رویداد 24- تفکیک جنسیتی از اتوبوس‌ها آغاز شد. پیشرفت تکنولوژی که به تهران رسید، تفکیک هم به واگن‌های ویژه بانوان رسید. کمی بعد نوبت پارک‌ها و فضاهای شهری شد. بوستان ویژه بانوان. کمی فراتر از آن تفکیک‌های جنسیتی رشته‌های تحصیلی در دانشگاه‌ها آغاز شد.
حال اما نوبت به شورای شهر رسیده است که در جلسه‌ای علنی بحث ساخت مراکز تجاری ویژه بانوان را مطرح کند. در ادامه هر تفکیکی توضیحاتی هم ارائه می‌شود مبنی بر اینکه این برنامه‌ریزی‌ها برای بهتر شدن شرایط زنان می‌شود. چنین بحث‌هایی حتی از کودکی در ذهن دختران و پسران دیواری نامرئی می‌کشد که خود را از یکدیگر متفاوت احساس کنند. گاهی حتی پسربچه‌های کودکستانی خودشان را از دختران هم سن و سالشان، قوی‌تر و بزرگ‌تر می‌دانند. زن بودن به معنای موجودی متفاوت بودن نیست. آنچه امروز در جامعه اهمیت دارد ایجاد فضایی امن و یکسان برای فعالیت همه افراد جامعه، یعنی زنان و مردان در کنار هم است. ایجاد فضاهای اختصاصی به هر شکلی برای زنان یا مردان به معنی جداسازی و تفکیک جنسیتی است. تفکیک جنسیتی هم به معنی فراموش کردن نیمی از جامعه است. نیمی از افرا جامعه که نه تنها در چرخاندن چرخ‌های صنعت و تجارت و اقتصاد جامعه تلاش می‌کنند که چرخ‌های اساسی جامعه یعنی خانواده را حرکت می‌دهند. با طرح جدید شورای شهر گویا هر روز بیشتر قرار است زنان تفکیک شوند.
به گزارش «جهان‌صنعت» شورای اسلامی شهر تهران در تاریخ 13 بهمن‌ماه 94 بررسی لایحه جامع عفاف و حجاب در شهر تهران را در دستور کار خود قرار داد.براساس این برنامه گسترش فرهنگ عفاف و حجاب با رویکرد ترویجی، آموزشی و تبلیغی؛ مناسب‌سازی فضاهای شهری و توسعه اماکن و زیرساخت‌ها در زمینه عفاف و حجاب، حمایت از فعالیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد، کانون‌ها و گروه‌های همیار اجتماعی و افزایش مشارکت‌های اجتماعی در زمینه عفاف و حجاب و بهره‌گیری از ظرفیت مشارکت‌های اجتماعی و اقدامات نهادی و بین‌بخشی به عنوان راهبردها مشخص شده است.
در فرآیند بررسی این لایحه محمدمهدی تندگویان، نماینده شورای شهر تهران در رابطه با مناسب‌سازی اماکن در این لایحه، با اشاره به اینکه فضاهای اختصاصی برای بانوان در پارک‌ها، اماکن ورزشی و فرهنگی در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: خوب است که این فضاهای اختصاصی در اماکن تجاری نیز در نظر گرفته شود یا حتی می‌توانیم پاساژ ویژه بانوان نیز داشته باشیم.
در ادامه محسن سرخو، دیگر نماینده شورای شهر در رابطه با این مساله گفت: ایجاد فضای اختصاصی در اماکن ورزشی و پارک‌ها برای زنان مناسب است اما اگر این مساله به فضاهای تفریحی و تجاری نیز تعمیم داده شود از آن برداشت تفکیک جنسیتی خواهد شد.
وی در بخشی دیگر از اظهارات خود تاکید کرد: نباید چنین برداشتی شود که قرار است، مراکز تجاری ویژه بانوان و مراکز تجاری ویژه آقایان تاسیس شود.
