دکتر سیدامیرمحسن ضیایی در ابتدای صحبت‌هایش در ارزیابی‌اش از چگونگی امدادرسانی به حوادث سیل و همچنین برف و کولاک که از حدود ماه گذشته چندین استان را تحت تاثیر قرار داده بود، گفت: نقطه قوت امدادرسانی‌ها در حوادث اخیر، آن بود که به موقع، سریع و با حضور مسوولان رده بالای جمعیت اقدامات لازم صورت گرفت.
وی درباره وضعیت انبارهای امدادی تاکید کرد: وقتی می‌گوییم انبارهای جمعیت خالی است، به معنای آن است که انبارها نسبت به استانداردها خالی است. جمعیت هلال احمر برای امدادرسانی به این سطح از عملیات‌ها مشکلی ندارد؛ اگر همه انبارهایمان نیز پر بود، بیشتر از این مقداری که در حوادث اخیر هزینه و توزیع شد، نیازی نداشتیم. ما در امدادرسانی به این سطح از عملیات‌ها چیزی کم نداریم و کم هم نگذاشتیم. اما گاهی در ابتدای عملیات‌ها، درخواست‌هایی از سوی برخی‌ها می‌آید که معمولا "اورلود" است، در مجموع بر اساس تجریبات همکاران‌مان در محیط و فیلد، ما کوچک‌ترین مشکلی در تامین این نیازها نداشتیم. اما از آنجا که به دنبال بروز حوادث، اقلام 22گانه امدادی از انبارها خارج می‌شوند، نگرانی ما بابت جایگزینی آنهاست و این موضوع است که مقداری اذیت کننده و نگران کننده است.
ضیایی، اقدام قبل از حادثه جمعیت هلال احمر را نکته مثبت و قوت امدادرسانی‌ها در حوادث یک ماه گذشته خواند و در این باره گفت: این اقدام "آمادگی مبتنی بر ریسک" معنی می‌شود و یکی از بحث‌های مهم مدیریت بحران است؛ به این معنا که قبل از اتفاق و متناسب با ریسکی که اتفاق خواهد افتاد، آماده باشید. در سیل سیستان و بلوچستان با آگاهی و هشداری که از قبل داده شده بود، اقدامات لازم امدادی صورت گرفت. به عنوان مثال پیش بینی شده بود که یکی از روستاها در محاصره سیل قرار می‌گیرد و برهمین اساس قبل از وقوع حادثه، اقلام امدادی منتقل و امدادگران نیز مستقر شدند.
وی در این باره افزود: بنابراین هم به مردم اطلاعات کافی داده شده بود هم اقدامات امدادی لازم انجام شده بود. این موضوع نیز رضایت مردم و مسوولان را به دنبال داشت و با وجود آنکه سیل وسیع بود، اما اضطراب ایجاد نکرد. گواه این حضور به موقع و موثر امدادگران نیز مردم و مسوولان هستند؛ فکر نمی‌کنم دستگاهی زودتر از هلال احمر در فارس، بوشهر و سیستان و بلوچستان حضور داشته باشد.
رییس جمعیت هلال احمر مجددا تاکید کرد: به گواه مردم و مسوولان، ما در پاسخ به مدیریت بحران برای این سطح از عملیات در ماه گذشته در حد خوبی عمل کردیم؛ هرچند که نیروهایمان در چند جبهه در حال عملیات بودند؛ به طوری که در شمال کشور و تهران عملیات امدادرسانی در برف و کولاک و در جنوب نیز امدادرسانی در سیل را داشتیم. مجموعه این اقدامات نشان دهنده آمادگی بین‌بخشی و و داخل بخشی خوبی بود.
