صف آرایی نمایندگان موافق و مخالف گشت نامحسوس

رویداد24- درحالی که منتقدان طرح گشت ارشاد نامحسوس معتقدند رفتارهای سلبی و نگاه مجرمانه در مسائل اخلاقی پاسخگو نیست، اما موافقان می‌گویند نیروی انتظامی به‌عنوان یکی از دستگاه‌های متولی امر حجاب‌وعفاف در کشور باید در این زمینه ورود کند.

با آغاز فصل گرما و به روال سال های گذشته، باید در سطح شهر شاهد افزایش حضور «گشت ارشاد» می‌بودیم اما نیروی انتظامی لابد با آسیب‌شناسی‌هایی که از آن داشت، تلاش کرد ظاهرا نوآوری در این خصوص داشته باشد و نام طرحی را بر زبان ها انداخت به نام: «گشت ارشاد نامحسوس».

طرحی که در قالب آن افرادی با لباس شخصی در سطح جامعه حضور داشته باشند و مراقب برخی از بی اخلاقی ها و رفتارهای ناهنجار باشند.

کلیت طرح، بر اساس اعلام رسمی مقامات پلیس تهران چنین است: «تعدادی از پرسنل رسمی نیروی انتظامی، موظف شده اند در ساعات غیر اداری که لباس پلیس بر تن ندارند، اگر یکی از موارد زیر را دیدند، با پیامک به مرکز پلیس اطلاع دهند؛ این افراد، فقط حق گزارش پیامکی دارند و نمی توانند برخورد کنند.»

جرائمی که از سوی نیروهای گشت ارشاد نامحسوس قابل گزارش است مربوط به مواد مخدر و مشروبات الکلی، سرقت، کیف قاپی و زورگیری، رفتارهای خطرناک رانندگی مانند لایی کشیدن، بدحجابی، آلودگی صوتی، اراذل و اوباش و مزاحمت برای زنان و دختران است.

بعد از این اعلام بود که نظرات مخالف و موافق بسیاری از سوی افراد مختلف بیان و به دنبال آن جو نگران کننده ای جامعه را فرا گرفت که شاید علت آن به گفته محمدتقی رهبر نماینده ادوار مجلس عدم توضیح شفاف از سوی نیروی انتظامی و گفتگوی افراد ناآشنا با جزئیات طرح با رسانه ها باشد که مردم را حساس و نگران کرده است.

وزیر کشور نیز در یک برنامه تلویزیونی نوع بیان و طرح گشت های نامحسوس را مناسب ندانست؛ همچنانکه محسنی اژه ای، سخنگوی قوه قضاییه نیز انتخاب عنوان گشت نامحسوس از سوی پلیس را خوش سلیقگی ندانست و گفت: پلیس روشی را برای برخورد با فساد و جرایم مشهود اتخاذ کرده است و نسبت به اصل برخورد با جرایم مشهود نیروی انتظامی اقدام خوب و درستی را انجام می‌دهد ولی شیوه و روش آن قابل بحث است ضمن اینکه ممکن است سوء استفاده‌ای در این خصوص صورت بگیرد که پلیس باید مواظب باشد کسی از این بابت سوء استفاده نکند.

به دنبال این موضوع، رییس جمهور هم در پاسخ به سوالی درباره راه‌اندازی گشت اخلاقی نامحسوس و واکنش دولت در برابر آن گفت: اولین وظیفه ما در قبال مردم احترام به شخصیت و جایگاه و کرامت مردم است چرا که کرامت انسانی را خدا به انسان‌ها داده و این کرامت مقدم بر دین است و باید در همه حال حفظ شود.

با این حال تصور می شود باید ماهیت «گشت نامحسوس» بر اساس واقعیات تبیین شده و از تمام زوایا بررسی و مورد کنکاش قرار گیرد تا نه به آن اجحاف شده و نه باعث ایجاد موج نگرانی و تصور فضای امنیتی در جامعه شود. بر همین اساس خانه ملت گفتگوهای متفاوتی با مخالفان و موافقان این طرح داشته و زوایایی از آن را مورد بررسی قرار داده است که در ادامه می خوانید.

