رویداد۲۴-طبق آخرین آمار اعلام شده، امسال هم آب دریای خزر 12 سانتیمتر کاهش یافته است. کارشناسان محیطزیست مهمترین علت این امر را سدسازیهای داخلی و خارجی دانستهاند اما مسئولان محیطزیست گیلان نقش سدسازیهای داخلی را بسیار ناچیز میدانند.
مشکلات زیستمحیطی شمال کشور هم مانند مشکلات زیستمحیطی جنوب کشور منشاء داخلی و خارجی دارد با این تفاوت که در شمال کشور در هر دو بخش داخلی و خارجی مشکل کاهش آب رودخانهها "سدسازی" است.
آب دریاچه خزر نسبت به سال قبل کاهش پیدا کرده و به گفته مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر مهمترین دلیل کاهش آب این دریاچه، میزان ورودی آب رودخانههای منتهی به این دریا خصوصا از رودخانه "ولگا" در روسیه بوده است.
روسیه روی رودخانه ولگا سد ساخته است و این علت اصلی کاهش آب دریای خزر است. البته سدسازی های داخلی هم که با وجود مخالفت فعالان محیطزیست هنوز جلوی آن گرفته نشده است نیز مزید بر علت شده است.
مهدی میرخوشخو، کارشناس محیط زیست در گفتگو با
رویداد۲۴ گفت: در چند سال گذشته سدسازی بعنوان فرهنگی میان مدیران جای گرفته است. با این توجیه که باید سدسازی کنیم تا آب هرز نرود، ساخت سدها در اکثر مناطق ایران شروع شد. برای مثال روی رودخانه سفیدرود سد ساختند. این رودخانه از 18 استان کشور عبور میکند و مشخص است که سدسازی چه تاثیری میتواند روی آب این استانها بگذارد.
او افزود: مشکل دیگر این است که تصمیمگیریها در این خصوص به صورت منطقهای است، هر استان برای رودخانههای خود تصمیم میگیرد که آیا بر روی آنها سد بسازند یا نه این امر باعث کاهش شدید آب مناطق مختلف در ایران شده است.
این کارشناس محیط زیست بیان کرد: در حال حاضر با بیشتر شدن فعالیت تشکلهای محیطزیست شرایط بهتر شده، تشکلها با روشهای مختلف سعی میکنند مسئولان را توجیه کنند که سدسازی روش اشتباهی است. در تمام کشورهای پیشرفته دنیا دارند سدها را خراب می کنند و ما اینجا هنوز درحال توجیه مسئولان هستیم که آبی که از رودخانهها به خزر میریزد هرز نیست بلکه چرخه اکوسیستم است که منجر به بارش باران می شود.
میرخشخو گفت: فرهنگسازی نقش مهمی در تغییر نگرش مدیران دارد که ما در این خصوص تمام تلاشمان را کردهایم اما، سوءمدیریت در بحث هزینهها ودستهای پشت پرده که از سودهای کلانشان نمیگذرند. مشکلات اصلی را ایجاد کرده است.
او بیان کرد: نمایندگان مجلس در مقابل مردم با روند سدسازیها و دیگر اقدامات سوء انتقاد میکنند اما پروژههایی افتتاح میکنند که آب در آنها هدر میشود، در بخش فاضلاب بد عمل میکنند و سدسازی را گسترش میدهند. همین تناقض هاست که مشکلساز میشود.
منصور سربازی، معاون فنی محیطزیست گیلان اما نقش سدسازیهای داخلی را بسیار کمرنگ دانست و به
رویداد۲۴ گفت: در طول 20 سال گذشته کاهش تراز آب دریای خزر 1.2 متر بوده است که تغییر دما، تغییر حجم آب، تغییرات افزایش شوری آب، ورود آب رودخانهای به خزر، ورود آب زیر زمینی و خروج آب خلیج قره بغاز از مهمترین عوامل در کاهش آب دریای خزر است.
او ادامه داد: از میان رودخانههایی که به حوزه خزر میریزند، رودخانه "ولگا " بیشترین آب ورودی به حوزه را دارد، که کوچکترین تغییر در این رودخانه در نوسانات تراز آب خزر موثر است. 80 درصد از علت کاهش آب دریای خزر مربوط به رودخانه ولگا است و رودخانههای داخلی که به دریای خزر میریزند نمی توانند سهم زیادی در کاهش آب داشته باشند.
معاون فنی محیطزیست گیلان اظهار داشت: برای مقابله با معضل کاهش آب دریای خزر، کشورهای حاشیه این دریا باید تصمیمات جدی در زمینه جلوگیری از ایجاد تغییرات موثر در دلایل نوسانات آب دریا بگیرد. تمام کشورهای جهان باید برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی تلاش کنند.
اینکه مسئولان محیطزیست گیلان سدسازیهای داخلی را که از مهمترین عوامل کاهش آب دریای خزر است، حائز اهمیت نمیدانند جای بسی شگفتی است. ایران روی کمربند خشک کره زمین قرار گرفته است و این امر لزوم توجه بیشتر به مسائل زیستمحیطی را یادآور میشود. اینکه یکی از پر بارانترین مناطق ایران به سمت بیابانی شدن پیش میرود؛ میتواند زنگ خطری برای مسئولان باشد تا بدانند مشکلات محیط زیستی کشور بسیار جدی است.