اداره شهر تهران باید تخصصی شود

رویداد۲۴، سروش قاسمی: تهران پایتخت ایران و یکی از کلان‌شهرهای بزرگ ایران است که چند سالی ست از سو مدیریت رنج می‌برد؛ مردمی که با مشکلات ترافیک و آلودگی محیط‌زیست و...دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به همین دلیل و برای تحلیل درستی از شهر تهران و شورای شهر تهران با دکتر احمد دنیا مالی دکترای مدیریت شهری و از اعضا شورای شهر چهارم از لیست اصلاح‌طلبان بودند به گفت‌وگو نشستیم. او برای رفع مشکلات شهر تهران و رفع سومدیریت‎ها معتقد است که «نیاز داریم نیروهایی در شورای شهرها باشند که نیم‌نگاهی به آینده نیز داشته باشند. به‌عنوان نمونه باید ما نسخه و برنامه‌ای برای 20 سال آینده درباره حمل‌ونقل شهری داشته باشیم و این نیاز به مطالعات عمیق و تحقیقات گسترده دارد.»

باید به این نکته توجه کنیم که اساس شوراهای شهر تهران یا دیگر شهرستان‎ها مورد توجه و اقبال عمومی قرار گرفته است و مردم برای تعیین سرنوشت شهرهای خود حساسیت بیشتری به خرج می‎دهند. اعتقاد بنده بر این اساس که با تمام کم وکاستی‏های شورای شهر تهران و دیگر شهرستان‏ها در دوره چهارم این رویکرد را تبیین کرده است که شوراهای شهر می‏توانند در تصمیات شهری بسیار تعیین کننده باشند. بنده ساختار شوراهای شهر را کاملا تخصصی می‎دانم. به نظر بنده سوابق مدیریتی و اجرایی افراد در شورای شهر باید با بحث مدیریت شهری در ارتباط باشد. این نکته قابل ارزیابی است که شوراهای شهر هنوز اختیارات کافی را ندارند. در قانون اساسی این نکته آمده است که شهرها باید به وسیله شوراهای شهر اداره شود ولی مکانیزم آن (مدیریت یکپارچه شهری) هنوز فراهم نشده است. بنابراین رویکرد عمده شوراهای شهر تصویب بودجه شوراهای شهر و شهرداری‎ها و نظارت بر شورای شهر و شهرداری‎ها است. ما الان نیاز به این داریم که نیروهایی در شورای شهرها باشند که نیم نگاهی به آینده نیز داشته باشند. به عنوان نمونه باید ما نسخه و برنامه‎ای برای 20 سال آینده درباره حمل ونقل شهری داشته باشیم و این نیاز به مطالعات عمیق و تحقیقات گسترده دارد که ما در کمیسیون عمران و حمل و نقل در دوره چهارم این مسیر را با جدیت آغاز کردیم و در توسعه مترو در شورای چهارم یکی از آثار آن است. درمجموع در شورای چهارم حرکتهای خوبی را می توان چون برنامه 5 ساله شهرداری دید و حتما نواقصی هم وجود داشته است که یکی از دلایل آن کمبود نیروهای متخصص شهری است.  

ترکیب شورای شهر باید متشکل از متخصصان باشد. به این معنا هم برداشت نشود که هنرمندان یا ورزشکارن نمی‎توانند به شورای شهر ورود کنند. به این خاطر که ما حوزه‎های فرهنگی و حوزه‎های ورزشی نیز در شهرداری داریم و در قالب شورای شهر می توانند جایگاه داشته باشند. نظر بنده بر این است که عملکرد افراد بسیار مهم‎تر و با ارزش‎تر است. در ضمن باید به آرای مردم احترام گذاشت و مردم تشخیص می دهند که چه افرادی برای شورای شهر کارآمدتر هست. به نظر بنده اگر هنرمندان یا ورزشکاران در زمینه حرفه خود فعال باشند قطعا تاثیرگذارتر و بهتر عمل می‎کنند تا حضور در شورای شهر و مناصب دولتی و مدیریتی وارد شوند. در مجموع این سوال درست است که متخصصان باید حضوری بیشتری داشته باشند. اما در جهان نسبی گرایی قطعیت معنا نمی‎شود.

مکانیزم انتخاب اعضای شورای شهر و شهردار اگر در آن تغییرات جدی حاصل شود قطعا این حرف سریع‎تر اتفاق خواهد افتاد. اگر شهردار و دولت رابطه نزدیک و همگراتر داشته باشند قطعا هر دو می‎توانند موثرتر واقع شوند. تجربه به ما نشان داده است مواقعی نیز همگرایی دولت و شهرداری به وقوع پیوسته است ولی نتیجه موثر حاصل نشده است. مهمترین عامل این عدم هماهنگی نیز نبود یک مکانیزم مشخص است ولی به طور کلی زبان مشترک بین شهردار و دولت نیز بیشتر خواهد شد.

بسیاری از کشورهای پیشرفته و بخصوص در کلان شهرها شهردار با رای مستقیم مردم انتخاب می‎شود. در برخی از کشورها نیز شهردار از درون اعضای شورای شهر انتخاب می‎شود و همچنین ما مشاهده می‎کنیم برخی از دولت‎ها که به صورت پارلمانی هستند نخست وزیر از درون مجلس انتخاب می‎شود که برای نمونه انگلستان که کشوری پیشرفته است شهردار با رای مستقیم مردم و نخست وزیر با رای مجلس انتخاب می‎شود. نظر بنده بر این است که  در کشور ما باید شهردار حداقل در کلان شهرها با انتخاب مستقیم مردم انتخاب شود. توجه شود که به طور طبیعی اگر مردم رییس جمهور مدنظر خود را از هر طیفی و سلیقه‎ای انتخاب کنند به احتمال زیاد شهردار پایتخت نیز از همین طیف انتخاب خواهد شد و شورا نیز کابینه شهرداری را انتخاب خواهد کرد. به نظر من باید به جای رفتارهای فردی به روش‎ها و سیستم‎های منطقی توجه کنیم.  

