اگرچه او همزمان با نشستن بر كرسي رييس‌جمهوري امريكا در كاخ سفيد طرح ممنوعيت ويزا براي ايران و ٦ كشور ديگر را صادر كرد، اما درباره سرنوشت بويينگ‌هايي كه قبل از روي كار آمدن او مذاكرات آن نهايي شده بود، سخني به ميان نياورد. خيلي‌ها همان روزها تحليل‌شان اين بود كه اين تفاهمنامه به قرارداد نمي‌رسد، اما عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي در گفت‌وگويي با روزنامه اعتماد گفته بود كه اين تفاهمنامه پيش از روي كارآمدن ترامپ قطعي شده و طبق قوانين بين‌المللي اگر بويينگ بخواهد آن را اجرايي نكند، بايد به ايران خسارت بپردازد. حالا با گذشت سه ماه از رياست‌جمهوري دونالد ترامپ جمهوريخواه، قرارداد بين بويينگ و شركت هواپيمايي آسمان نهايي شده. قراردادي كه قرار است طي آن ٦٠ فروند بويينگ از بزرگ‌ترين شركت هواپيمايي امريكا خريداري شود.
به اين ترتيب بعد از سه ايرباسي كه دوتاي
آنها پيش از نوروز و يك فروند هم نوروز امسال رسيدند، نوبت به بويينگ رسيده
است. سال ٩٥ براي صنعت هواپيمايي ايران، سال خاصي بود. شكست تحريم‌هاي
هوايي و همراه شدن اين سال با انعقاد چند قرارداد مهم خريد هواپيما از
غول‌هاي هوايي دنيا موجب شد تاسنگ بناي تغيير در ناوگان هوايي كشور بالاخره
بعد از بيش از سه دهه گذاشته شود.
ايرباس و بويينگ به عنوان غول‌هاي
بزرگ هوايي دنيا در دو قرارداد خاص متعهد شدند تا با ساخت هواپيماهاي نو،
ناوگان هوايي ايران را نوسازي كنند و در همين راستا نيز در بحبوحه تغيير و
تحولات كابينه امريكا و حضور دونالد ترامپ با همه حاشيه‌هايش ايرباس توانست
به تعهدات اوليه خود عمل كند و براي نخستين‌بار طلسم فروش هواپيما به
ايران را شكست. ورود ايرباس‌هاي نو، هر چند با سر و صداهاي زيادي همراه بود
و حتي براي نخستين ايرباس وزير راه و معاونينش و تعدادي از نمايندگان مجلس
حضور پيدا كردند، اما باز هم با حاشيه‌هاي زيادي همراه شد؛ برخي‌ها شايعه
كرده‌اند كه تعداد اين هواپيما محدود است و تا انتخابات رياست‌جمهوري
پرونده‌اش برچيده خواهد شد. اما دولت اطمينان مي‌دهد كه خللي در قراردادي
كه بسته نمي‌رود. قراردادهابر مبناي توافقنامه‌هايي محكم منعقد شده و تخطي
از آن دو طرف را مسوول مي‌سازد.
تاكنون ايرباس به طور رسمي سه فروند
هواپيماي مطابق با قرارداد بسته شده را به ايران‌اير تحويل داده است و براي
تحويل دادن ساير تعهداتش راه درازي در پيش دارد. در همين حال ديگر غول
بزرگ هوايي دنيا يعني بويينگ نيز كه توافقي همچون توافق ايرباس با ايران
دارد، براي قطعي‌تر كردن تعهداتش به تازگي گام‌هاي محكم‌تري برداشته است.
آن‌طور كه ديروز در اعلاميه‌هاي رسمي منتشر شد، شركت هواپيمايي آسمان به
عنوان دومين ايرلاين ايراني توانست قراردادي مهم پس از اجرايي شدن برجام به
منظور خريد هواپيماهاي جديد به امضا برساند. البته در حالي كه مديرعامل
شركت آسمان در جريان جلسه‌اي كه به نهايي شدن مذاكرات با نمايندگان شركت
هواپيماساز بويينگ امريكا منجر شد، از نهايي شدن قرارداد خريد ۶۰ فروند
هواپيما بويينگ ۷۳۷ فروند خبر مي‌دهد و مي‌گويد كه قرارداد خريد ٦٠ فروند
هواپيما را امضا كرده است كه منابع ديگري از فروش ٣٠ هواپيما به اين
ايرلاين خبر مي‌دهند. اطلاعات آنها مستند به گزارش بخش رسانه‌اي بويينگ است
كه برمبناي آن اعلام كرده‌اند كه: «بويينگ در دو مرحله، هربار ٣٠ فروند
هواپيمايي كه مديرعامل آسمان از آن صحبت مي‌كند، تحويل ايران خواهد داد؛
البته همبا پيش شرط وجود زيرساخت.»
شركت آسمان اعلام كرده قرارداد فعلي
نتيجه بيش از يك سال بررسي، گفت‌وگو و چند دوره مذاكره طولاني بوده است.
طبق قرارداد امضا شده هواپيماهاي خريداري شده از سوي شركت آسمان از خانواده
بويينگ ۷۳۷ MAX خواهند بود.
بچه بويينگ‌هاي ٧٣٧بويينگ ۷۳۷ كه در شهرت
جهاني خود به بچه بويينگ مشهور شده جزو باريك‌ترين هواپيماهاي ساخته شده
شركت بويينگ است. اين هواپيما كه عمري طولاني داشته و از اواسط دهه ۶۰ از
سوي ايرلاين‌ها مورد استفاده قرار گرفته جزو محبوب‌ترين مدل‌هاي توليد شده
بويينگ به حساب مي‌آيد تا جايي كه در حال حاضرحدود هفت هزار فروند از آن
سفارش داده شده كه تعداد زيادي از آنها پرواز مي‌كنند.
اين هواپيما كه در طول سال‌هاي گذشته بويينگ مدل‌هاي فراواني از ۱۰۰-۷۳۷ تا ۹۰۰-۷۳۷ را توليد كرده بسته به نوع و فضاي پروازش تعداد مسافران ميان ۸۵ تا ۲۱۵ را جابه‌جا مي‌كند. هواپيماهاي MAX توان پرواز نزديك به ٥ هزار كيلومتر را دارد، براي پروازهاي داخلي و منطقه‌اي ايران گزينه‌اي مطلوب به نظر مي‌رسد. همچنين مي‌توان براي پروازهايي كه در كشورهاي نزديك مانند هند يا اروپاي شرقي مطرح هستند نيز از مدل‌هاي اين هواپيما استفاده كرد. هواپيماهاي خريداري شده از سوي شركت آسمان مربوط به مدرن‌ترين نوع از خانواده بويينگ ۷۳۷ مي‌شود. طبق برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته از اين شركت اين هواپيما به منظور بهبود برخي شرايط در حوزه مسافت، مصرف سوخت و كيفيت خدمات با تغييراتي همراه شد كه سرانجام به بويينگ ٧٣٧ MAX رسيد.
طبق اطلاعات ارايه شده تا پايان سال
۲۰۱۶ ميلادي بويينگ سفارش فروش ۳۶۰۵، ۷۳۷ جديد را دريافت كرده و پيش‌بيني
مي‌شود با توجه به موفقيتي كه اين هواپيما در جذب مشتريان خود داشته در
آينده نيز بتواند تعداد سفارش بالاتري دريافت كند. بويينگ دريافت سفارش
براي اين هواپيما را از سال ۲۰۱۱ آغاز كرده كه در سال‌هاي ۲۰۱۲، ۲۰۱۳ و
۲۰۱۴ به‌طور ميانگين بيش از ۷۰۰ سفارش سالانه در اين رابطه دريافت كرده
است. اين هواپيما توان آن را دارد كه در چند كلاس پروازي مسافرگيري كند و
تعداد مسافراني كه امكان سوار شدن به آن را دارند بسته به نوع نهايي اين
هواپيما و كلاس‌هاي پروازي طراحي شده از ۱۳۸ نفر تا ۲۲۰ نفر تخمين زده
مي‌شود. ارزش اين تعداد هواپيما بالغ بر ٣ ميليارد دلار است و امكان خريد
٣٠ فروند هواپيماي ديگر ٧٣٧ MAX براي شركت آسمان فراهم خواهد شد. بويينگ
اعلام كرده اين توافقنامه ١٨ هزار شغل در ايالات متحده امريكا ايجاد مي‌كند
و بر اساس توافق صورت گرفته نخستين سري از هواپيماهاي ٧٣٧ MAX از سال ٢٠٢٢
ميلادي (سال ١٤٠١) تحويل هواپيماي آسمان مي‌شود.
