي كه جزئي از فرهنگ مردم منطقه است، حفاظت شود.
در ادامه، شامل رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان جهرم مي گويد: ميراث فرهنگي نسبت به وضعيت اين بناي تاريخي هشدار داده و خواستار مرمت اين بناي ملي شده، اما با توجه به اينكه اين ملك سند وقفي و مالك دارد مي طلبد كه مالك درخصوص وضعيت آن هرچه سريع تر اقدام كند.
وي اضافه مي كند: چنانچه اين بنا مرمت شود و كاربري مناسبي هم براي آن تعريف گردد بي شك به يكي از جاذبه هاي گردشگري منطقه بدل خواهد شد، اما متاسفانه تا زماني كه اداره كل اوقاف همكاري نداشته باشد، اين امر ميسر نمي شود.
شامل از تمايل سرمايه گذاران بسياري براي ساماندهي، مرمت و تغيير كاربري اين بناي تاريخي خبر مي دهد و مي گويد: جا دارد متولي و مالك بنا نيز در اين عرصه سرمايه گذاران را ياري كند و در اين رابطه ميراث فرهنگي نيز از سرمايه گذاران حمايت خواهد كرد.
رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان جهرم ادامه مي دهد: يكي از گزينه ها براي تغيير كاربري چنين بنايي، تبديل آن به اقامتگاه بوم گردي است كه بي شك با اين تغيير كاربري شاهد رونق و توسعه گردشگري منطقه خواهيم بود.
شامل در ادامه مي گويد: در بسياري موارد سرمايه گذاران و متقاضيان براي تغيير كاربري اين بناها وجود دارد اما در اكثر مواقع نتيجه بخش نيست و به دليل وجود روند طولاني پروسه اداري، سرمايه گذاران كار را رها مي كنند.
وي با تاكيد بر اينكه بازگشت و سود سرمايه براي سرمايه گذاران در اولويت است، مي افزايد: اگر قرار باشد سرمايه گذار در بنايي كه در تملك اوقاف است هزينه كند و نتواند بهره كافي را از آن ببرد، بي شك ادامه نمي دهد. به طور مثال بايد دستكم بناهايي از اين دست به مدت طولاني به بخش خصوصي واگذار گردد تا صرفه اقتصادي داشته باشد.
شامل در ادامه مي گويد: در حال حاضر بيش از 10 نفر متقاضي راهاندازي اقامتگاه بوم گردي جهرم هستند كه اميدواريم هرچه سريع تر شاهد راهاندازي اين اقامتگاه ها در شهرستان باشيم.
کاروانسراى مُخَک جهرم داراى 18 حجره براى اسکان کاروانیان و چند اصطبل براى نگهدارى احشام بوده و براى تامین آب مورد نیاز کاروان ها نیز یک حلقه آب انبار در کاروانسرا ساخته شده است.
این بنا در زمانی که رونق داشته دارای امکانات زیادی از قبیل چاه آب، استراحتگاه اسب، شتر و قاطر بوده که به جهت افزایش تبادلات تجاری در این منطقه احداث شده است .