رمز موفقیت هلال احمر و کمبودهایی که با فداکاری جبران می‌شود
وی افزود: البته سیستم و فرماندهی داخلی هلال احمر بسیار به‌گوش است؛ به طوری که وقتی از اینجا چیزی گفته می‌شود، تا ته خط همان مسیر ادامه می‌یابد. علت هم آن است که افرادی درگیر کار می‌شوند که انگیزه‌های بالایی دارند و واقعا منتظرند که ما فقط ماموریت به آنها بدهیم؛ توقعی هم جز این ندارند که حداقل‌ها را برای اجرای ماموریت‌شان در اختیارشان بگذاریم؛ توقع دارند موجودی انبارها کافی باشد، هلیکوپترها کار کند و حداقل لباس و کفش مناسب ماموریت‌شان را داشته باشیم که به آنها بدهیم. این درحالیست که متاسفانه شاهدیم در همین کولاک فیروزکوه، امدادگران‌مان در دمای منهای 15 درجه با کفش کتانی، اجناس را میان متاثران از برف و کولاک توزیع و خدمات امدادی را ارایه می‌کردند. این افراد رمز موفقیت جمعیت هلال احمر هستند و کمبودهای ما را فداکاری‌های آنها جبران می‌کند؛ مانند زمان جنگ که کمبودها زیاد بود و توسط نیروهای بسیج و داوطلب فاصله بین آنچه که هستیم و آنچه که باید باشد، پر می‌شد. در هلال احمر نیز این فاصله را فداکاری امدادگران و نجاتگران و جوانان، پر می‌کند.
ذخیره احتیاط هم حدی دارد...
رییس جمعیت هلال احمر در ادامه صحبت‌هایش با اشاره به استانداردهایی که باید در مورد موجودی انبارهای امدادی در شهرستان‌ها و همچنین پایتخت مد نظر باشد و همچنین برداشت‌های سالانه از این انبارها افزود: سال گذشته جهت شارژ انبارهای امدادی، 50 میلیارد تومان از محل ذخیره احتیاط جمعیت برداشت کردیم. با توجه به عدم تخصیص منابع امداد و نجات طی دو سال اخیر، امسال نیز مجددا درخواست برداشت 50 میلیارد تومان دیگر از ذخیره احتیاط را دادیم و این کار انجام شد. از طرفی هم ما منتظر نمی‌شویم که اعتبار بیاید یا نیاید؛ چراکه نمی‌شود زمانی که اتفاق افتاد، فکر چاره باشیم. امسال هم قبل از اینکه مجوز برداشت 50 میلیارد تومان را بگیریم، مقدمات مربوط به شارژ انبارها را انجام دادیم. ما خود را متعهد می‌دانیم که تا هستیم مردم را تنها نگذاریم ولو اینکه دست‌مان خالی باشد.
ضیایی ادامه داد: اما بالاخره ذخیره احتیاط هم حدی دارد و تمام می‌شود. ما مرتبا پیگیر موضوع اعتبارات جمعیت هستیم؛ چراکه حداقل مصوبه هیات دولت این است که امسال 100 میلیارد داده‌اند و 100 میلیارد دیگر نیز باید تخصیص دهند. در این راستا مکاتبات لازم را با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی انجام داده‌ایم. اگر این 100 میلیارد را بگیریم، گشایشی خواهد بود برای اقدامات‌مان در آستانه نوروز و پس از آن.
یکهزار و 400 میلیارد تومان نیاز انبارهای امدادی
رییس جمعیت هلال احمر درباره کسری‌ها در انبارهای امدادی و همچنین تامین هزینه‌های پرسنلی گفت: فاصله کنونی ما با آنچه که باید باشیم حدود یکهزار و 400 میلیارد تومان فقط برای نیاز انبارهاست. متاسفانه هزینه‌های عملیاتی ما دچار خشکسالی شده است. در بحث هزینه‌های پرسنلی نیز بخشی را از منبعی اختصاصی تامین می‌کنیم؛ یعنی همان سهم 42 درصدی هلال احمر از حق ثبت که متاسفانه در لایحه بودجه 96 دچار مشکل شده است. در این زمینه نیز با سازمان برنامه و بودجه مکاتبات و گفتگوهایی را داشته‌ایم تا با رفع این مشکل حداقل در بخش هزینه‌های پرسنلی دغدغه‌ای نداشته باشیم.
