زندان در انتظار یکی از استعدادهای درخشان

رویداد۲۴-هشت‌سال است دلهره رهایش نمی‌کند. سایه ترس نشسته بر سرش؛ سایه هم‌کلاسی‌اش با مامور پلیسی که حکم جلبش را دست گرفته است. «علی» وقتی ١٦سالش بود، در سلف مدرسه شبانه‌روزی یکی از شهرهای جنوب‌غربی کشور، با هم‌کلاسی‌اش درگیر شد، او را با چاقوی میوه‌‌خوری زد، دوستش به کما رفت، خانواده شاکی، وکیل گرفت، شکایت کرد و «علی» حالا محکوم به پرداخت دو دیه کامل و ٤٥‌درصد دیه کامل است. آن زمان مبلغ دیه ١٧٠‌میلیون تومان بود و حالا نزدیک به ٤٠٠‌میلیون تومان.

تصویر مامور حراستی که سر کلاس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران رفت و علی را به اسم صدا کرد که با خود ببرد، از ذهن دانشجویان ارشد دانشگاه پاک نمی‌شود. دانشجویانی که نگذاشته بودند مامور حراست علی را با خود ببرد و او هم فرار کرده بود. از همان روز او همچنان فراری است. خانه به دوش است، نه سر کلاس‌های دانشگاه رفته، نه امتحان‌هایش را داده و نه اطراف خوابگاه پیدایش می‌شود. شاکی حکم جلب‌اش را دارد و هر آن ممکن است پیدایش شود. از یک ‌سال پیش که دانشجویان ماجرای «علی» را فهمیدند، به هر دری زدند، با اساتید دانشگاه، با بخش مددکاری و خیران و... به گفت‌و‌گو نشستند، به جایی اما نرسیدند. خانواده شاکی ٤٠٠‌میلیون تومان دیه می‌خواست و با رایزنی مددکاری دانشگاه، مبلغ دیه به ١٥٠‌میلیون تومان رسید.

علی اما همین مبلغ را ندارد. حالا با تلاش دانشجویان و مددکاری دانشگاه شنبه قرار است در دانشگاه علوم سیاسی دانشگاه تهران گلریزانی برای تأمین دیه راه بیفتد و مهر رهایی بر پرونده «علی» زده شود.

حسام کریمی، دانشجوی کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی دانشگاه تهران است و پیگیر تأمین دیه «علی». او درباره ماجرای این گلریزان می‌گوید: «ما دو روز است که در جریان این ماجرا قرار گرفته‌ایم و یک گروه تلگرامی برای تأمین دیه راه انداختیم. از روز سه‌شنبه ظهر که این گروه راه افتاده تا بعد از ظهر چهارشنبه ١١٠‌میلیون تومان جمع شده و ٤٠‌میلیون تومان باقی مانده است. این گروه، سه‌هزار و ١٩٥ عضو دارد که با کمک همه اینها ١١٠‌میلیون تومان جمع شد.»

علی رتبه دهم کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه تهران را دارد. او دانشجوی استعدادهاي درخشان است: «ما در این کانال تلگرامی ویدیوهایی از صادق زیبا کلام، دکتر کولایی و الهام که از اساتید دانشگاه هستند و علی را می‌شناسند، منتشر کردیم که آنها درباره این دانشجو و حمایت از او سخن گفته‌اند.» او می‌گوید: «امیدواریم تا روز شنبه که مراسم گلریزان است، مبلغ دیه تهیه و در آن روز جزییات ماجرا اعلام شود.»پس از یک‌سال سرگردانی، حالا «علی» رهایی‌اش را از نزدیک می‌بیند. خبر جمع‌شدن ١١٠‌میلیون تومان دیه را شنیده و خوشحال است. می‌داند به این زودی‌ها حکم رهایی‌اش زده می‌شود و بعد از ٦ سال می‌تواند به شهرش برود و خانواده‌اش را ببیند. او که حالا حدود ٢٥سالش است، در گفت‌و‌گو با «شهروند» درباره شرایطی که برایش پیش آمده توضیح می‌دهد.

من دانش‌آموز ‌سال سوم دبیرستان بودم، رشته علوم انسانی. در یک مدرسه شبانه‌روزی درس می‌خواندم. شانزده سالم بود. یک روز در سلف مدرسه بودم که با یکی از همکلاسی‌هایم که هم‌سن خودم هم بود، درگیر شدیم. آن‌جا چاقوی میوه‌خوری بود و من بدون این‌که متوجه بشم، در همان درگیری چاقو را برداشتم و چندین ضربه به این همکلاسی‌ام زدم. این‌قدر گیج بودم که اصلا خونی ندیدم و نفهمیدم که چند ضربه به او زدم. وقتی پلیس آمد تازه متوجه ماجرا شدم.

سر یک موضوع بچگانه. هیچ چیز خاصی هم نبود؛ همان مسائلی که همه نوجوان‌ها ممکن است بر سرش با هم درگیر شوند.

خانواده همکلاسی‌ام از من شکایت کردند و مرا بردند کانون اصلاح و تربیت. ٧، ٨ ماه آن‌جا بودم. بعد مرا به زندان اصلی منتقل کردند. نزدیک به ٨ ماه هم آن‌جا بودم.