محمدتقی رهبر نماینده ادوار هفتم و هشتم مجلس در خصوص ضرورت امر به معروف و نهی از منکر گفت: مردم تا جایی که بتوانند باید اطرافیان خود را از کارها و رفتارهای ناشایست منع کرده و به سمت خیر و نیکی رهنمون شوند اما آنجایی که از دست مردم خارج می شود، حکومت مسئول آن است.

نماینده مردم اصفهان در ادوار هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی بر همین اساس تصریح کرد: دولت، حکومت و نهادهای وابسته نمی توانند از موضوع ارشاد جامعه غافل بوده و شانه خالی کنند چرا که این موضوع یک اصل مسلم در دین ماست اما طرح هایی نیز که در این زمینه ارائه می شود باید با مشورت های همه جانبه با کارشناسان دینی و اجتماعی و نهادهای امنیتی باشد که دچار چالش نشده و بازتاب منفی در جامعه نداشته باشد.

وی در ادامه با اعلام حمایت خود از طرح «گشت ارشاد نامحسوس» تأکید کرد: ضمن اینکه این طرح می تواند با اجرای صحیح، مثمر الثمر واقع شود مسئولان باید بدانند رفتارهای ناهنجار صرفا مختص بی حجابی بانوان نیست و ضمن اینکه این بی حجابی برای آقایان نیز مذموم است، بسیاری از فسادهای دیگر هم هستند که جامعه را مورد هدف قرار داده و تهدید می کنند و باید برای آنها نیز فکری شود.

رهبر ادامه داد: لازم است از کار نیروی انتظامی حمایت شده و بدون اطلاع کافی جوسازی رسانه ای نشود اما در کنار آن باید مشوق هایی نیز در نظر گرفته شود چنانچه دانشگاه ها به عنوان یکی از پایگاه ها می تواند نقش تعلیم اخلاق را برعهده داشته باشد.

وی در ادامه به توضیحی درباره شیوه کار طرح «گشت نامحسوس» پرداخت و گفت: نامحسوس بودن نباید باعث ایجاد ذهنیت امنیتی شدن باشد و حتی می تواند از گشت ارشاد نیز مثمرالثمرتر باشد چرا که دیگر قرار نیست برخوردی با کسی صورت گیرد صرفا مثل سایر جرایم رانندگی مثل عبور از چراغ قرمز، تخلفات اخلاقی نیز ثبت و بدون برخورد گزارش می شود.

نماینده ادوار هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: با تمام این تفاسیر لازم است تمام مراحل کار به صورت کارشناسی و با بررسی تمامی جوانب و زوایا صورت گیرد تا ماهیت اصلی کار و هدف که همان امر به معروف و نهی از منکر است دچار خدشه نشود.

محمدرضا تابش نیز در واکنش به راه‌اندازی گشت ارشاد نامحسوس در سطح شهر تهران، گفت: رعایت عفاف وحجاب در جامعه اسلامی ضروری است اما باید دلیل عدم رعایت آن از سوی برخی افراد ریشه‌یابی و علل آن مشخص شود، در واقع برخورد با معلول‌ها کاری از پیش نخواهد برد و تنها احساسات جوانان و عموم جامعه را جریحه‌دار می‌کند و این مسئله در گذر زمان می‌تواند منجر به سرخوردگی‌ و بی‌اعتمادی افراد جامعه به نظام شود.

نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه مردم نسبت به حضور نامحسوس افراد در بطن زندگی خود واکنش نشان می‌دهند، افزود: مردم ایران مذهبی و دلبسته به نظام و ارزش‌ها هستند به‌همین دلیل بهتر است زمینه‌های بروز رفتارهای خلاف اخلاق جستجو شده و در ادامه مسیر آن‌ها از بین برود البته این کار به ریشه‌یابی نیاز دارد زیرا تجربه نشان داده؛ رفتارهای سلبی و نگاه مجرمانه در مسائل اخلاقی پاسخگو نیست. 

