رویداد۲۴-جشنواره جهانی فیلم فجر امسال (اول تا هشتم اردیبهشت) برای سومین بار به صورت مجزا از جشنواره ملی فیلم فجر برگزار می شود و رضا میرکریمی کارگردان برای دومین بار دبیری این جشنواره را تجربه می کند.
بر اساس اطلاعات پایگاه اطلاع رسانی جشنواره، این جشنواره در سه بخش اصلی (رقابتی) شامل سینمای سعادت (مسابقه بین‌الملل)، جلوه‌گاه شرق (پانورامای سینمای کشورهای آسیایی و اسلامی) و جام جهان‌نما (جشنواره جشنواره‌ها که غیررقابتی است ولی هر سال در جشنواره حضور دارد) و سه بخش جنبی شامل نمایش فیلم‌های کلاسیک، مستند (زیر ذره‌بین)، زیتون های زخمی (فیلم های مرتبط با سوریه)، نمایش‌های ویژه (مرور بر آثار و بزرگداشت‌ها) برنامه ریزی شده است.
یکی از نکات مورد توجه در این دوره از جشنواره حضور 350 مهمان خارجی از گروه های مختلف فیلمساز، تهیه کننده، کارگردان، مدیران جشنواره ها، خریداران و فروشندگان فیلم همچنین دانشجویان رشته های مرتبط و علاقمندان برای حضور در بخش دارالفنون است.
مهمانان جشنواره از ٣١ کشور آسیایی، ٢٣ کشور اروپایی، ٦ کشور آفریقایی، و پنج کشور از قاره آمریکا و استرالیا خواهند بود که در این میان از ٢٤ کشور اسلامی نیز میهمان داریم.
کدام فیلم ها را در جشنواره ببینیم؟
الف) بخش های اصلی
سینمای سعادت؛ فیلم های کوری (ریشارد بوگایسکی) از لهستان، دو مادر (ریری ریزاد) از اندونزی، تبعیدی (داویس سیمانیس) از لتونی، گلوری (کریستینا گروپزیوا، پتار والچتنف) از بلغارستان، گناهکاران (ایوان دی گائونا) از کلمبیا، ایوان (الیوانا داویدووا) از روسیه و آقای بی دردسر (فنگ کی) چین، بال های پدرم (کیوانچ سزار) از ترکیه، پاریس سفید (لیدیا ترکی) از فرانسه، کواتر تندتا (پور رودریگز) از اسپانیا، سوفیچکا (کیرا کوالینکو) از روسیه، شب در سانفرانسیسکو سانکتیس (فرانسیسکو مارکس) از آرژانتین، نگار (رامبد جوان) از ایران و پایان رویاها (محمدعلی طالبی) از ایران فیلم های بخش سینمای سعادت (بخش بین الملل) جشنواره هستند.
جلوه گاه شرق؛ همچنین فیلم های وصیت پدر (A Father’s Will) به کارگردانی باکیت موکول از قرقیزستان، فیلم سنگاپوری کارآمو (Apprentice) ساخته جانفنگ بو، خانه دیگران (House of Others) به کارگردانی روسودان گلوریدزه از گرجستان، فیلم چینی چاقو در آب پاک (Knife in the Clear Water) ساخته وانگ ژوبو، بازآمده (Reurnee) به کارگردانی سابیت کورمانبکوف از قزاقستان، فیلم هندی پیهو (Pihu) ساخته وینود کاپری، رئوف (Rauf) به کارگردانی باریس کایا از قراقستان، فیلم ژاپنی بذرافشان (The Sower) ساخته یوسوکه تاکوچی، میز (The Table) به کارگردانی کیم جونگ‌کوان از کره جنوبی، گرگ و بره (Wolf and Sheep) ساخته شهربانو سادات از افغانستان، فیلم بنگلادشی بی نام و نشان (Unnamed) به کارگردانی تاکور احمد، مادر (The Mother) ساخته اِردِنِت‌سِت‌سِگ بازاراگچا از مغولستان و سه فیلم ایرانی آپاندیس (Appendix) به کارگردانی حسین نمازی، خانه کاغذی (Paperhouse) ساخته مهدی صباغ‌زاده و برگ جان (Leaf of Life) به کارگردانی ابراهیم مختاری، فیلم‌های بلند بخش جلوه‌گاه شرق هستند.