ايرلاين صف‌شكنشركت
آسمان جزو ايرلاين‌هاي ايراني است كه در سال ٨٦ نيز به عنوان نخستين
ايرلاين ليزينگ‌كننده هواپيما توانست هواپيمايي را با اين شرايط وارد خطوط
پروازي‌اش كند. موضوعي كه در سال‌هاي گذشته از عمر دولت يازدهم و در
روزهايي كه امكان خريد مستقيم خارجي هنوز قطعي نشده بود بارها از سوي
مسوولان اين وزارتخانه عنوان شد و در نهايت هم مقرر شد تا در راستاي ليزينگ
هواپيما نوسازي ناوگان انجام شود.
در آن زمان علي عابدزاده، رييس فعلي
سازمان هواپيمايي ايران، مديرعامل ايرلاين آسمان بود و طي قراردادي كه بين
شركت ليزينگ صنعت و معدن و شركت هواپيمايي آسمان منعقد شد، در آن زمان براي
چهار فروند هواپيما فوكر ١٠٠ به ارزش هر هواپيما ٦ ميليون دلار قرارداد با
ليزينگ صنعت و معدن منعقد شد و در ٢٥ آذرماه سال ٨٦ نخستين هواپيما
ليزينگي ايران با ١٠٠ مسافر در آسمان ايران پرواز كرد و حالا بعد از گذشت
١٠ سال از آن روزها اين ايرلاين مجددا نام خود را در ليست نخستين خريداران
هواپيما قرارداده است تا در كنار قدرتمندترين ايرلاين‌ها قرار گيرد.
ناگفته
پيداست كه نوسازي ناوگان هوايي يكي از مزيت‌هاي اصلي رقابتي بودن در بحث
جذب مسافران هوايي است كه قطعا در كنار ايرلاين‌هاي پر قدرتي همچون
ايران‌اير و ماهان، خريد اين هواپيماهاي جديد مي‌تواند قدرت رقابتي براي
ايرلايني كه سال‌ها معاون وزير راه و شهرسازي را در راس خود ديده است،
باشد.
شرط و شروط ورود بچه بويينگ‌ها
در همين حال مصطفوي، مدير روابط عمومي شركت هواپيمايي آسمان، درباره اين قرارداد به فارس گفته است: «تفاهمنامه اين ايرلاين با كمپاني بويينگ براي خريد ٦٠ فروند بويينگ ٧٣٧ در قالب قراردادي ٣٠-٣٠ است، بدين‌ترتيب كه بويينگ در گام اول طي چند سال ٣٠ فروند هواپيما در اختيار آسمان قرار مي‌دهد و وقتي اين هواپيماها عملياتي شد، عملكرد شركت هواپيمايي آسمان از سوي اين كمپاني سازنده ارزيابي مي‌شود و در صورت عملكرد مناسب و با بررسي ساختارهاي آسمان از سوي اين كمپاني سازنده، در گام دوم قرارداد خريد ٣٠ فروند هواپيماي بويينگ ديگر نهايي مي‌شود. خريد هواپيما از كمپاني سازنده اينگونه نيست كه آن كمپاني فقط در راستاي منافع خود هر ميزان تقاضا بدون بررسي ساختار ايرلاين را پاسخ دهد؛ بويينگ ساختار آسمان را در مراحل مختلف مي‌سنجد و بررسي مي‌كند و در صورت تاييد ساختار در گام دوم، ٣٠ فروند ديگر نيز تحويل آسمان خواهد شد؛ در واقع در تفاهمنامه با كمپاني بويينگ خريد ٦٠ فروند بويينگ ٧٣٧ مدنظر است اما در قرارداد، در گام اول ٣٠ فروند تحويل آسمان مي‌شود و ٣٠ فروند بعدي ذخيره است كه به محض جذب ٣٠ فروند اول و توسعه امكانات فني عملياتي و خدمات فرودگاهي، ٣٠ فروند دوم نيز ارايه مي‌شود. وي افزود: فقط آموزش كرو پروازي و خلبانان حدود يك سال به طول مي‌انجامد. مدير روابط عمومي شركت هواپيمايي آسمان با تاكيد براينكه هنوز قرارداد نهايي بين بويينگ و آسمان براي تحويل اين بويينگ‌ها، امضا نشده است، گفت: حدود ٣ تا ٤ ماه ديگر مجوز اوفك براي اين هواپيماها صادر مي‌شود.