وی با تاکید بر اینکه پرداختن به «معلول‌ها» در ناهنجاری‌‌های اجتماعی چاره‌ساز نیست و باید «علت‌ها» ریشه‌یابی شوند، تصریح کرد: باید به فکر وضعیت شغلی، معیشتی و مسکن جوانان بود چراکه توجه به این مسائل سبب احیاء غرور آن‌ها خواهد شد و در ادامه رضایت از زندگی، همراهی‌ قشر جوان را با ارزش‌های نظام به دنبال دارد، درواقع جوانان با وجود مشکلات معیشتی انتظار دارند نظام در ابتدا به فکر معیشت و آسایش مالی آن‌ها باشد و باری از دوش‌ آن‌ها بردارد.

عضو  کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه فقر موجب دوری افراد از  اخلاقیات می‌شود، گفت: جوانی که آسایش آن تامین شده و امید به آینده دارد رفتارهای خود را با آموزه‌های دینی و فرهنگ انقلابی منطبق می‌کند.

احمد سالک درخصوص راه اندازی گشت ارشاد نامحسوس در سطح شهر تهران گفت: برای ما اجرای قانون مهم است چراکه عدم رعایت قانون مشکلاتی را در سطح کشور به وجود می‌آورد؛ لذا قانون حجاب و عفاف به ۲۶ دستگاه جمهوری اسلامی ابلاغ و برای هر کدام از آن‌ها ماموریت‌هایی تعریف شده که از جمله آن‌ها، نیروی انتظامی است.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی افزود: باید به این نکته دقت شود که باندهای مختلف فساد در داخل کشور وجود دارند که با هدایت و مدیریت ابزار رشد تکنولوژی یعنی سایت‌ها و ماهواره‌ها اداره و هدایت می‌شوند و حرکت‌هایی را در سطح جامعه به وجود آورده‌اند که بی‌بند و باری، تقدس زدایی، قبح زدایی و عادی و عرفی کردن برخی کارهای زشت و ناهنجار در جامعه از جمله آنهاست؛ لذا همین امور سبب می‌شود که نظام جمهوری اسلامی از ارزش‌های خود دفاع کند و یکی از این کانال‌ها، اقدام نیروی انتظامی در برخورد با ناهنجاری در جامعه است.

احمد سالک

وی بیان کرد: نیروی انتظامی نیز تصمیم گرفته وظیفه خود را به صورت نامحسوس و به وسیله نیروهای خود در قالب دستورالعمل تعریف شده، انجام دهد.

سالک تصریح کرد: از دستگاههای دیگری که در اجرای قانون حجاب و عفاف سستی می‌کنند می‌خواهیم پای اجرای قانون بایستند چراکه نباید همه بار بر دوش نیروی انتظامی باشد.

عضو فراکسیون روحانیت مجلس تاکید کرد: مقابله با ناهنجاری‌های فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی نیاز به یک عزم ملی دارد و ضرورتا همه دستگاه‌ها باید فعالیت داشته باشند لذا این اقدام نیروی انتظامی را تشویق می‌کنیم و امیدواریم نتایج خوبی داشته باشد.

وی در پاسخ به برخی انتقادات مبنی بر اینکه اگرچه رعایت قانون حجاب از سوی مردم و دستگاه‌ها الزامی است اما روش نامحسوس سبب بی‌اعتمادی و ترس عمومی در جامعه می‌شود، توضیح داد: بلاخره نیروی انتظامی محسوس برخود کند یا نامحسوس؟ هر روشی که پی ریزی می‌شود، عده‌ای إن قلت دارند!

سالک گفت: اگر به سیاق گشت‌های ارشاد گذشته، به صورت آشکار باشد عده‌ای ناراحت و عصبانی هستند که چرا برخورد می‌کنید؛ اگر نامحسوس باشد، می‌گویند بی‌اعتمادی و ترس عمومی در جامعه ایجاد می‌کند؛ پس نیروی انتظامی چه کار کند؟

رییس کمیسیون فرهنگی مجلس ادامه داد: نامحسوس برخورد کردن، احساس عدم امنیت عمومی به وجود نمی‌آورد بلکه باید در جهت نوع برخورد دقت شود. کمااینکه در کاشان، مشهد و قم باندهایی قبح زدایی کردند و همین گشت‌های نامحسوس و دستگاههای امنیتی بودند که برخورد و آن‌ها را جمع کردند. لذا اصل ماجرا درست است ولی باید در نحوه اجرا دقت کنند.

