رویداد۲۴-سرتیپ کاشف‌الملک در سال 1297 سکان‌داری بلدیه مشهد را برای اولین بار بر عهده گرفت و مشهد بعد از تجربه 64 شهردار و سرپرست، به مدت 4 سال توسط سیدصولت مرتضوی، معاون احمدی‌نژاد اداره شد.
تصمیم اما از 29 اردیبهشت تغییر پیدا کرد و مردم مشهد با مشارکت بیشتر نسبت به چهار سال قبل، نتیجه را در زمین حریف تغییر دادند. آخرِ دومین ماه از بهار، پایان متفاوتی برای پایداری‌های شورای شهری مشهد و البته شروع غیرقابل باوری برای اصلاح‌طلبان بود. اصلاح‌طلبانی که تنها با یک لیست وارد کارزار انتخابات شده بودند و اصولگرایانی که با چندین لیست بازی را شروع کردند. اصولگرایان حتی با وجود چندین لیست، نتوانستند یک نفر از همفکران خود را وارد شورای پنجم کنند.
احتمالا 13 مردادماه روزی است که منتخبان لیست امید رسما کار خود را آغاز خواهند کرد، آنان قبل از انتخابات و بعد از آن وعده‌های زیادی درخصوص ساماندهی شهر مشهد مطرح کرده که همه منتظرند ببینند آیا تغییری که در پی آن بودند در جهت مثبت خواهد بود یا ویروس سیاسی شدن شورای چهارم، شورای پنجم را هم به خود مبتلا می‌کند، شاید یکی از ترس‌هایی که مردم یا حتی خود اصلاح‌طلبان از تجارب گذشته دارند همین یکدست بودن آنان از لحاظ سیاسی است.
اما برای تحقق همه وعده‌ها و پوشاندن جامه عمل به آنها شورای پنجم نیازمند شهرداری است که بتواند مشهد را با این حجم از چالش‌ها مدیریت کند و در مسیر توسعه گام بردارد، در اینکه شورای پنجم بخواهد چه کسی را به عنوان شهردار انتخاب کند، از طرف سخنگوی این شورا اعلام شده که آنان ترجیح می‌دهند شهردار بومی باشد، محمدرضا حیدری در خصوص نوع انتخاب شهردار گفته است که هر منتخب دو نفر را معرفی می‌کند و بعد از بررسی ویژگی‌ها و صلاحیت‌ها به گزینه‌ای مناسب برای شهرداری مشهد خواهند رسید.
مشهد بعد از تجربه مدیریت 65 شهرداری، حالا زمانی برای آزمون و خطا ندارد و نیازمند مدیرانی است که در بدو ورود بتوانند کارها و طرح‌های آزمایش شده را با موفقیت پیاده کنند.
عباس امیری‌پور، شهردار مشهد از سال 71 تا 77 محمدمهدی برادران، کارشناس مدیریت شهری در خصوص عملکرد شهرداران مختلف در مشهد، می‌گوید: عباس امیری‌پور که از سال 71 تا 77 شهردار مشهد بوده است، از شهرداران محبوب بود؛ در این زمان بیشترین تمرکز شهر در حوزه‌های عمرانی و ساخت پل‌های متعدد در مشهد بود، همچنین آغاز فعالیت‌ها و مطالعات مربوط به قطار شهری مشهد نیز از زمان مدیریت او انجام گرفت.
وی ادامه می‌دهد: در این زمان شهرداری به عنوان یک سازمان جدی و حتی ابر سازمان در مشهد مطرح شد که این اتفاق نیز به طور موازات در تهران رخ داد.
احمد نوروزی، شهردار مشهد از سال 78تا 82 او که در پنجمین دوره انتخابات شورای شهر مشهد 245 هزار و 483 رای را کسب کرد در حال حاضر به عنوان یکی از منتخبین شورای پنجم و کارشناس مهندسی الکترونیک است، نوروزی از سال 78 تا 82 شهردار مشهد بوده و از دیگر سمت‌های این شهردار اصلاح‌طلب می‌توان به معاون اداری، مالی و برنامه‌ریزی استانداری سیستان و بلوچستان اشاره کرد.
برادران در خصوص احمد نوروزی، شهردار اسبق مشهد، گفت: نوروزی با انتخاب شورای اول شهر مشهد بر روی کارآمد و شورای اول به خاطر اینکه برای اولین بار کار را شروع می‌کرد عذر و اشتباهات خودش را داشت، اما شورای اول نسبت به شوراهای بعدی دارای آسیب‌های کمتری بود، به جای اینکه تجربه‌ها بیشتر شود ما در شوراهای بعدی شاهد آسیب‌های بیشتری بودیم.
وی در ادامه گفت: شورای اول چون یک شورای ترکیبی بود تعادل مناسبی داشت و در حوزه‌های تخصصی ساختارهای مختلفی در شهرداری ایجاد شد، از مباحث شهر الکترونیک برای اولین بار در دوران مدیریت احمد نوروزی در مشهد استفاده شد.
سیدهاشم بنی هاشمی، شهردار مشهد از سال 82 تا 86 سیدهاشم بنی‌هاشمی نماینده مردم مشهد در دوره سوم، چهارم و نهم مجلس شورای اسلامی بود که در انتخابات مجلس دهم نیز ثبت‌نام نکرد.
او سمت شهرداری مشهد را در سال‌های 1382 الی 1386 بر عهده گرفت. بنی هاشمی که در حال حاضر 68 سال سن دارد، در زمان دریافت سمت شهرداری مشهد دارای مدرک کارشناسی راه و ساختمان از دانشگاه علم و صنعت بود.
برادران در خصوص مدیریت بنی‌هاشمی در شهرداری مشهد، گفت: در زمان بنی هاشمی تعداد زیادی از گرایش‌های عمرانی در شهر شکل گرفت که از جمله آنان می‌توان به ساخت پل اشاره کرد، همچنین برای اولین بار در دوران بنی هاشمی بود که معاونت فرهنگی توانست جایگاه خود را کسب کند. قبل از آن معاونت فرهنگی وجود داشت، اما به صورت غیر فعال بود. این اتفاق از سال 85 با معاونت آقای فیاضی در بخش فرهنگی تقویت شد و هفته‌نامه شهرآرا به صورت فعال‌تری تیراژ خود را بالا برد که بعد از آن در دوران آقای پژمان به روزنامه تبدیل شد.
سیدمحمد پژمان، شهردار مشهد از سال 86 تا 92 سید محمد پژماناز اردیبهشت 1386 تا شهریور 1392 فعالیتش در مشهد را به عنوان شهردار آغاز کرد، او مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی عمران از دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسی ارشد را در رشته مدیریت دولتی از مرکز آموزشی مدیریت دولتی دریافت کرده است. او پیش‌تر در پست‌هایی مدیرکل مسکن و شهرسازی استان خراسان، شهردار منطقه ثامن و معاونت فنی و عمران استانداری خراسان رضوی فعالیت داشته است.
این شهردار اصولگرای مشهد در دوران مدیریتش، رئیس هیئت مدیره شرکت قطارشهری مشهد و نمایشگاه بین‌المللی مشهد نیز بود. وی بعد از دوران شهرداری، مهر ماه سال 1392 به عنوان معاون وزیر راه و مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن انتخاب شد.
برادران در خصوص مدیریت شهری پژمان، گفت: محمد پژمان که سابقه حضور در شهرداری مناطق را داشت بدنه شهرداری او را از خودشان می‌دانستند، در زمان مدیریت پژمان از هر دو گرایش‌های سیاسی در معاونت‌ها دیده می‌شد، اما در نگاه‌ها و در شهر هیچ گرایشی به صورت پررنگ دیده نمی‌شد.
وی با بیان اینکه توفیقات زیادی در خصوص حوزه بین‌الملل در سطح کلان در زمان مدیریت پژمان مطرح شد، ادامه می‌دهد: بحث روابط بین‌الملل در دوران مدیریت نوروزی فعال شده بود و در زمان مدیریت پژمان حضور فعال در متروپلیس و اتحادیه شهرها و دولت‌های محلی انجام گرفت.