بعد از آن اتفاق، همکلاسی‌ام در بیمارستان بستری شد، به دلیل ضربه‌های وارد شده، به کما رفت و خانواده من از همان شب اول همه هزینه‌ها را پرداخت و تمام تلاشش را کرد تا خانواده رضایت دهد اما آنها زیر بار نمی‌رفتند. مضروب نزدیک به ٣٠ روز در کما بود و بعد به هوش آمد. اما همان موقع که در کما بود، آنها از من شکایت کردند. وکیل گرفتند و در دادگاه من محکوم به پرداخت دو دیه کامل و ٤٥‌درصد دیه کامل شدم که آن زمان نزدیک به ١٧٠‌میلیون تومان شد. در زندان که بودم اقوام و دوستان، مقداری پول جمع کردند و با خانواده شاکی صحبت کردند و درنهایت قرار شد، ٧، ٨‌میلیون تومان به صورت قسطی به آنها پرداخت شود. با این قرار، من از زندان آمدم بیرون.

بله، آنها پول داشتند وکیل گرفتند. ما پول نداشتیم که وکیل بگیریم. خانواده‌ام ساکن روستا هستند. پدرم کارگر فصلی است و همین الان هم که دانشجو هستم، پدرم بخشی از هزینه‌هایم را می‌دهد. خانواده من خیلی آنها را همراهی کردند و انتظار رضایت داشتند، اما شاکی رضایت نداد. خود من برای گذران زندگی‌ام از دوستانم کمک می‌گیرم و اصلا پول پرداخت دیه را ندارم.

من سومی هستم. دو برادر و یک خواهر دیگر دارم که پدرم از پس تأمین هزینه‌های آنها هم برنمی‌آید، چه رسد به این‌که بخواهد دیه بدهد.

بله؛ خانواده شاکی بعد از این‌که من از زندان بیرون آمدم دنبال دیه بودند. با گذشت ٨‌سال از این ماجرا مبلغ دیه از ١٧٠‌میلیون تومان به ٤٠٠‌میلیون تومان رسید. در تمام این مدت خانواده شاکی دنبال دیه بودند. من هم به خاطر ادامه تحصیل در شهر خودم نبودم. آنها حکم جلب مرا گرفتند و همیشه دنبالم بودند. من تمام این ٨‌سال با ترس و لرز زندگی کردم. حتی خوابگاه هم نمی‌توانم بروم. از ٦‌سال قبل هم فراری هستم. آخرین‌بار هم یک‌سال پیش بود که شاکی برای دستگیری من به دانشگاه تهران آمد. من در مقطع کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی درس می‌خوانم. هیچ‌کس آن زمان از ماجرا اطلاعی نداشت، اما وقتی مسئول حراست دنبالم آمد، ماجرا علنی شد.

بله؛ کلانتری به حراست دانشگاه زنگ زده بود و مامور حراست با شاکی دنبال من بود.

فقط کمی از ناحیه پا مشکل دارد که آن هم خوب می‌شود. شاکی با پای خودش دنبال من می‌آید و حکم جلب مرا گرفته.

بله؛ من در همان زندان که بودم دیپلمم را گرفتم و در رشته علوم سیاسی یکی از دانشگاه‌ها قبول شدم. یک ترم سر کلاس رفتم، ترم دوم دوباره مرا انداختند زندان. بعد که آزاد شدم، ادامه تحصیل دادم و با رتبه اول فارغ‌التحصیل شدم و بعدش کارشناسی ارشد شرکت کردم و رتبه دهم همین رشته را در دانشگاه تهران به دست آوردم. تا الان دو ترم خوانده‌ام. اما ترم پیش به خاطر حکم جلبی که داشتم، سر امتحان حاضر نشدم و حذفم کردند. این ترم هم نتوانستم درسم را ادامه بدهم. اگر مرا حذف کنند، واقعا نمی‌دانم که می‌توانم ادامه تحصیل بدهم یا نه. البته الان عضو استعدادهای درخشان دانشگاه هستم.

بعد از این‌که ماجرای حکم جلبم در دانشگاه مطرح شد، مددکار اجتماعی دانشگاه و تعدادی از اساتید و دانشجویان، پیگیر کارهایم بودند. ما به خیلی جاها مراجعه کردیم، به ستاد دیه، به دفتر ریاست‌جمهوری، به خیّران، اما همه می‌گفتند چون درگیری عمدی بوده، پول دیه را نمی‌دهند. در همان هنگام، مددکار با خانواده شاکی صحبت کرد و آنها راضی به دیه ١٥٠‌میلیون تومانی شدند. همین هم شد تا درنهایت پیشنهاد گلریزان بدهند، چون واقعا خودم توانایی پرداخت دیه را ندارم.

آنها می‌دانند خانواده شاکی حکم جلبم را گرفته‌اند اما در جریان این گلریزان نیستند. چون تا حالا چندین‌بار قرار بوده پول جمع شود و نشده. نمی‌خواهم دوباره ناامیدشان کنم.

حرف زدم، اما آنها زیر بار نمی‌روند. من از ترس دستگیری الان ٦‌سال است به شهرمان نرفته‌ام و یک‌سال است که تحت تعقیبم.

نزدیک به ١٤ ماه. قبل از عید، خانواده شاکی به من یک ماه مهلت دادند تا ١٥٠‌میلیون تومان را پرداخت کنم. ما به هر دری زدیم اما مبلغ تأمین نشد و مهلت‌مان تمام شد. الان هم قرار است گلریزان شود. اگر پول جور نشود، دوباره به زندان می‌افتم. البته نمی‌دانم هنوز خانواده شاکی با همان مبلغ ١٥٠‌میلیون تومان موافق هستند یا خیر.