جوری اسلواکی و جمهوری چک، آقای بی‌دردسر (Mr. No Problem) به کارگردانی می فنگ از چین، اعترافات (The Confessions) ساخته روبرتو آندو از ایتالیا، چوپان (The Shepherd) به کارگردانی جاناتان سنزوال برلی تولید مشترک اسپانیا و بریتانیا، ۱۵۰ میلی گرم (۱۵۰ Milligrams) ساخته امانوئل برکو از فرانسه، سرمای قلندر (Cold of Kalandar) به کارگردانی مصطفی کارا از ترکیه، انتقاد از خود سگ بورژوا (Self-criticism of a Bourgeois Dog) ساخته جولیان رادلمایر از آلمان، سرزمین هرز (Wastelands) به کارگردانی میریام هرد تولید مشترک شیلی، فرانسه و بریتانیا، در آخرین روزهای شهر (In the Last Days of the City) ساخته تامر السعید تولید مشترک مصر، آلمان، بریتانیا و امارات متحده عربی، شهروند برجسته (The Distinguished Citizen) به کارگردانی ماریانو کان و گاستون دوپرا تولید مشترک آرژانتین و اسپانیا، آتش‌افروز (Pyromaniac) ساخته اریک اسکیولدبیارگ از نروژ، درود از فوکوشیما (Greetings from Fukushima) به کارگردانی دوریس دوری از آلمان، آنیشوارا (Anisoara) به کارگردانی آنا فلیسیا-اسکوتلنیسو از مولداوی، پادشاه بلژیکی‌ها King of the Belgians) ساخته پیتر براسنس و جسیکا وودورث از بلژیک، شیر (Lion) به کارگردانی گرث دیویس تولید مشترک استرالیا، آمریکا و بریتانیا و باد سیاه (The Dark شنواره جشنواره ها؛ افزون بر این فیلم های آموزگار (The Teacher) ساخته یان ژبیک تولید مشترک جمهWind) ساخته حسین حسن از عراق در بخش جشنواره جشنواره‌ها به نمایش در می آیند.
ب) بخش های جنبی
ضمن اینکه در بخش های جنبی نیز فیلم های متنوعی روی پرده نقره ای در مجموعه چهارسو می روند.
مستند؛ فیلم های تبعید (Exile) ساخته تین وین ناینگ از میانمار، کنکور (The Graduation) به کارگردانی کلر سیمون از فرانسه، رازی در جعبه (A Secret in the box) به کارگردانی خاویر ایسکیردو از اکوادور، مرگ خودخواسته (Death By Design) ساخته سو ویلیامز از آمریکا، گربه‌ها (Kedi) ساخته جیدا توران تولید مشترک ترکیه، آلمان و آمریکا، فیلم برزیلی سینما نوو (Cinema Novo) ساخته اریکا روشا از برزیل، میفونه: آخرین سامورایی (Mifune: The Last Samurai) به کارگردانی استیون اوکازاکی، راه کوروساوا (Kurosawa’s Way) ساخته کاترین کادو از فرانسه و چهار فیلم ایرانی آهستگی (Slowness) به کارگردانی یاسر خیر، سفر سهراب (Sohrab, A Journey) به کارگردانی امید عبداللهی، همجا (Hamja) ساخته مهدی قنواتی و کویرس، وطن کوچک من (Kuweires My Little Homeland) به کارگردانی سعید صادقی، فیلم‌هایی هستند که در بخش مستند زیرذره بین دیده می شوند.