سید رمضان شجاعی کیاسری با بیان اینکه گشت ارشاد محسوس در گذشته نتوانست در تغییر رویکرد جامعه مخاطب نسبت به حجاب موفق باشد، گفت: اکنون در حالی ارائه طرح هایی مثل گشت ارشاد نامحسوس برای جلوگیری از مسائل اخلاقی در جامعه مطرح می شود که به مراتب غیرمنطقی تر از گشت ارشاد سابق است چرا که مشکلاتی را به همراه خواهد داشت.

نماینده مردم ساری و میاندرود در مجلس شورای اسلامی در ادامه به بیان برخی مشکلاتی که ممکن است از محل اجرای گشت ارشاد نامحسوس رخ دهد، اشاره و عنوان کرد: ضمن اینکه چنین طرحی فضای جامعه را به سمت امنیتی شدن سوق می دهد و خانواده ها احساس امنیت سابق را نخواهند داشت، زمینه برای بسیاری سودجویان نیز به منظور اخاذی فراهم می شود.

شجاعی کیاسری

وی افزود: وقتی نیروهایی تحت عنوان نامحسوس در سطح جامعه پراکنده شوند، مردم نمی دانند باید به چه کسی اعتماد کنند و در نهایت این طرح نیز با شکست مواجه خواهد شد و ذهنیت جامعه را نسبت به امنیت خود مخدوش می کند.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در پایان تأکید کرد: طرح هایی که برای برقراری اخلاق و حجاب در جامعه اجرا می شوند صرفا باید مبتنی بر قانون و وظایفی باشد که دستگاه ها دارند تا شاهد مشکلات جدیدتری از قبال برخی طرح ها که در گذشته نیز با موفقیت روبرو نبوده است، نشویم.

فاطمه رهبر گفت: هر سال در آغاز فصل گرما که ظواهر و پوشش مردم تغییراتی می‌کند، عده‌ای از این شرایط سوء استفاده می‌کنند و موضوع برخورد با بی‌حجابی بیشتر سر زبان‌ها می‌افتد و مورد بحث و گفتگوی محافل مختلف است؛ طبیعتا گشت ارشاد هم نسبت به این موضوع حساس‌تر، دقیق‌تر و جدی‌تر ورود می‌کند.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی افزود: معمولا هر کار جدیدی، ابهامات زیادی دارد و ممکن است انتقادات زیادی به آن مطرح شود که گشت نامحسوس هم از جمله آن است که باید توسط مسئولان امر پاسخ داده شود؛ اما به هرحال بحث گشت ارشاد جزو وظایف نیروی انتظامی است و در سالهای گذشته هم در قالب قانون گسترش فرهنگ حجاب و عفاف مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام می‌شده است.

وی درباره گشت ارشاد نامحسوس توضیح داد: توضیحات مسئولان نیروی انتظامی نشان می‌دهد ۷ هزار نیروی مورد استفاده در این طرح، آموزش دیده هستند و در این زمینه با حکم قضایی رفتار می‌کنند؛ ضمن آنکه قرار نیست برخوردی با شهروندان داشته باشند و صرفا اطلاعاتی را به پلیس امنیت ارائه می‌دهند. اما این موضوع که دقت کار چقدر است و حاشیه‌هایی که در این موضوع اتفاق می‌افتد، چقدر می‌تواند آثار و تبعات منفی داشته باشد جای بررسی و گفت وگو دارد.

نایب رئیس کمیسیون اصل نود با بیان اینکه پلیس تهران باید در این باره نسبت به این موضوع توضیحات بیشتری بدهد و جلسات مختلفی را در رسانه‌ها برگزار کند، تصریح کرد: اکثر قریب به اتفاق مردم زندگی عادی و مناسب خودشان را دارند و مشکلی در این حیطه ندارند؛ لذا می‌ماند یک جامعه هدف که این جامعه معمولا در فصل گرما سوء استفاده‌هایی می‌کنند و ناهنجاری‌هایی انجام می‌دهند و بعضا هم باعث آزار و اذیت شهروندان می‌شوند که طبیعتا پلیس هم کنترل این امنیت را برعهده دارد.

