رویداد۲۴- آیت‌الله محسن قمی، از منتخبان مردم تهران در مجلس
خبرگان رهبری است. انتخاباتی که با «تکرار» درخواست چهره‌های سیاسی، مردم در اقدامی
غیرقابل‌پیش‌بینی به دو لیست رأی دادند؛ دو لیستی که موردحمایت اعتدال‌گرایان و اصلاح‌طلبان
بود. رأی مردم تهران پس از انتخابات هفتم اسفند، با تحلیل‌های متفاوتی همراه شد. تحلیل‌هایی
که عمدتاً دلالت بر این داشت که مردم در این انتخابات به بداخلاقی‌های انتخاباتی واکنش
نشان دادند. بداخلاقی‌هایی که در انتخابات خبرگان با انگلیسی خواندن لیست موردحمایت
اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان تحت عنوان «خبرگان مردم» عینیت یافت. آیت‌الله محسن قمی
در گفت‌وگوی اختصاصی با رویداد۲۴ اگرچه چندان با این تحلیل‌ها و نظرها موافق نیست و تأکید دارد که « بعد
از انتخابات به‌جای رقابت‌ها باید سراغ رفاقت‌ها برویم و به حل مسائل اساسی مردم بیندیشیم»
اما به‌نوعی از آن بداخلاقی‌ها هم گلایه دارد و تأکید می‌کند: «متهم کردن یک لیستی
یا افراد یک لیستی که مورد تأیید شورای نگهبان هستند و از بزرگان انقلاب اسلامی هستند
اصلاً کار درستی نبود و به نظر نمی‌رسد که اکنون از چنین کاری که انجام داده‌اند خوشحال
باشند.«
آنچه در پی می‌آید بخش نخست گفت‌وگوی رویداد۲۴ با آیت‌الله محسن قمی منتخب مردم تهران در مجلس خبرگان است که مسئولیت‌های
زیادی در نظام جمهوری اسلامی ازجمله رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها
از سال 78 تا 84، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، معاون ارتباطات بین‌الملل دفتر مقام
معظم رهبری از سال 84 تا امروز و نماینده مردم تهران در دوره‌های سوم و چهارم مجلس
خبرگان رهبری را در کارنامه دارد.
با توجه به رأی قابل‌توجه شما در انتخابات خبرگان، آیا می‌توانیم حضرت‌عالی را به‌عنوان پدیده انتخابات نام ببریم؟
من از این تعبیر، رضایت ندارم. پدیده انتخابات، مردم بودند که با توجه به همه تحلیل‌هایی که از سوی رسانه‌های بیگانه انجام می‌شد این حضور گسترده را در انتخابات داشتند و به دعوت رهبری، در مورد حضور حداکثری پاسخ مناسبی را دادند. انصافاً باید از مقام معظم رهبری سپاس گذار باشیم؛ در شرایطی که برخی افراد اعتقادی به حضور حداکثری مردم نداشتند و یک انتخابات صوری را می‌خواستند ایشان بر سیرت انتخابات یعنی حضور واقعی و گسترده مردم تأکید کردند. ملت ما در این انتخابات مدیون رهبری داهیانه معظم له بودند که حتی به اعتراف دشمنان ما-علی رغم اعتراضاتی که به برخی فرایندهای انتخابات داشتند-اما درمجموع، انتخابات را انتخابات رقابتی و با حضور حداکثری تلقی کردند که انصافاً جای تقدیر دارد هم از رهبری و هم از مردم.
ارزیابی شما از رأی خودتان چیست؟پیش‌بینی چنین آرایی را داشتید؟
در مقایسه با همه انتخابات مربوط به خبرگان رهبری در دوره‌های گذشته در این دوره، بیشترین حضور مردم را پای صندوق رأی داشتیم یعنی مجلس شکل‌گرفته در دوره پنجم اولاً، از بیشترین پشتوانه رأی مردم برخوردار است و تک‌تک مردم با حضور خودشان در پای صندوق‌های رأی توانستند بر غنای این صندوق ذخیره معنوی نظام بیفزایند و ثانیاً درعین‌حال، این مجلس ازلحاظ تعهد به آرمان‌های امام و اهداف انقلاب اسلامی و پیروی از ولایت مطلقه فقیه و مقام معظم رهبری مثل مجالس گذشته بلکه انقلابی‌تر و ولایی‌تر است. همه ما فرزندان نظام هستیم و مردم نیز به فرزندان نظام رأی داده‌اند. تلقی خودشیفتگی از انتخابات مغایر اخلاق سیاسی است و می‌تواند باعث رنجش مردم شود.