کلاسیک ها؛ غیر از این 10 فیلم ترمیم شده از آثار کلاسیک کارگردانان سینمای ایران و جهان نیز در جشنواره نشان داده می شوند. این فیلم ها؛ شامل خانه خدا ساخته جلال مقدم، یک اتفاق ساده ساخته سهراب شهیدثالث و ناخدا خورشید ساخته ناصر تقوایی هستند که توسط فیلمخانه ملی ایران ترمیم شده اند و در این بخش به نمایش درمی‌آیند. همچنین فیلم های جیب‌بر (Pickpocket) به کارگردانی روبر برسون، استیمبوت بیل جونیور(Steamboat Bill, Jr) ساخته باستر کیتن و چارلز رایسنر، آخرین شانس (The Last Chance) به کارگردانی لئوپولد لینتبرگ، آشوب (Ran) ساخته آکیرا کوروساوا، صدای تنهایی انسان (The Lonely Voice of Man) به کارگردانی الکساندر سوکوروف، روزبرمی‌آید (Daybreak) ساخته مارسل کارنه و روشنایی‌های شهر (City Lights) به کارگردانی چارلی چاپلین، هفت فیلم خارجی هستند که در بخش کلاسیک‌های ترمیم‌شده روی پرده خواهند رفت.
بخش «زیتون‌های زخمی» که یکی از بخش های غیر رقابتی این دور از جشنواره جهانی فیلم فجر محسوب می شود، به آثاری اختصاص دارد که موضوع جنگ سوریه و مبارزه با داعش را مورد توجه قرار داده است.
براساس اعلام سی و پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر، اسامی فیلم های راه یافته به بخش «زیتون های زخمی» به این شرح است: کویرس وطن کوچک من ساخته سعید صادقی (مستندبلند)، از حسکه با عشق ساخته محمد فراهانی (فیلم کوتاه)، آلان مصطفی گندمکار (فیلم کوتاه)، آگوست به کارگردانی مشترک احمد زائری، محمد اسفندیاری، ماریا مواتی (فیلم بلند سینمایی)، ایرانی‌های مرتد به کارگردانی حمیدعبدالله زاده (مستند بلند)، شام آخر به کارگردانی محمدقانع فر(مستند بلند)، کِچ ساخته مهرداد حسنی (کوتاه داستانی)، پرچم سیاه به کارگردانی ماجد نیسی (مستندنیمه بلند)، بابایی به کارگردانی مظفر حسین خانی هزاوه(مستند بلند) و باد سیاه به کارگردانی حسین حسن (فیلم بلند سینمایی).
نمایش ویژه؛ در ضمن، ۱۲ فیلم خارجی و دو فیلم ایرانی هم در بخش نمایش‌های ویژه (آثار برگزیده بزرگان سینما) اکران می شود که شامل مستند آمریکایی سفر زمان (Voyage of Time) به کارگردانی ترنس مالیک، من، دانیل بلیک (I, Daniel Blake) ساخته کن لوچ تولید مشترک بریتانیا، آلمان، بلژیک و فرانسه، فیلم لهستانی پساتصویر (Afterimage) ساخته آندره وایدا، مستند تبعید (Exile) به کارگردانی ریتی پان تولید مشترک کامبوج و فرانسه، مستند راه کورساوا (Kurosawa’s Way) ساخته کاترین کادو از فرانسه، فیلم رومانیایی فارغ‌التحصیلی(Graduation) به کارگردانی کریستیان مونجیو، دختر ناشناس (The Unknown Girl) ساخته ژان-پی‌یر و لوک داردن از بلژیک، فیلم آلمانی نمک و آتش (Salt and Fire) به کارگردانی ورنر هرتسوگ، مرگ در سارایوو (Death in Sarajevo) ساخته دنیس تانوویچ از بوسنی، فرانتز (Frantz) به کارگردانی فرانسوا اوزون از فرانسه، فیلم ژاپنی ستاره نجواگر (Whispering Star) ساخته سیون سونو و ردپا (Spoor) ساخته آگنیشکا هولاند از لهستان، و فیلم های ایرانی دلم می خواد به کارگردانی بهمن فرمان آرا و فراری از علیرضا داودنژاد در بخش نمایش‌های ویژه روی پرده می‌روند.