احمد حکیمی‌پور، عضو کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران نیز در این رابطه گفت: در زمینه حجاب و عفاف باید قوانینی تصویب شود که اجرایی باشد. نباید فراموش کرد که حجاب بخشی از مساله عفاف است اما عفت عمومی محدود به بحث پوشش نیست و نباید برنامه‌های تکراری در این حوزه انجام شده و محلی برای خرج‌تراشی ایجاد شود. همچنین در این برنامه به برگزاری جشنواره و همایش در حوزه حجاب و عفاف اشاره شده است در حالی که باید تلاش کنیم از شهرداری همایش‌زدایی و جشنواره‌زدایی کنیم.
وی در مورد پیشنهاد ایجاد مراکز تجاری بانوان گفت: یکی از تفریحات خانواده این است که با هم به خرید یا پارک بروند، نباید کاری کنیم که در جامعه اتفاقات دیگری رخ دهد.
بعد از اظهارات اعضای شورای شهر تهران در نهایت، لایحه جامع عفاف و حجاب در شهر تهران به تصویب رسید. این موضوع در حالی است که به نظر نمی‌رسد رسیدگی به امور ویژه زنان، مساله‌ای باشد که به همین سادگی و خالی از بررسی‌های کارشناسی عمیق و نظرات فعالان حوزه‌های اجتماعی و مخصوصا فعالان حوزه زنان به تصویب برسد. آیا مطرح کردن چنین نظراتی در جلسه‌های علنی شورای شهر موجب نمی‌شود تا هرروز به مسایل تفکیک جنسیتی نزدیک شویم و بیشتر از حضور فعالانه زنان در جامعه فاصله بگیریم؟ اگر هرروز به بهانه ایجاد فضاهای اختصاصی از بودجه‌های حوزه زنان استفاده‌های نامناسب شود، چه کسی به مسایل و مشکلات اساسی‌تر زنان رسیدگی می‌کند. آیا جزییات دیگر طرح عفاف و حجاب هم در راستای رسیدگی به مشکلات زنان است یا در ادامه این طرح مشکلات بیشتری بر سر راه زنان خواهد گذاشت؟ آیا تفکیک زنان و مردان از یکدیگر عفاف در جامعه را رونق می‌دهد یا فقط هر آنچه دوست نداریم ببینیم را فقط از چشم‌مان دور می‌کند؟
نگرانی از تصویب این طرح وقتی بیشتر می‌شود که به جزییاتی که شفاف نشده است و خبری از آن نداریم، فکر کنیم.
تندگویان: فضاهای اختصاصی زنان با تفکیک جنسیتی زنان متفاوت است
محمدمهدی تندگویان، عضو شورای شهر و مطرح‌کننده بحث ساخت پاساژهای ویژه بانوان به «جهان‌صنعت» می‌گوید: در جلسه شورای اسلامی شهر تهران هیچ بحثی مبنی بر ساخت پاساژ ویژه بانوان نشده بود. این گفته‌های تندگویان در حالی است که پنج روز قبل وی در جلسه علنی شورای شهر این پیشنهاد را مطرح کرده.
تندگویان می‌گوید: طرح ساخت پاساژهای ویژه بانوان فقط به عنوان یک بحث مطرح شد. اگر هم قرار باشد چنین فضاهایی ساخته شود فقط بخشی از یک پاساژ را به بانوان اختصاص خواهیم داد تا آنها با فراغ بال و راحتی بیشتری بتوانند خرید‌های خود را انجام دهند. همچنین این طرح در راستای اختصاص دادن سرانه‌های عمومی امور زنان مطرح شده است.
وی معتقد است اختصاص فضاهای تجاری، هم‌راستا با فضاهای فرهنگی و تفریحی است و در جهت فراهم کردن فضاهای اختصاصی زنان است.
تندگویان فضاهای اختصاصی زنان را امری متفاوت با تفکیک جنسیتی می‌داند و تاکید می‌کند ایجاد فضاهای اختصاصی زنان به نفع آنهاست و به فعالیت‌های زنان در جامعه کمک می‌کند. از آنجایی که زنان به فضاهایی برای حضور و امنیت در جامعه دارند چنین طرح‌هایی به حضور آنها کمک می‌کند.