وی در ادامه گفت: همچنین در این زمان تعامل با هنرمندان با ایجاد خانه هنرمندان، نقاشی‌های دیواری، المان‌های فرهنگی و ... نیز موجب پررنگ‌تر شدن معاونت فرهنگی شد. شعار مشهد، شهر هوشمند مطرح شد و عمده شهرداری به سمت الکترونیکی شدن میل کرد.
معاون سابق شهرداری مشهد گفت: در زمان مدیریت پژمان بودجه عملیاتی، نظام آماری، نظام فرآیندها، سازماندهی حمل و نقل و ... بسیار مورد ساماندهی قرار گرفت و پروژه قطار شهری خط یک جزء شاخص‌ترین پروژه‌ها در این زمان فعال شد. در این دوره 6 ساله بودجه حوزه‌های ورزش همگانی به میزان 20 برابر افزایش یافت.
سیدصولت مرتضوی، شهردار مشهد از سال 92 تا کنون او پیش از این بخشدار مرکزی فارسان، فرماندار بیرجند، مدیر کل اقدامات تامینی سازمان زندان‌ها، مدیرکل امور اداری و مالی سازمان زندان‌ها، مدیر مسئول روزنامه حمایت، دبیر اجرایی انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان، دبیر انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان، استاندار خراسان جنوبی و معاون سیاسی وزارت کشور در زمان احمدی‌نژاد بوده است.
مرتضوی که اهل باباحیدر در چهارمحال و بختیاری است، در سال 1388 از سوی مصطفی محمد نجار به عنوان معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات کشور منصوب شد و تا پایان دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد در این سمت باقی ماند و سپس در مهر ماه 1392 و پس از کش‌وقوس‌های فراوان برای تعیین شهردار مشهد، از سوی شورای چهارم شهر مشهد، به عنوان شهردار انتخاب شد.
مرتضوی که دارای مدرک کارشناسی الهیات است به گفته برخی اعضای شورای چهارم در حال ادامه تحصیل نیز هست، او در زمان دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به عنوان رییس ستاد استان‌های حجت‌الاسلام رییسی فعالیت کرد، در حال حاضر که چیزی به پایان مدیریت او نمانده، دیوان محاسبات کشور حکم انفصال از خدمت را برای او صادر کرده، اما به خاطر دفاعیات مرتضوی، این حکم توقیف شد.
شنیده‌ها حاکی از آن است که مرتضوی پس از پایان یافتن دوران مدیریتی خود در شهرداری مشهد در آستان قدس رضوی مشغول به فعالیت می‌شود.
برادران در خصوص آخرین مدیر شهرداری مشهد گفت: در این خصوص لازم به اظهار نظر نیست، می‌توان به نظرسنجی‌هایی که در روزنامه خراسان یا جهاددانشگاهی انجام شده مراجعه کرد و میزان رضایت مردم را در چهار سال گذشته و این دوره را مقایسه کرد. در زمان مدیریت مرتضوی اولویتش قطار شهری مشهد بود، او همچنین به حاشیه شهر نیز توجه داشت.
معاون سابق شهرداری مشهد گفت: در این دوران تاکید به جذب اعتبارات دولتی وجود داشت، اما علی‌رغم این موضوع جذب اعتبارات بسیار کاهش یافت، حالا یا دولت نخواسته کمک کند یا به علت عدم وجود تعامل میان شهرداری مشهد و دولت این اقدام صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: همچنین می‌توان به بحث تهیه پیوست فرهنگی اشاره کرد که بیشتر در مورد بافت پیرامون اطراف حرم بود، اما در همین زمینه نیز میان شهرداری و سازمان مسکن شهرسازی اختلافاتی انجام شد.
برادران گفت: اما نباید از این نکته غافل بود که در قسمت‌هایی از شهرداری در زمان مرتضوی که هنوز تیم پژمان حضور داشتند شاهد توفیقاتی بودیم، مانند معاونت خدمات و محیط زیست شهری که در این زمینه کارها به همان شکل انجام می‌شد و ثبات خوبی در ساماندهی فضای سبز و فعالیت آتش‌نشانی وجود داشت، همچنین همکاری بسیار خوبی با دولت انجام گرفت.
شهردار آینده چه کند؟ وی در خصوص اینکه شهردار آینده باید در چه زمینه‌ای فعالیت کند، گفت: چون به دنبال توسعه پایدار هستیم نباید از برنامه‌ها و اقدامات جاری شهر عقب بمانیم و بعد کم‌کاری‌های سال‌های گذشته را جبران کرد، یکسری از موضوعاتی که باید به آن پرداخته شود موضوع شهر هوشمند است که برای اولین بار چهار سال پیش در مشهد مطرح شد، اما به علت اینکه در این چهار سال اقدامی صورت نگرفت، رقبای ما در دیگر شهرها سبقت گرفته‌اند.
وی با بیان اینکه ایجاد شفافیت، جلب اعتماد عمومی و پیشبرد فرآیند توسعه از جمله ضروریات شهرداری است، گفت: مجبور هستیم که جذب منابع درآمدی برای شهرداری را داشته باشیم موضوعات مربوط به محیط زیست شهری و ساماندهی حمل و نقل و افتتاح هر چه سریعتر خطوط قطار شهری از دیگر موضوعات مهم و ضروری برای شهرداری آینده است .
برادران گفت: منابع فرهنگی شهر باید با اولویت‌بندی مطرح شوند، همچنین موضوع سلامت و بهداشت باید به طور جدی‌تر و تعامل با دستگاه‌های دیگر دنبال شود، در حال حاضر 48 هیات ورزشی در شهر فعال هستند که عمده آنها ارتباطی با مدیریت شهری ندارند و شهرداری آینده باید به این موضوع و ورزش بانوان توجه بیشتری کند.
این کارشناس مدیریت شهری با بیان اینکه حمایت از تیم‌های لیگ برتری یکی از اقدامات لازم شهرداری آینده است، در ادامه گفت: ما خواهان حمایت شهرداری‌ها از بخش‌های خصوصی برای تیم‌داری در فوتبال هستیم زیرا در تمام کلانشهرهای ایران و خارج این اقدام به خوبی صورت می‌گیرد.
وی گفت: در مجموع شهرداری باید به یک تعامل خوب با تمام دستگاه‌های دولتی و خصوصی برسد و بتواند شهر را به خوبی به گردش درآورد.
پژمان: اعتمادسازی برای انجام اقدامات اقتصادی در شورای پنجم ضروری است سیدمحمد پژمان، شهردار سابق مشهد در خصوص اینکه مدیریت شهری مشهد در زمان مدیریت وی دارای چه چالش‌هایی بوده است، گفت: شهر به عنوان یک موجود زنده است و پارامترهای زندگی دائمی هستند، بر همین اساس تامین این نیازها و رفع چالش‌ها در یک مدت زمان خاص نیست و به عنوان یک دغدغه دائمی مطرح است.
وی ادامه داد: درآمد پایدار و چالش درآمدی از مهم‌ترین مسائل مدیریت شهری است، با توجه به انواع و اقسام مشکلات و عقب‌افتادگی شهر در چند دهه گذشته مدیریت شهری جدید باید در جهت ثبات وضع موجود و هم توسعه در بسیاری از آیتم‌ها اقدام و برای ارتقا خدمات امروزه اقدام کند.
پژمان با بیان اینکه برای احقاق این اهداف راهی جز پایداری شهر از لحاظ اقتصادی نداریم، گفت: یکی از چالش‌های جدی و پیش روی مدیریت شهری در شرایطی که اقتصاد کشور با رکود همراه بوده و فضای مشهد در حوزه سرمایه‌گذاری نشاط خود را از دست داده است، اعتمادسازی برای انجام اقدامات اقتصادی لازم است.