فکر می‌کنید رأی آوردن جناب آقای قمی تا چه اندازه متأثر از حضور در فهرست‌ها بوده است؟
در بینش توحیدی، ما معتقد هستیم که دل‌های مردم دست خداست. اقبال و ادبار مردم دست خداوند است و من نیز بابت اعتماد مردم، به درگاه خداوند شاکرم و از مردم عزیز استان تهران نیز سپاس ویژه دارم.
آیا گفتگویی برای حضور شما در فهرست‌ها شده بود؟
من از ابتدا مکرراً عرض کرده‌ام که حضور من در انتخابات خبرگان؛ هم در این دوره و هم در دو دوره گذشته به‌عنوان یک نامزد مستقل بوده است و البته تفسیری هم که از این استقلال داشتیم قهر کردن با فهرست‌ها و گروه‌های مختلف نبوده است بلکه اعلام کردیم هر گروه، جمعیت و یا هر شخصیتی که بخواهد حمایت بکند من تشکر می‌کنم اگر کسی هم حمایت نکرد گلایه نخواهم داشت و از آن‌ها هم تشکر می‌کنیم. البته در این دوره از انتخابات خبرگان رهبری به خاطر این نکته، خداوند متعال را سپاس گذار هستم که فرزندان شاهد و خانواده‌های معظم شهدا و ایثارگران و جانبازان و بیش از ده تشکل مربوط به شاهد و ایثارگر حمایت کردند و از تمام گروه‌هایی که حمایت کردند تشکر می‌کنم.
نام شما در دو لیست قرار گرفت. یکی از فهرست‌ها متهم به برخی حرف‌ها شد. حرف‌هایی همچون لیست انگلیسی و لیست اشرافی که شاید ضدیت با برخی آرمان‌ها را نمایان می‌کرد. برخی گفتند باید از این لیست برائت شود نگاه شما نسبت به این حرف‌ها چه بود؟
در این رابطه، دو دیدگاه وجود داشت. یک دیدگاه بیان می‌کرد انگلیس و به‌خصوص شبکه «بی‌بی‌سی»، قصد دارد که در انتخابات دخالت کند و تأثیرگذار باشد. این دخالت بیگانگان به‌خصوص انگلیسی‌ها در کشور ما مسبوق به سابقه است و همواره هم از این دخالت‌ها نتیجه عکس گرفته‌اند. استعمارستیزی جز ذاتیات مردم ما به‌ویژه خبرگان رهبری، این‌یک دیدگاه بود که ما باید ابراز انزجار شود نسبت به این دخالت انگلیسی‌ها در امر انتخابات. هدف انگلیسی‌ها هم روشن بود. هدف آن‌ها حمایت از یک لیستی در مقابل لیست دیگر نبود. آن‌ها نه این لیست را قبول داشتند و نه آن لیست را. آن‌ها اصل نظام جمهوری اسلامی را هم قبول ندارند. اصل انتخابات ما را برنمی‌تابند. هدف آن‌ها ایجاد شکاف در صفوف امت واحد کشور بود. همان‌طور که مقام معظم رهبری هم فرمودند تقسیم کردن افراد جامعه به تندرو و کندرو یکی از دسیسه‌های دشمن است که در کنار شکاف‌های دیگر اجتماعی، می‌خواهند شکاف دیگری را ایجاد کنند. من در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های همان زمان گفتم اگر انگلیسی‌ها بخواهند این به روند دخالت در امور داخلی ما ادامه بدهند حتی ممکن است در اجرای برجام هم با مشکل مواجه شوند چون مردم ما به‌شدت از دخالت بیگانگان بیزارند. دیدگاه دومی هم وجود داشت که علاوه بر ابراز انزجار از کار انگلیس و از دخالت انگلیس، از لیستی هم که ادعا می‌شد «بی‌بی‌سی» از آن حمایت کرده است باید ابراز انزجار بشود. با توجه به اینکه در این لیست، بزرگانی حضور داشتند مثل آیت‌الله امامی کاشانی، این درخواست را من نمی‌پسندیدم. ضمناً یادآوری می‌کنم که گروه‌های مختلفی در این انتخابات و اعلام حمایت کردند ازجمله انجمن اسلامی معلمان، خانه کارگر، جامعه روحانیت مبارز، کانون اسلامی دانشگاهیان، فرزندان اسلام‌شهر و دو تشکل فرزندان شاهد و ایثارگر و جمعی از خانواده‌های شاخص کشور و من بیش از هر چیز به حمایت این بخش از خانواده شهدا و ایثارگران افتخار می‌کنم.