وی افزود: امیدواریم سازمان برنامه و بودجه در این زمینه کمکی کند و این مشکل حل شود؛ درغیر این صورت باید مجددا موضوع را در مجلس مطرح کنیم و مصوبه بگیریم که قانون مربوط به سهم هلال احمر از حق ثبت تغییری نکرده است. البته مشکلات کشور زیاد است و درآمدها محقق نمی‌شود. شاید هلال احمر نیز جزو آخرین دستگاه‌هایی است که در دولت دیده می‌شود؛ چراکه نهادی غیردولتی است. ما نیز اصلا نمی‌خواهیم وابسته به دولت شویم و خودمان هم از این موضوع احتراز می‌کنیم؛ چرا که "دولتی شدن" با اصول و بنیادهای جمعیت در تناقض است و هلال احمر باید مستقل باشد.
ارزش افزوده هلال احمر برای کشور چقدر است؟
ضیایی تاکید کرد: سعی‌مان آن است که نیازمان را به دولت به حداقل برسانیم و اکنون تقریبا این اتفاق افتاده است. اما حرف ما این است، خدمتی ارایه می‌دهیم که حاکمیتی است؛ برای تامین هزینه‌های خدمت حاکمیتی نیز دو راه وجود دارد؛ یکی "پرداخت مستقیم" مانند آنچه که دولت در موضوع آموزش و پرورش و وزرت علوم عمل می‌کند و دیگری هم "خرید خدمت" است. راه سومی وجود ندارد. اساس‌نامه جمعیت هلال احمر و قانون هم همین را می‌گوید. ما حرف‌مان این است و چیزی اضافه‌تر هم نمی‌خواهیم. حساب کنند ببینند جمعیت هلال احمر چقدر ارزش افزوده مادی برای کشور ایجاد می‌کند. ارزش معنوی آن هم که قابل حساب نیست. اگر کشور وضعیت مالی خوبی ندارد و به سایر دستگاه‌ها 70 درصد یا 50 درصد می‌پردازد، به ما هم همان را بپردازند. نمی‌توان پرداختی را صفر کرد؛ در این صورت چطور می‌توان یک دستگاه را اداره کرد؟ این موضوع مبحثی کاملا روشن است.
وی با اشاره به عدم تحقق منابع مالی هلال احمر در قوانین بودجه سال‌های 94 و 95، افزود: ما طی این مدت صرفه‌جویی‌هایمان خیلی زیاد بود و این موضوع نارضایتی‌هایی را هم در داخل و هم بیرون جمعیت ایجاد می‌کند. بالاخره ما سعی کردیم تقریبا هیچ هزینه اضافه نداشته باشیم و حتی برگزاری هیچ همایشی را هم نداشته باشیم. البته این اقدامات مقداری حضور ما و دیده شدن‌مان (visibility ) را کم می‌کند. به عنوان مثال فعالیت‌های سازمان جوانان بحث بسیار مهمی است؛ اما برگزاری چادرها و همایش‌ها و ... در این حوزه همه نیازمند هزینه است. همه اقدامات این حوزه نرم افزاری و نیازمند هزینه است.
باید به فکر منابع جدید باشیم
ضیایی با تاکید بر اینکه در جمعیت هلال احمر باید به فکر منابع جدید باشیم، افزود: در این راستا سعی کردیم در بخش اقتصادی‌مان نظم و انضباط ایجاد کنیم و تولیدات‌مان را افزایش دهیم.اشکال این است که کشور در رکود است و بخش تولید و توزیع در کشور مشکل دارد. هلال احمر هم که بخشی نیمه دولتی است و دست‌مان بسته است. از طرفی هم هلال احمر نمی‌تواند هر فعالیت اقتصادی و سودآوری داشته باشد و این موضوع با ارزش‌های جمعیت همخوانی ندارد. همچنین دخالت‌هایی در سیستم اقتصادی ما می‌شود که در سیستم خصوصی نیست. یک اشکالی ایجاد شده که از یک طرف به مدیران و به مجموعه می‌گوییم "بدو" و از طرفی پایش را می‌گیریم. این‌ها همه اشکال است و سیستم‌ها با یکدیگر مَچ نیستند.