شهردار سابق مشهد گفت: از این لحاظ هم به شکل مستقیم و هم به شکل غیر مستقیم مدیریت شهری می‌تواند برای اداره وضع موجود و توسعه شهر اقدامات خوبی انجام دهد.
وی با اشاره به اینکه حمل و نقل عمومی و وضعیت ترافیکی مشهد نیز از جمله چالش‌های موجود در شهر مشهد است، ادامه داد: در حال حاضر مشهد یک خط مترو دارد و با توجه به پیش‌بینی و مطالعاتی که انجام شده بود قرار بود حداقل سه خط مترو داشته باشد. به خاطر همین، کار زیادی در حوزه حمل و نقل پیش رو است.
پژمان گفت: چهار سال قبل قرار بود خط دو توسط پیمانکار تحویل داده شود، اما با مشکلاتی روبه‌رو شدیم؛ در حال حاضر هم چنان شاهد هستیم که خط دو هنوز به بهره‌برداری کامل نرسیده است؛ با مشکلاتی که در حوزه حمل و نقل ریلی وجود دارد مدیریت شهری آینده باید در زمینه اتوبوسرانی، تاکسیرانی و حمل و نقل غیر ریلی نیز اقدامات گسترده‌ای انجام دهد.
شهردار سابق مشهد نوسازی بافت‌های فرسوده شهری را از دیگر چالش‌های پیش‌رو در مدیریت شهری دانسته و ادامه داد: نوسازی بافت فرسوده پیرامون حرم که به رکود و توقف کامل رسیده باید بیشتر مورد توجه مدیریت شهری قرار گیرد و انرژی و رونق‌بخشی خاصی برای این قسمت باید تعیین شود.
وی در ادامه به دیگر چالش‌ها از جمله آلودگی، مشکلات زیست‌محیطی، آب و هوا، سلامت شهروندان، مدیریت پسماند و ... نیز اشاره می‌کند.
شورای پنجم به خودش اکتفا نکند پژمان در خصوص اینکه منتخبین شورای پنجم شهر مشهد باید برای بهترین عملکرد چه کنند، گفت: از اینکه مردم به این افراد اعتماد نشان دادند هم تبریک می‌گویم و هم تقدیر می‌کنم، افراد لیست امید تحصیلات آکادمیک خوبی دارند و بعضا تجربه‌های خوبی نیز میان آنان پیدا می‌شود، اما باید این نکته را مدنظر داشت که حتی اگر تمام تخصصات مورد نیاز در این شورا وجود داشته باشد باز هم نباید این افراد به خودشان اکتفا کنند.
وی ادامه داد: منتخبین شورای پنجم باید از تمام تخصص‌ها و تجارب مدیریت شهری استفاده کنند، همچنین این افراد باید از تخصص مدیران شهرداری که درگیر کار هستند، استفاده کرده و از سایر مسئولان دولتی، سازمان‌های مردم‌نهاد، ارگان‌های خصوصی و نهادهای اجتماعی درخواست مشورت داشته باشند، باید همه کسانی که ظرفیت ارائه مشاوره برای مدیریت شهری دارند به کمک منتخبین شورای پنجم بیایند تا این شهر بتواند از برجسته‌ترین شهرهای مذهبی جهان اسلام شود.
نوروزی: درآمد پایدار، مهم‌ترین چالش پیش روی شهرداری احمد نوروزی، شهردار سابق مشهد در خصوص چالش‌های مدیریت شهری، عنوان می‌کند: مهم‌ترین چالشی که شهرداری‌ها در حال حاضر با آن روبه‌رو هستند موضوع درآمد پایدار است، زیرا در حال حاضر هزینه‌های جاری شهرداری با خرید و فروش شهر انجام می‌شود، این موضوع در اصل به ساختار و مصوبات گذشته بر می‌گردد.
وی گفت: در حال حاضر از جمله راه‌حل‌های تامین درآمد پایدار شهرداری مشهد که مدنظر است باید بخشی توسط شهروندان و بخش دیگر از حوزه‌های گردشگری تامین شود.