این در حالی است که احمد حکیمی‌پور، عضو دیگر شورای شهر چنین مباحثی را بسیار دور از ذهن و غریب می‌داند و به «جهان‌صنعت» می‌گوید: به نظر خیلی غیرمنطقی است که چنین مباحثی عملی شود. نباید فراموش کرد که حتی در کشورهای بسیار متعصب هم چنین بحث‌هایی وجود ندارد و چنین فضاهای تجاری هم در نظر گرفته نشده است.
به گفته حکیمی‌پور، بخشی از صمیمیت خانواده‌ها در فضاهای خرید خانوادگی شکل می‌گیرد. همین خرید‌های خانوادگی اعضای خانواده را بسیار به یکدیگر نزدیک‌تر می‌کند. این موضوع را در خرید‌های مناسبتی خانواده‌ها مثل خرید‌های نوروزی در پایان سال به وضوح مشاهده می‌کنیم. بنابراین چنین مباحثی به طور قطع غیرقابل اجراست.
همچنین تندگویان در بخشی دیگر از اظهاراتش معتقد است مکان‌های ویژه بانوان در حال حاضر به شکل غیرقانونی وجود دارد. مشکل اینجاست که وجود فضاهای اختصاصی زنان در شرایطی که تحت نظارت قانونی و دور از رسیدگی‌های قانونی باشد موجب شکل‌گیری کارهای غیرقانونی می‌شود.
وی همچنین با بیان اینکه مزون‌های زنان هم بخشی از فضاهای مختص زنان هستند که از نظارت نهادهای قانونی بی‌بهره هستند، تاکید می‌کند که در حال حاضر زنان از کلوب‌های زنانه‌ای استفاده می‌کنند که مختص آنهاست بنابراین مراکز خرید هم به معنای تفکیک زنان و مردان نیستند و فقط به استفاده بهتر آنها از امکانات شهری کمک می‌کنند.
کریمی‌پور: حجاب به معنی عفاف نیست
کریمی‌پور در توضیحات خود درباره طرح عفاف و حجاب تهران می‌گوید: در این طرح عفاف اهمیت بیشتری نسبت به حجاب دارد. تفکیک زنان و مردان از یکدیگر یا حتی توجه بی‌قید و شرط به بخش حجاب این طرح باعث می‌شود فراموش کنیم که آنچه اهمیت بیشتری دارد، عفاف در جامعه است و بررسی مسایل آسیب‌های اجتماعی با توجه به امر عفاف بسیار باارزش‌تر است. حال آنکه در بسیاری موارد در فضاهایی که حتی حجاب هم رعایت می‌شود، متاسفانه به عفت عمومی جامعه توجهی نمی‌شود.
کریمی‌پور تاکید می‌کند که لایحه عفاف و حجاب تهران به بخشنامه شورای انقلاب فرهنگی مرتبط است و در هر صورت بحث‌های کلی برای حل کردن مشکلات فرهنگی و اجتماعی باید به شکلی عمیق مورد بررسی قرار گیرد و نباید به سادگی از کنار چنین مباحثی عبور کنیم.این در حالی است که تندگویان درباره منفعت اقتصادی مراکز خرید زنان معتقد است توجیه اقتصادی در چنین مسایلی اهمیتی ندارد همان‌طور که در افتتاح پارک‌های بانوان هم به هیچ‌وجه به دنبال توجیه اقتصادی نبوده‌ایم و آنچه برای ما اهمیت دارد، ایجاد شرایط مناسب تفریحی و اجتماعی برای زنان است.تفکیک‌های جنسیتی با هر نامی که باشند، بی‌شک تفکیک می‌کند. حال آنکه در شورای شهر حتی برای کوچک‌ترین مسایل روزمره زنان هم برنامه‌ریزی می‌شود. حتی گروهی از زنان همچنان با چنین طرح‌هایی موافق هستند و معتقدند این طرح‌های تفکیکی فضایی راحت‌تر برای فعالیت آنها فراهم می‌کند. در مقابل هنوز هم هستند زنانی که به نظر آنها چنین طرح‌هایی فعالیت‌های روزمره‌شان را محدود و سخت می‌کند. اما نباید فراموش کرد که به گفته حکیمی‌پور، خانواده مهم‌ترین رکن جامعه ایرانی است و برای حفظ آن باید تلاش کرد.
منبع: جهان صنعت