برنامه باید در راستای همگرایی با دولت و برنامه های کلان کشور داشته باشد.شورا باید برنامه محور حرکت کند و شهردار را مجاب کرد که در قالب برنامه ای که تدوین شده است حرکت کند.اجتهادات شخصی در شورای شهر و شهرداری مخاطرات و خسارات جبران ناپذیری را به بار خواهد آورد.مهمترین تصمیم به نظر بنده این است که کابینه شهردار و شهرداری ها باید از شورای شهر رای اعتماد بگیرند.

خیر؛ ترکیب شورای شهر تهران به این شکل بود که 14 نفر منتسب به جریان اصلاحات حضور داشتند و 2 نفر ورزشکار به طور مستقل حضور داشتند و 15 نفر نیز از جریان اصول¬گرایی وارد شورای شهر تهران شدند.

باید دید که آیا تخصص مدیریتی شهری و مدیریت اجرایی و سوابق درخشانی دارد یا خیر؟ از نظر کارکرد شورای شهر نباید سیاسی باشد زیرا کارکرد شورا در حوزه‎های شهری و محیط¬زیست و... تعریف می شود.

بله

زمانی که بنده چهارچوب را پذیرفته‎ام و در چهارچوب جریان اصلاحات حرکت می‎کنم. به نظر شورای عالی اصلاحات احترام خواهم گذاشت و نظر شورای عالی اصلاحات را تمکین خواهم کرد.

شما در چهار دوره به احمد مسجد جامعی برای ریاست شورای شهر تهران رای داده اید؟

بله؛اعتقاد قطعی من این بوده است که باید توازن بین شورا و شهرداری ایجاد شود و ایشان به عنوان سرلیست اصلاحات باید هدایت شورا را داشته باشد.

سابقه حضور احمد مسجد جامعی به دوره سوم شورای شهر تهران بازمی گردد. دوره سوم شورای شهر تهران 6 ساله بود زیرا می‎خواستند با انتخابات ریاست جمهوری همزمان انتخابات شوراهای شهر نیز برگزار گردد؛ زمانی که احمد مسجد جامعی برای ریاست کتابخانه ملی مطرح شد؛ نزدیک به 10 سال از حضور وی در شورای شهر تهران می گذشت و روحیه احمد مسجد جامعی در واقع در حوزه فرهنگی و اجتماعی هست. نکته بسیار مهم در رابطه با احمد مسجد جامعی این است که در دوره وزارت ایشان در دولت اصلاحات واگذاری مدیریت کتابخانه به شهرداری‎ها بود. به نظر من نبود ایشان با توجه به تجربه خوبی که دارند در شورا کاملا محسوس است و ثبت نام مجدد ایشان نیز قابل تقدیر است. 

گزارشی که دولت در رابطه با حادثه پلاسکو ارائه کرد نشان از عدم مدیریت در دستگاه‎های ذی ربط را نشان می‎داد و گسست نظارتی و مدیریتی مشهود است. بنظر بنده باید دستگاه‎ها و ارگان هایی که در مدیریت شهری نقش دارند باید یک مدیریت واحد داشته باشند. گزارش منصفانه دولت نشان داد تقریبا چندین نهاد دولتی و عمومی و شهرداری در این حادثه مقصر بوده اند و بدیهی است ضمن عذرخواهی همه این دستگاهها از مردم عزیز باید به روش مناسبی برای جلوگیری از تکرار موضوع اقدامات جدی انجام شود.

اعتقاد بنده بر این است که مشی اصلاح طلبی قبل از هر چیز در صداقت با مردم و نگاه شایسته سالاری و برخورد منصفانه و کارشناسی است و نباید صرفا نگاه سیاسی و جناحی را در تصمیماتی که مستقیم به مردم برمی‎گردد وارد کنیم. به نظرم نگاه غالب در شورای شهر تهران در دوره چهارم کارشناسی بود بیشتر و نه جناح سیاسی.

تشکیل شوراهای شهر یکی از ویژگی های دوره اصلاحات بود. نگاه دولت اصلاحات به نوع حکومت نگاه مردمی بود و به همین علت پروژه شوراهای شهرکلید خورد و دولت اصلاحات شروع به کوچک‎سازی دولت کرد. نسبت بودجه جاری و سرمایه ای در دوره اصلاحات به سمت 30 درصد میل کرد و از نگاه دیگر تورم در دولت اصلاحات کمتر از 10 درصد بود؛ در حالی که با تورم حدود 45 درصد از دولت قبل تحویل گرفته بود و نکته مهم این است که قیمت نفت 10 الی 12 دلار بود. این نگاه دولت اصلاحات نگاهی مترقی بود. در دوره اصلاحات در حوزه توسعه ریلی، بندری و بزرگراهی اقدامات بسیار خوبی انجام شد. تداوم ان تلاش ها در سالهای بعد ایرانی مترقی تر و ابادتر را برای مردم متصور می‎کرد.