نوروزی در خصوص اسکان‌های غیر رسمی در مشهد، گفت: حاشیه‌نشینی مردم در مشهد از جمله چالش‌های مدیریت شهری آینده است زیرا مردمی که در این بخش زندگی می‌کنند جز سرمایه‌های ما هستند و باید مدیریت شود؛ این مدیریت باید علمی و طبق تجربیات جهانی باشد و راهبردهای کوتاه تنها مسکنی برای ساکت ماندن دردها است.
وی با بیان اینکه شهرسازی، معماری و منظر شهری در مشهد نیز از وضع نابه‌سامانی رنج می‌برند، گفت: فروش تراکم و ارتفاعات، بلندمرتبه‌سازی و مسائل زیست‌محیطی، ترافیک شهری و ... نیز هر کدام از جمله مباحث گسترده در مدیریت شهری و چالش‌برانگیز است.
شهردار سابق مشهد گفت: راهکار شهرداری مشهد برای حل معضل ترافیک در دورانی که من شهردار بودم گسترش مطالعات خطوط قطار شهری بود که اگر همان سرعت پنج درصد برای پیشرفت خطوط قطار شهری تاکنون انجام می شد باید بعد از 14 سال سه خط به بهره‌برداری می‌رسید.
برای برگشت نشاط به مشهد باید اقداماتی با رعایت موازین دینی انجام داد وی با بیان اینکه ترافیک صرف نظر از وقت مردم سبب افزایش مصرف در سوخت و ایجاد هزینه‌های بالا می کند، ادامه داد: جامعه مشهد یکی از افسرده‌ترین جوامع کشور است و باید برای ایجاد نشاط و سلامت در آن اقداماتی با رعایت موازین دینی انجام شود.
نوروزی گفت: همچنین به کارگیری نیروهای بیش از حد در شهرداری از جمله اتفاقات نامطلوب در دوران گذشته بوده که باید راهکاری با حق اشتغال افراد و کوچکتر شدن شهرداری انجام داد با شیوه برون‌سپاری در حوزه‌های فراوانی نیز می‌توان شهرداری را کوچکتر کرد.
وی با بیان اینکه شورای پنجم با توجه به تاکید و گفتمان اصلاح‌طلبانه می‌تواند از خرد جمعی، مشارکت عمومی و تکنولوژی استفاده کند، گفت: این شورا می تواند گام‌های خوبی در اداره شهر بر دارد.
مرتضوی: مطالبات کلانشهرها از دولت‌ها، از جمله چالش‌های مهم است سیدصولت مرتضوی، شهردار کنونی مشهد نیز اعتقاد دارد مهم‌ترین چالش پیش روی مشهد، درآمد پایدار است.
وی در حاشیه جلسه علنی شورای شهر مشهد ادامه داده: مطالبات کلانشهرها از دولت ها نیز از جمله چالش‌های مهم حل نشده است.
مرتضوی گفت: تبعیضی میان کارکنان دولت و شهرداری وجود دارد و هرچه تلاش کردیم نتوانستیم دریافت‌ها را عادلانه داشته باشیم.
بعد از انقلاب اسلامی 13 شهردار و 4 سرپرست در شهرداری مشهد مدیریت کرده‌اند. مهندس جمشید منصوریان از اسفند 1357 تا آذر 1358، مهندس جواد حسینی مهر از آذر 1358 تا اسفند 1359، حسین فیضی از اسفند 1359 تا شهریور 1360، اکبر صابری‌فر از شهریور 1360 تا اسفند 1364، محمود حبیبی از اسفند 1364 تا آذر 1366، مهندس محمد عصاران دربان از آذر 1366 تا دی 1368، اکبر صابری‌فر از دی 1368 تا شهریور 1371، مهندس عباس امیری‌پور از آبان 1371 تا شهریور 1377 و محمد زندوکیلی از مهر 1377 تا اردیبهشت 1378 شهردارانی قبل از تشکیل شدن شورای شهر اول بوده‌اند.