مهربان با محیط زیست؛ هشت فیلم خارجی و یک فیلم ایرانی نیز در بخش جنبی مهربان با محیط زیست به نمایش درمی‌آیند. بیشتر این فیلم‌ها در بخش‌های نمایش‌های ویژه یعنی آثار برگزیده بزرگان سینما، جشنواره جشنواره‌ها و مستند زیر ذره‌بین نیز اکران خواهند شد.
مستند آمریکایی سفر زمان (Voyage of Time) به کارگردانی ترنس مالیک، فیلم ژاپنی ستاره نجواگر (Whispering Star) ساخته سیون سونو، ردپا (Spoor) به کارگردانی آگنیشکا هولاند از لهستان، مرگ خودخواسته (Death By Design) ساخته سو ویلیامز از آمریکا، چوپان (The Shepherd) به کارگردانی جاناتان سنزوال برلی تولید مشترک اسپانیا و بریتانیا، سرمای قلندر (Cold of Kalandar) ساخته مصطفی کارا از ترکیه، درود از فوکوشیما (Greetings from Fukushima) به کارگردانی دوریس دوری از آلمان، مسخ (Metamorphosis) ساخته آدریان آرسه از مکزیک و فیلم ایرانی پایان رویاها (End of Dreams) به کارگردانی محمد علی طالبی، فیلم‌های این بخش هستند.
ج) بازار داغ فیلم های ایرانی
بازار فیلم همواره یکی از بخش های مهم در جشنواره های بین المللی است که مدیران جشنواره ها، تهیه کننده ها و مدیران شرکت های پخش فیلم را به خود جلب می کند.
امسال نیز بازار فیلم در مجموعه پردیس چارسو برپاست و فیلم های یوآ (آناهید آباد)، ویلایی‌ها (منیر قیدی)، نگار (رامبد جوان)، ملی و راه‌های نرفته‌اش (تهمینه میلانی)، مادری (رقیه توکلی گرد فرامرزی)، ماجرای نیمروز (محمدحسین مهدویان)، ماجان (رحمان سیفی‌آزاد)، لینا (رامین رسولی)، کوپال (کاظم ملایی)، فراری (علیرضا داوودنژاد)، شنل (حسین کندری)، سارا و آیدا (مازیار میری)، زار (نیما فراهی)، دلم می‌خواد (بهمن فرمان‌آرا)، خفه‌گی (فریدون جیرانی)، خاطرات پاییزی (علی فخرموسوی)، حریم شخصی (احمد معظمی)، تابستان داغ (ابراهیم ایرج‌زاد)، پایان رویاها (محمدعلی طالبی)، بیوگرافی (فاطمه ثقفی)، بیست و یک روز بعد (سید محمدرضا خردمندان)، بی‌سایه (ابوالفضل صفاری)، برگ‌جان (ابراهیم مختاری)، آگوست (ماریا ماوتی، محمد اسفندیاری، احمد زایری)، آپاندیس (حسین نمازی)، آباجان (هاتف علیمردانی)، ائو (اصغر یوسفی‌نژاد)، ایستگاه اتمسفر (مهدی جعفری)، ایتالیا-ایتالیا (کاوه صباغ‌زاده)، انزوا (مرتضی‌علی عباس‌میرزایی) و خانه کاغذی (مهدی صباغ‌زاده) ۳۱ فیلم سینمایی بلندی هستند که در این بخش حضور دارند و برای مهمانان خارجی نمایش داده می شوند. همچنین مستندهای پسران سندباد (رضا حائری)، شاعران زندگی (شیرین برق‌نورد)، اعتراض وارد نیست (فرناز و محمدرضا جورابچیان) در بخش فیلم‌های مستند نمایش‌های بازار اکران می‌شوند.