از صحبت شما می‌توانیم این برداشت را داشته باشیم که کسانی که بر این طبل کوبیدند که این لیست، انگلیسی است خواسته یا ناخواسته به نحوی در زمین دشمن بازی کردند؟
افراد منصف و مطلع از جناح‌های مختلف سیاسی؛ چه در فرایند برگزاری انتخابات و چه پس‌ازآن، بر این نکته تأکید کردند که متهم کردن یک لیستی یا افراد یک لیستی که مورد تأیید شورای نگهبان هستند و از بزرگان انقلاب اسلامی هستند اصلاً کار درستی نبود و به نظر نمی‌رسد که اکنون از چنین کاری که انجام داده‌اند خوشحال باشند.
ما شاهد دو بحث بودیم. یکی قبل از انتخابات و دیگری پس‌ازآن.قبل از انتخابات مردم ما این‌گونه معرفی می‌شوند: ولایت مدار، بصیر و همیشه درصحنه. انتخابات باشکوهی برگزار می‌شود. مردم به کلام رهبری لبیک می‌گویند و هر رأی آن‌ها در وهله اول،رأی به‌نظام است. همین مردم پس از انتخابات، این‌گونه معرفی می‌شوند: کوفی صفت و انگلیسی. دیدگاه شما در این مباحث چگونه است؟
شما مردم را در کلام رهبری جستجو کنید و تشکری که رهبری کردند از مردم به خاطر حضورشان در انتخابات و نکاتی که در مورد انقلابی بودن،ولایی بودن، شرافت و کرامت و سلطه ستیز بودن مردم ایران. ما نمی‌توانیم با استناد به سخنان افرادی که در برخی سایت‌ها، روزنامه‌ها و جلسات، سخنانی را بر زبان جاری می‌کنند نمی‌توانیم راجع به مردم قضاوت کنیم. مردم ایران ثابت کرده‌اند که هیچ‌گاه با نظام و اصل انقلاب مخالفتی ندارند.
در انتخابات، لیست‌هایی تهیه شد که از اجزای سازوکار انتخاباتی بوده و در انتخابات پس از انقلاب هم پذیرفته‌شده است و حتی مقام معظم رهبری هم فرمودند که به فهرست‌ها رأی بدهید چراکه ممکن است شناخت کافی وجود نداشته باشد. به نظر شما تخریب فهرست‌ها از طرف مدعیان ولایت مداری، آن‌ها و حمایتشان از ولایت را زیر سؤال نمی‌برد و ایجاد تناقض نمی‌کند؟
انتخابات یک هدیه الهی است. خداوند به انسان قدرت انتخاب عنایت کرده است و طبعی هر گزینشی، نیاز به شناخت دارد. پس حضور پای صندوق رأی بدون شناخت، معنا و مفهومی ندارد. اما شناخت گاهی اوقات، مستقیم و بر اساس شناخت شخصی حاصل می‌شود. امام(ره) تأکید فرمودند مردم باید به شناخت شخصی خودشان که حجت است بین آن‌ها و خداوند متعال، عمل کنند ولو اینکه خلاف همه فهرست‌ها باشد اما اگر زمانی شناخت شخصی و مستقیم وجود نداشت شناخت غیرمستقیم لحاظ می‌شود. یکی از راه‌های شناخت غیرمستقیم همین فهرست‌ها است. حضرت آقا هم فرمودند وقتی کسی را نمی‌شناسم به این فهرست‌ها نگاه می‌کنم و به افرادی که این فهرست‌ها را تهیه‌کرده‌اند و بر اساس آن، عمل می‌کنم. بالاخره رقابت است و مردم به هر گروه که خواستند رأی می‌دهند یا نمی‌دهند. ما در کشوری هستیم که در کمال آزادی پای صندوق رأی می‌رویم و به‌راحتی رأی می‌دهیم. الان مردم مظلوم بحرین انتظار چنین انتخاباتی رادارند؛ مردم سوریه حسرت این انتخابات را می‌خورند؛ مردم عربستان چنین انتخاباتی از آرزوهایشان است و مردم یمن هم همین‌طور. لذا مسائل حاشیه‌ای نباید این‌قدر بزرگ شود که اصل این هدیه الهی که مردم با دست خودشان، سرنوشتشان را تعیین می‌کنند کمرنگ شود. حافظ می‌فرماید: چون صبا مجموعه گل را به آب لطف شست/ کج‌دلم خوان گر نظر بر صفحه دفتر کنم. منظور این است که وقتی مجموعه یک حرکتی زیبا است نباید به نقطه‌ای که دارای عیب است نگریست و تمام زیبایی را کنار گذاشت.