وی افزود: ولی اصلا ناامید نیستیم و با همه توان‌مان و با استفاده از تجربه و ارزشی که کار در هلال احمر برای افراد دارد، پیش می‌رویم. خیلی‌ها برای پول اینجا نمی‌آیند و این خصوصیت در هر جایی نیست. مثلا سازمان تامین اجتماعی هم دستگاهی شبیه ماست اما لزوما افراد تنها برای خدمت به آنجا نمی‌روند.ارزشی که کار در هلال احمر دارد، افتخاری است که در هر دستگاه و مجموعه‌ای نمی‌توان مثال آن را دید.
قیمت تمام شده عملیات‌های امدادی چقدر است؟
ضیایی تاکید کرد: در هر حال سعی می‌کنیم به سمتی رویم که جمعیت هلال احمر از نظر مالی کاملا خودکفا باشد و در مقابل خدماتی که به جامعه می‌دهد، خدمت را بفروشد. چرخه درست هم همین است. لازم است این مبحث را شفاف کنیم که به جای این که مستقیما در بودجه پول بگیریم، خرید خدمت کنیم. مثلا در سال 150هزار عملیات امداد ونجات انجام می‌دهیم و باید هزینه آن مشخص شود. در این راستا قیمت تمام شده عملیات‌ها در حال احصا شدن است تا ببینیم ارزش اقتصادی جمعیت برای کشور چقدر است.
وی درباره حقوق و دستمزد امدادگران و نجاتگران نیز به ایسنا گفت: برای همین تعداد کنونی پرسنل در بخش امداد و نجات که عمدتا هم داوطلب هستند، سالانه باید بیش از 2000 میلیارد تومان حقوق آن هم با حداقل دستمزد بپردازیم. هزینه‌های مربوط به تجهیزات و پایگاه و ... نیز که جای خود را دارند.
خدماتی که لوکس نیست
رییس جمعیت هلال احمر افزود: از طرفی هم بسیاری از پایگاه‌هایی که راه‌اندازی آنها لازم بوده، نیمه تمام مانده‌اند. اگر بخواهیم ارایه خدمت خوبی داشته باشیم، به حدود 3000 پایگاه در کشور نیاز داریم و اکنون هزار پایگاه و شعبه در سراسر کشور فعال است و به 2000 پایگاه دیگر نیاز داریم. خرید بالگرد هم هزینه دارد. برای ناوگان امداد هوایی حدود 40 تا45 فروند بالگرد نیاز داریم و اکنون تنها 26 فروند آن فراهم است. البته پوشش هوایی کشور در عملیات هوایی امداد و نجات را کامل کرده‌ایم و در این زمینه به صورت شناور عمل می‌شود. دو - سه سال است که نتوانستیم خودرو و تجهیزات تامین کنیم. این‌ها خدمات لوکس نیست و لازم است.
رییس جمعیت هلال احمر درباره وضعیت بودجه‌ای هلال احمر در لایحه بودجه 96 نیز به ایسنا گفت: آنچیزی که ما پیشنهاد دادیم با آنچه که دولت لایحه داد، فاصله دارد. در مجموع دولت در منابع عمومی جمعیت هلال احمر 1.6 درصد و در منابع اقتصادی 3 درصد اضافه کرده است؛ این درحالیست که رقم تورم حدود 10 درصد است؛ این در شرایطی است که گاهی اعداد روی کاغذ نوشته می‌شود اما محقق نمی‌شوند. اما تهدید اصلی منابع ما مربوط به همان 42 درصد حق ثبت اسناد رسمی است. منابع ناشی از 42 درصد حق ثبت طی سال‌های گذشته محقق می‌شد و ما از این محل حقوق پرسنل‌مان را پرداخت می‌کردیم.
سرنوشت جذب 700 نیروی جدید در هلال احمر
وی به آزمون استخدامی که چندی پیش انجام شد، اشاره کرد و افزود: در این راستا باید سال آینده حدود 700 نفر جذب هلال احمر شوند که 600 نفر آنها برای بخش امداد و نجات است و این جذب نیرو، 40 میلیارد تومان بار مالی دارد. ما با منابع ناشی از 42 درصد حق ثبت می‌توانستیم جذب این افراد را مدیریت کنیم، اما با اختلالی که در این زمینه ایجاد کرده‌اند، برای جذب این افراد در سال آینده نیز دچالش شده‌ایم.