سوئیس کشوری کوچک در مرکز اروپا است ولی دارای اهمیت فراوانی است. نقش سیاسی و بین المللی آن، اقتصاد و سیستم بانکی پیشرفته و نوعی دموکراسی خاص خود که بیشتر قدرت را به کانتونها واگذار کرده و مردمش نقش مهم و بسیار تاثیر گذاری در تصمیم گیریها دارند، زبانزد بسیاری از دولتها و مردمان دیگر کشورها شده است.
بنا شدن این کشور بر روی ارتفاعات آلپ با درههای عمیق و تلاش بی وقفه مردم این کشور برای ایجاد کشوری جهانی و توسعه یافته در این جغرافیای سخت نشان از کوشایی و اراده مردم و مدیریت خوب دولتمردان این کشور دارد. بدون شک نقش مهم مردم و نمایندگان آنها در کانتونها را نمیتوان در توسعه روز افزون کشور سوئیس نادیده گرفت.
سوئیس در نظام سیاسی بین المللی حداکثر تلاش خود را کرده تا نقشی بیطرف داشته باشد. به همین جهت به رغم اینکه در همسایگی کشور آلمان قرار گرفته در جنگ جهانی دوم اعلام بیطرفی کرده و سرزمین سوئیس از خطر ویرانی و کشتار مصون ماند. حتی از عضویت در سازمانهای بین المللی و سازمانهای منطقهای به این دلیل که ممکن است موضع گیری خاصی در مقابل کشورهایی از جهان صورت پذیرد، پرهیز کرده و در سالهای اخیر با آرا مردم آن کشور به عضویت سازمان ملل متحد در آمده است.
حتی اکثریت مردم این کشور تمایلی ندارند که به عضویت اتحادیه اروپایی در آمده و صرفا اجرای مقررات شنگن را پذیرفتهاند. به رغم همه این ویژگیهای سیاسی، اقتصادی و بین المللی شاید جالب و تعجب انگیز باشد که کشور سوئیس از جمله آخرین کشورهای اروپایی بوده که در انتخابات به زنان حق انتخاب شدن را داده ولی در همین چند دهه اخیر که زنان سوئیسی توانستهاند خود را در جامعه سیاسی کشورشان مطرح کنند به درجات بالایی از مدیریت حتی تا مقام ریاست جمهوری کشور پیش رفتهاند.
بخاطر رویکرد سیاسی مورد اشاره در روابط خارجی بوده که میتوان گفت در بین کشورهای اروپایی جمهوری اسلامی ایران از بدو تاسیس کمترین مشکل را با کشور سوئیس داشته است. اگر مشکل سیاسی و امنیتی مطرح میشده دو کشور سعی میکردند بدون تبلیغات و بدون تاثیر گذاری قدرتهای دیگر، منافع ملی دو کشور را مدنظر قرار داده و بر همین اساس آن را حل و فصل کنند. حتی در رابطه با کشورهایی که ایران از نظر سیاسی با آنها دچار مشکل می شده، سوئیس در پذیرش مسئولیت حفاظت منافع پیش قدم بوده است. در دولت قبل که تقریبا همه کشورهای اروپایی، ایران را در انزوای سیاسی قرار داده بودند و رفت و آمدها به حداقل رسیده بود، سوئیس تلاش میکرد در زمینههایی با ایران به گفتگو بنشیند.
از نظر اقتصادی کشور سوئیس از ظرفیتهای بالایی برخوردار است ومی تواند در بخشهای مختلف اقتصادی کشور بویژه در صنایع کوچک و متوسط که میتواند اشتغال زایی خوبی داشته باشد سرمایه گذاری کند. سوئیس با توجه به کوچک بودن کشور خود، بالاترین طول خطوط آهن را بخود اختصاص داده است و در این زمینه پیشرفتهای زیادی کرده است. ایران ما می تواند با توجه به کارهای بزرگی که در این زمینه بایستی در کشورمان صورت پذیرد از این ظرفیت بهره گیرد و یکی از ضعفهای عمده ایران مدیریت بانکی است که میتوان با کمک کشور سوئیس طراحی جدیدی را بویژه در مدیریت بانکهای خصوصی به اجرا در آورد.
سیستم بانکی ما اگر پیشرفته شود و اعتماد نظام بانکی بین المللی را جلب کند میتواند در توسعه اقتصادی کشورموثر واقع شود. با اینکه سوئیس کشوری است کوچک و تعداد دانشگاههای آن کمی بیش از تعداد انگشتان دو دست است ولی همین دانشگاهها ارزش علمی بالایی در جهان دارند. همکاری بین دانشگاه و حتی ایجاد دانشگاه ها و مراکز آموزشی مشترک در مناطق مجاز میتواند به کیفیت آموزشی علمی کشورمان که در یک دهه اخیر صدماتی به آن وارد شده، کمک کند و بالاخره سوئیس میتواند عضویت ایران را در سازمانهای بین المللی از جمله سازمان تجارت جهانی تسهیل کند که میتواند ورود ایران را به اقتصاد جهانی البته با گرفتن فرصتها و امتیازات لازم فراهم کند. سفر رئیس جمهور سوئیس به جمهوری اسلامی ایران را باید به فال نیک گرفت.
*استاد ژئوپلتیک و سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان