رمز گشایی از یارانه ۲۵۰هزار تومانی

رویداد۲۴- یارانه 250 هزار تومانی اما در شرایطی مطرح می شود که هیچ نکته ای درباره تبعات پرداخت این یارانه بر قیمت ها، و منابع تامین اعتبارات آن از سوی طراحان گفته نمی شود.

زهرا علی اکبری : می گویند یارانه 250 هزار تومانی ، نه حالا که ایران در آستانه انتخابات است، سال گذشته حوالی همین ماه ها بود که حلقه حامیان رییس جمهور سابق از یارانه 250 هزار تومانی سخن گفتند، آن هم درست زمانی که مجلس برای دو سال پیاپی با تصویب سیاست هایی سختگیرانه دولت را به کاهش شمار یارانه بگیران فرا می خواند و در گزارش های دوره ای خود خواستار توضیح مقامات دولتی در باب چرایی سرپیچی از اصل قانون بود . حالا جمعی از کاندیدهای احتمالی ریاست جمهور هم صدا شعار افزایش مبلغ یارانه ها را می دهند ، 250 هزار تومان نیز فعالا سقف شعارهای انتخاباتی است .

 یارانه 250 هزار تومانی اما در شرایطی مطرح می شود که هیچ نکته ای درباره تبعات پرداخت این یارانه بر قیمت ها، و منابع تامین اعتبارات آن از سوی طراحان گفته نمی شود . شاید برای دریافتن اصل موضوع بد نباشد مراجعه ای به اصل قانون هدفمندی یارانه ها صورت گیرد .

 طبق قانون یارانه ها از محل افزایش قیمت حامل های انرژی و بهای کالاهای یارانه ای تامین می شود ، به این ترتیب آنچه در جریان شعار توخالی و اقتصاد افکن یارانه 250 هزار تومانی بازگو نمی شود میزان افزایش قیمت و تورمی است که در اثر پرداخت این مبلغ به مردم در جامعه ایجاد خواهد شد . برای درک بهتر انچه رخ می دهد کافی است نگاهی به قیمت کالاها پیش از هدفمندی یارانه ها و پس از آن بیندازید .

قیمت هر لیتر شیر در آخرین هفته آذرماه سال 1389 ، پیش از هدفمندی یارانه ها ، طبق آمارهای ارائه شده از سوی بانک مرکزی هزار تومان در هر لیتر بود . هر کیلو تخم مرغ قیمتی در حدود 1400 تا 1500 تومان داشت . هر کیلو گوشت گوسفندی با استخوان به قیمت 14 تا 16 هزار تومان فروخته می شد و گوشت گوساله نیز بین هشت تا 10 هزار تومان به فروش می رسید . بسته های 500 گرمی چای خارجی 5 هزار تومان قیمت داشت و روغن نباتی به قیمت کیلویی 1850 تومان به فروش می رسید . برنج درجه یک ایرانی 2500 تومان و برنج درجه دو و خارجی به ترتیب 1600 و 1500 تومان بود .

 همین اقلام درست یک سال پس از هدفمندی یارانه ها اما تغییراتی جدی را تجربه کرد ، بهای هر لیتر شیر از هزار تومان به 1340 تومان رسید . هر کیلو تخم مرغ 3150 تومان بود و برنج وارداتی به قیمت هر کیلو 2 هزار تومان رسید .

برنج درجه یک و درجه دو با افزایش قابل ملاحظه قیمت به ترتیب به نزدیک چهار هزار تومان و سه هزار تومان رسید . هر کیلو گوشت گوسفندی در آذرماه سال 1390 حدود 17 هزار تومان و هر کیلو گوشت گوساله حدود 11 هزار تومان قیمت داشت . چای وارداتی به آستانه 6 هزار تومان در هر کیلو رسید و روغن نباتی لیتری 2300 تومان فروخته می شد . این تنها بخشی از داستان پر غصه یارانه هاست چرا که با از راه رسیدن طوفان تورمی در سال 1391 که از سوی وزیر اقتصاد دولت دهم به در رفتن لنگر نرخ ارز مرتبط بود، قیمت ها رشدی قابل ملاحظه را تجربه کرد و سه سال پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها یعنی در سال 1392 بهای این اقلام رشدی سرسام آور را تجربه کرده بود .

 درست سه سال پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها هر لیتر شیر 2500 تومان قیمت داشت و هر کیلو گوشت گوسفندی مرز 30 هزار تومان را پشت سر گذاشت . گوشت گوساله در این دوره حتی روی 32 هزار تومان را نیز دید . هر بسته 500 گرمی چای خارجی 15 هزار تومان و هر لیتر روغن 4600 تومان قیمت داشت . برنج درجه یک و درجه دو به ترتیب به هفت هزار تومان و 5600 تومان در هر کیلو رسیده بود و هر کیلو تخم مرغ 4600 تومان فروخته می شد. این ها در حالی اتفاق افتاد که یارانه همچنان 45 هزار و 500 تومان باقی مانده بود .

  در این میان قیمت هر قطعه سکه بهار آزادی از 327 هزار تومان در آذرماه سال 1389 به 866 هزار تومان در آذرماه سال 1392 رسید . هر دلار نیز در آذرماه سال 1389 از 1046 تومان به 2948 تومان در آذرماه سال 1392 افزایش یافته بود .

 در عین حال حتی تامین این مبلغ نیز برای اجرای کامل قانون هدفمندی یارانه ها کفایت نمی کرد و بررسی ها نشان می دهد بخش سلامت و تولید نتوانستند از نمد یارانه ها صاحب کلاهی برای خود شوند در حالی که در قانون بهره مندی این بخش ها از یارانه ها پیش بینی شده بود .

 حال اگر بر فرض محال همان نسبت ها در نظر گرفته شود، می توان چنین در نظر گرفت که زلزله ناشی از پرداخت یارانه 250 هزار تومانی 5 برابر بزرگتر از یارانه 45 هزار و 500 تومانی برای اقتصاد ایران خواهد بود . با این فرض می توان در نظر گرفت که اگر نسبت های فوق برای قیمت ها در نظر گرفته شود، بهای اقلام مهم مصرفی چه خواهد شد .حتی تصور 5 برابر شدن میزان افزایش قیمت ها در صورت اجرای این طرح نیز می تواند برای تمامی طبقات جامعه ایران ، اعم از برخوردار و نیازمند تکان دهنده باشد ، افزایش قیمت دلار 181 درصد در سه سال بود، اگر این نسبت در 5 ضرب شود و میزان قیمت فعلی در نظر گرفته شود، آن وقت بهتر است به دلار 34 هزار تومانی، در صورت رسیدن یارانه ها به 250 هزار تومان اندیشیده شود تا ابعاد خطرات ناشی از این طرح ، حتی اگر در ابعاد یک شعار باشد ، بهتر درک شود .  (منبع : بانک مرکزی - قیمت ها به تومان )