وی با اشاره به چهار محوری که قرار است گشت ارشاد نامحسوس با آن‌ها برخورد داشته باشد، گفت: قرار است در چهار موضوع کشف حجاب، آلوگی صوتی، رانندگی پرخطر و مزاحمت برای نوامیس رصدهایی صورت گیرد.

رهبر در پاسخ به این موضوع که با این موارد پیش از این هم برخورد می‌شد، توضیح داد: به هرحال موضوع گشت ارشاد و رعایت امنیت اخلاقی وظیفه پلیس است؛ مثلا گاهی اوقات شرایطی در کشور به وجود می‌آید و حضور گشت‌های پلیس از حد عادی خود بیشتر می‌شود و نهادهای ویژه‌ای کنترل شهر تهران را بر عهده می‌گیرند که شاید اصلا چهره شهر را ناامن‌تر جلوه دهند و در این حالت مردم به جای احساس امنیت از خود می‌پرسند چه اتفاقی قرار است بیفتد که این نیرو‌ها سر هر کوی و برزن قرار دارند.

وی ادامه داد: در حال حاضر و با گرم شدن هوا قطعا کنترل خاص و ویژه‌ای طلبیده می‌شود که باید نیروی انتظامی به صورت محسوس و نامحسوس، آن را در سطح شهر مدیریت و برنامه ریزی کند.

رئیس فراکسیون زنان با اشاره به تجربه کشورهای دیگر در حوزه شهروندی، گفت: در اکثر قریب به اتفاق کشور‌ها قواعد و مقرراتی برای شهروندان وجود دارد و درست است که چیزی شبیه گشت ارشاد ما قطعا ندارند ولی رعایت مقررات شهروندی چه در اماکن عمومی چه در نهادهای دولتی و غیردولتی دارای ضوابطی است که آن ضوابط باید رعایت شود؛ متاسفانه در شهر تهران، این شرایط رعایت نشده و‌گاه تبدیل به نافرمانی‌های مدنی می‌شود یعنی یک تفکر سیاسی پشت این قضایا قابل مشاهده است.

وی بیان کرد: طبیعتا اگر قرار باشد این گشت‌ها دائما در سطح شهر نمایان باشند، یک نوع ناامنی القا می‌کنند و تصور این موضوع پیش می‌آید که ظاهرا قرار است اتفاقی بیفتد؛ لذا بسیاری کشور‌ها برای رعایت قوانین شهروندی دوربین‌هایی را به کار برده‌اند و به همین دلیل، اصلا در خیابان‌ها و کوی و برزن هیچ پلیس نظامی و امنیت دیده نمی‌شود و اقدامات امنیتی و کنترل با دوربین‌ها و جرایمی که از طریق آن ثبت می‌شود، صورت می‌گیرد.

رهبر بیان کرد: کلیه تخلفات از طریق این دوربین‌ها ثبت و ضبط و کمتر از ۲۴ ساعت به فرد خاطی اعلام می‌شود و مورد جریمه قرار می‌گیرد؛ حتی جریمه‌های سنگینی در این رابطه و در راستای امنیت شهرشان وضع می‌کنند.

وی تاکید کرد: بنابراین کنترل نامحسوس، یک استاندارد بین المللی است و در بسیاری کشور‌ها این کار صورت می‌گیرد لذا نباید اصل این موضوع، بزرگنمایی یا سیاه نمایی شود بلکه مهم است این است که این شیوه به چه صورت اتفاق می‌افتد و درصد موفقیت این روش چقدر است.

این نماینده مجلس نهم، درباره ملموس یا ناملموس بودن این شیوه‌های برخورد، بیان کرد: در ملموس و ناملموس بودن این موضوع بحثی وجود ندارد چراکه موضوع امنیت اخلاقی و کنترل امنیت اجتماعی جزو وظایف پلیس است؛ کمااینکه در برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان، بلژیک، فرانسه و یونان هم کنترل نامحسوس اتفاق می‌افتد.