آیا فکر نمی‌کنید لیستی که رأی نیاورد به نحوی چوب بی‌اخلاقی‌ها و تهمت‌ها را خورد؟آیا می‌شود این‌گونه تحلیل کرد که مردم احساس کردند کسانی که مورد هجمه قرار گرفتند در یک مظلومیت بیشتری قرار دارند؟
به نحو دیگری هم می‌شود تحلیل کرد. در یک نظام دموکراسی و مردم‌سالاری دینی،گروه‌های مختلفی آمدند و کاندیدا شدند؛ آزادانه تبلیغ کردند و مردم هم بر اساس شناخت خودشان به کسانی رأی دادند.کسانی هم که رأی نیاوردند به این معنا نیست که خدای‌ناکرده صلاحیت ندارند یا به درد کار دیگری نمی‌خورند.آن‌ها جزء شخصیت‌های برجسته انقلاب هستند. همه باید برای آن‌ها ارزش قائل باشیم. ممکن است در هر انتخاباتی از این بداخلاقی‌ها وجود داشته باشد آن‌هم نه توسط کاندیداها بلکه توسط برخی هواداران و ستادها.پیشنهاد من آن است که آن‌ها را برجسته نکنیم. اصل انتخابات، برجسته است و حضور پرشکوه مردم. بعد از انتخابات به‌جای رقابت‌ها باید سراغ رفاقت‌ها برویم و به حل مسائل اساسی مردم بیندیشیم. در عرصه‌های داخلی، آسیب‌های مختلفی در کشورمان داریم. آسیب اشتغال، آسیب ازدواج، افزایش طلاق، مهاجرت، آسیب‌های مربوط به اعتیاد و مشکلات جوانان. این‌ها را باید به فکر باشیم. در عرصه بین‌الملل هم ما باید از اقتدار ملی، امنیت ملی، وحدت دفاع کنیم و همه این‌ها تحت سایه ولایت‌فقیه امکان‌پذیر است.
در این انتخابات، سید حسن خمینی به نحوی نتوانست وارد رقابت شود. بسیاری راجع به ایشان صحبت کردند و نظر دادند. شاید جزء معدود افرادی بودید که هیچ توصیه‌ای نسبت این بحث نداشتید. نظر شخصی شما راجع به بحث حضور سید حسن خمینی در خبرگان چیست؟
در زمان ثبت‌نام در وزارت کشور گفتم تنوع فهرست‌ها و تنوع داوطلبان موجب باشکوه‌تر شدن انتخابات خبرگان و مجلس شورای اسلامی خواهد شد. من تعبیر رد صلاحیت را نمی‌پسندم عدم احراز صلاحیت بود به دلیل کمبود وقت، به دلیل نقص قوانین که به نظر می‌رسد یکی از رسالت‌های خبرگان پنجم، اصلاح قانون انتخابات خبرگان است. آیین‌نامه داخلی خبرگان را مجلس خبرگان سوم اصلاح کرد و اصلاحاتی هم در مجلس چهارم صورت پذیرفت اما قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری مدت‌هاست که از گذشته باقی‌مانده و خلاهایی دارد که امیدوارم در خبرگان پنجم اصلاح شود.