داوران کیان اند؟
الف) مسابقه سینمای سعادت
پنج داور خارجی و دو داور ایرانی، فیلم‌های بخش مسابقه بین‌الملل (سینمای سعادت) جشنواره جهانی فیلم فجر را قضاوت می‌کنند.
فلورین گالن برگر، کارگردان و فیلمنامه نویس آلمانی و صاحب یک جایزه اسکار فیلم کوتاه؛ جسیکا وودورث، فیلمساز، فیلمنامه نویس و تهیه کننده بلژیکی؛ لخ مایفسکی، شاعر، نقاش، نویسنده و کارگردان لهستانی؛ میکو هارادا، بازیگر ژاپنی، دستیار و بازیگر فیلم های کوروساوا؛ و اوبرتو پازولینی، کارگردان و تهیه کننده ایتالیایی، به همراه فاطمه معتمدآریا، بازیگر؛ و رسول صدرعاملی، کارگردان و فیلمنامه نویس ایرانی، 15 فیلم بلند و 15 فیلم کوتاه بخش مسابقه بین الملل جشنواره جهانی را داوری خواهند کرد.
در این بخش فیلم هایی از لهستان، لتونی، اندونزی، بلغارستان، روسیه، کلمبیا، چین، ترکیه، فرانسه، اسپانیا و آرژانتین به همراه سه فیلم نگار، خانه و پایان رؤیاها از ایران رقابت خواهند کرد.
ب) داوران بخش جلوه‌گاه شرق
هانی لاشینی، کارگردان و بازیگر مصری؛ امیرباو دارزان کارازانوویچ، کارگردان، منتقد و فیلمنامه نویس اهل قزاقستان؛ حمیدا عمروا، تهیه‌کننده آذربایجانی؛ زکی دمیرکوبوز، کارگردان و فیلمنامه نویس ترکیه ای، به همراه کمال تبریزی، کارگردان وفیلمنامه نویس ایرانی، پنج داوری هستند که فیلم های آمده از کشورهای آسیایی و اسلامی را داوری خواهند کرد.
ج) داوران بخش بین‌المذاهب
دو داور خارجی و یک داور ایرانی هم فیلم‌های بخش بین‌المذاهب جشنواره جهانی فیلم فجر را قضاوت می‌کنند. مایکل لوگان، کاتیا مالاتستا و حجت‌الله ایوبی سه داور این بخش هستند. لوگان دانش آموخته الهیات و تهیه کننده لهستانی و مالاتستا ایتالیایی و مدیر هنری جشنواره مذهب امروز است. حجت الله ایوبی نیز از مدیران فرهنگی ایران است.
البته بخش بین المذاهب به عنوان یک بخش مستقل مطرح نیست و داوران یادشده همه فیلم ها را در بخش اصلی می بینند و فیلم های مطرح را انتخاب می کنند.
توجه ویژه به سینمای کره، بالتیک و ژانر وحشت
مروری بر سینمای کره یکی دیگر از بخش‌های سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر است، فیلم های میز (The Table) ساخته کیم جونگ‌کوان، تور (The Net) به کارگردانی کیم کی-دوک، قطاری به سوی پوسان ((Train to Busan ساخته یئون سانگ-هو، تونل ( Tunnel) به کارگردانی کیم سونگ-هان، تاج و تخت (The Throne) ساخته لی جون-ایک، آخرین شاهزاده (The Last Princess) به کارگردانی هور جین-هو و کلید شانس (Luck-Key) ساخته لی گائه-بیوک، هفت فیلمی هستند که در بخش مروری بر سینمای کره به نمایش در می‌آیند.
امسال در بخش سینمای بالتیک جشنواره جهانی فیلم فجر، ۷ فیلم ار سه کشور لیتوانی، لتونی و استونی به نمایش درخواهد آمد که شامل این فیلم هاست؛ تبعیدی (Exiled) به کارگردانی داویس سیمانیس از لتونی، سرگذشت ملانی (The Chronicles of Melanie) ساخته ویستور کایریس تولید مشترک لتونی، جمهوری چک و فنلاند، تیم رؤیایی 1935 (Dream Team 1935) به کارگردانی آیگارس گروبا از لتونی،
شیفت پادشاه (Kings' Shift) ساخته ایگناس میسکینیس تولید مشترک لیتوانی و لتونی، سیاح (The Excursionist) به کارگردانی اودریوس یوژناس از لتونی، جاسوس و شاعر (The Spy and the Poet) ساخته توماس هوسار از استونی و در معرض باد مخالف (In the Crosswind) به کارگردانی مارتی هِلدِه از استونی، فیلم‌هایی هستند که در این بخش روی پرده می‌روند.
افزون بر این، با توجه به مهجور بودن ژانر وحشت در ایران، در این دوره از جشنواره جهانی به فیلم‌های این ژانر توجه شده است.
بر این اساس هرشب ساعت 23:30 یک فیلم از ژانر وحشت تحت عنوان «وحشت در نیمه شب» در سینماهای جشنواره به نمایش درخواهد آمد.
پنج فیلم در ژانر وحشت از کشورهای کره جنوبی، ژاپن، روسیه، لهستان و مکزیک به نمایش درخواهند آمد و در کنار آنها از یک فیلم ایرانی در این ژانر نیز رونمایی خواهد شد.
رویدادها از گرامیداشت کیارستمی تا رونمایی از کتاب
برگزاری دارالفنون (اردوی استعدادیابی با حضور فیلم‌سازان جوان ایران، منطقه و جهان)، نشست‌های دانشگاهی:
امسال کلاس‌های بخش دارالفنون با حضور علاقمندان و دانشجویان سینما که پیش از این از طریق سایت ثبت نام کرده و پذیرفته شده باشند، دو روز زودتر از آغاز رسمی جشنواره جهانی فیلم فجر شروع می‌شود و دو روز قبل از پایان رسمی جشنواره تمام می شود.
در ابتدای ورود به کلاس، آنها به ۵ گروه تقسیم خواهند شد که هر گروه زیر نظر یکی از ۵ استادی که همگی آنها از بهترین فیلمنامه نویسان سینمای ایران و جهان هستند، کار خود را آغازکرده و در دو روز اول به همراه این اساتید طرح و ایده شان را کامل‌تر خواهند کرد.
احمدرضا معتمدی فیلمنامه‌نویس ایرانی نیز در دو روز و طی چهار جلسه برای هنرجویان حاضر در بخش دارالفنون کارگاه فیلمنامه‌نویسی (از ایده تا اجرا) برگزار می‌کند.
رونمایی از کتاب «اکران فیلم خارجی؛ فرصت ها و تهدیدها برای سینمای ملی» به کوشش شهاب اسفندیاری در سومین روز از جشنواره، گرامیداشت عباس کیارستمی در بخش ورک شاپ ها و نشست های تخصصی دانشگاهی که به بررسی آثار وی در سه روز دوم، سوم و چهارم اردیبهشت می پردازد و بازار فیلم و کتابخانه نمایشی (video library) از دیگر بخش های جشنواره ای است که تهران از مدت ها قبل خود را برای آن آماده کرده است.
افزایش صندلی های جشنواره
در حالیکه سال اول برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر به صورت جداگانه در پردیس ملت و سال دوم در پردیس چارسو برگزار شد، مسئولان امسال سینماهای فلسطین با سه سالن و فرهنگ را با ۲ سالن، در مجموع با ۱۵۰۰ صندلی به جشنواره جهانی فیلم فجر اضافه کرده اند.