وی در مقایسه این موضوع که در کشورهای دیگر از طریق دوربین‌ها کنترل می‌کنند و در ایران توسط نیروی انسانی، افزود: اتفاقا حضور نیروی انسانی در این موضوع بهتر است؛ استفاده از دوربین‌ها ممکن است برای برخی از شرایط خاص مثل پلیس راهنمایی و رانندگی جواب بدهد ولی حضور نیروی انسانی باعث می‌شود شرایط خاص و آنی را در نظر بگیرند و حتی متوجه باشند اگر خانمی در لحظه‌ای و به دلیل شرایطی حجاب خود را از دست داده، این کار عمدا نبوده است.

رهبر تصریح کرد: در این حالت از مدل خشک و ماشینی خارج شده و تاکید بر بحث آموزش ۷ هزار نیرو می‌تواند به این قضیه کمک کند؛ ضمن آنکه توضیحات نیروی انتظامی و گفتگو با مردم و دیگر مسئولان کمک خواهد کرد تا دقت نظر در این نیروهای آموزش دیده بیش از پیش شود و نگرانی‌های به وجود آمده، کاهش یابد.

وی با توضیح برخی شرایط خاص در کشور گفت: مثلا گاهی خانمی دستش درگیر اسباب و وسایلی است یا بچه کوچکی دارد یا در حال رانندگی است و ممکن است حجابش از دست برود؛ این فرد نباید در‌‌ همان لحظه و آن مورد برخورد قرار گیرد.

رئیس فراکسیون زنان مجلس در پاسخ به این سوال که به چه روشی می‌توان شرایط آن لحظه را در گزارش‌ها تشخیص داد، توضیح داد: پلیس امنیت اجتماعی باید نسبت به کنترل این موضوع و شیوه اجرای آن دقت نظرهایی داشته باشد و درخواست ما از نیروی انتظامی آن است که این موضوع را برای مردم روشن کنند که اگر فردی، آنی حجابش افتاد، نباید مورد برخورد و جریمه و پرونده سازی قرار گیرد و این موضوع که بار اولش است یا نه نیز مورد توجه قرار گیرد.

فاطمه رهبر

وی با بیان اینکه در استانداردهای جهانی شهروندی هم کنترل نامحسوس وجود دارد، تصریح کرد: در حال حاضر بحث بر این است که پلیس نیروی انتظامی باید این موضوع را برای مردم بشکافد؛ چگونگی برخورد و دقت عمل آن بسیار مهم است و همه نگرانی‌ها بر سر این است که درصد دقت نظر دراین موضوع تا چقدر می‌تواند امنیت خاطر برای شهروندان فراهم کند.

رهبر گفت: ما هم در این موضوعات سوال داریم و پلیس باید برای مردم و شهروندان توضیح دهد که نگرانی‌ها رفع شوند و حاشیه‌ها به صفر برسد.

وی یادآور شد: محسوس و نامحسوس بودن نباید محل حساسیت باشد زیرا در شیوه نامحسوس، خود کنترلی بیشتر است و در شیوه محسوس، شرایط جامعه ناامن جلوه داده می‌شود.

نایب رییس کمیسیون اصل نود در انتخاب میان روش محسوس و نامحسوس برای گشت ارشاد، افزود: آن گشت ارشاد محسوس جواب نداد و بعضا دافعه ایجاد کرد و انتقادهایی هم به آن وارد بود لذا نیروی انتظامی به این فکر افتاد شیوه دقیق‌تر، موثر‌تر و کارآمدتری ایجاد کند.

وی در با بیان اینکه کمپین‌های بین المللی برای موضوع حجاب راه اندازی می‌شود، توضیح داد: نگرانی‌هایی از موضوع حجاب در گروههای معاند و مخالف جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور دیده می‌شود؛ تا آنجا که در سال گذشته کمپین آزادی‌های یواشکی راه افتاد و موضوع حجاب و عفاف در داخل کشور مورد هجمه‌های مختلف بین المللی هم قرار گرفته است.

رئیس فراکسیون زنان مجلس در پایان خاطرنشان کرد: البته بحث حریم خصوصی افراد و دیگر مواردی که باید رعایت شود در جای خود مورد احترام است ولی نسبت به موضوع حجاب و عفاف باید حساسیت خود را بالا‌تر ببریم.

منبع: خانه ملت