مجلس در یک سال گذشته مشغول چه کاری بود؟

رویداد۲۴ همیشه در پایان همه مجالس، یکسری انتقادات به عملکرد مجلسیان در دوره نمایندگی آن‌ها وارد و عملکردشان در چند ماه پایانی توسط اشخاص و گروه‌های سیاسی ارزیابی میدانی می‌شود.

اما دلیل این میزان هجمه علیه مجلس چیست و چرا نمایندگان در این دوره این گونه قضاوت می‌شوند؟

نظریات در مورد عملکرد نمایندگان در دوره دهم متفاوت است، ولی اکثر قریب به اتفاق نمایندگان هم اعتقاد دارند که در دوره دهم، مجلس ـ آن گونه که باید ـ در رأس امور نبود و اساسا تصمیم گیری خاصی در خصوص وضعیت موجود در کشور دیده نمی‌شد و انفعال در آن بیش از هر زمان دیگری به چشم می‌خورد.

طولانی بودن پروسه‌های رسیدگی به طرح‌ها و لوایح، تعطیلی‌های بیش از اندازه، عدم موضع‌گیری تأثیرگذار در بزنگاه‌های سیاسی و اقتصادی که در نهایت به تشکیل شورای عالی هماهنگی سه قوه منتج شد، از دلایل مطرح شدن چنین دیدگاه‌هایی نسبت به مجلس بود؛ اما از جمله دلایلی که برای این نوع عملکرد از سوی برخی از خود نمایندگان و افراد خارج از مجلس مطرح می‌شود، نبود فراکسیون اکثریت در مجلس است. این دوره از مجلس به دلیل شرایط خاص کشور و ترکیب نماینده‌ها، همزمان با شروع کار سه فراکسیون در مجلس، بر خلاف دوره‌های گذشته ظهور کرد.

با اینکه برخی فراکسیون‌ها از نظر تعداد، بیشتر از سایر فراکسیون‌ها بودند، هیچ یک از آن‌ها اکثریت مجلس را نداشتند. اعضای بزرگترین فراکسیون مجلس (فراکسیون امید) بین ۱۱۰ تا ۱۰۵ نماینده دایم در نوسان بود. فراکسیون ولایی مجلس هم حدود ۸۰ نماینده عضو داشت، ولی فراکسیون مستقلان که از دل لیست امید بیرون آمده بود و به مدد لیست اصلاحات نمایندگان آن‌ها به مجلس رسیده بود، شامل ۸۰ تا ۹۰ نماینده می‌شد.

این فراکسیون همچون دیگر فراکسیون‌ها اکثریت آرا را نداشت، ولی میل این فراکسیون به هر کدام از سمت‌ها در نهایت تعیین کننده آرا به حساب می‌آمد. به همین دلیل، تصمیم گیری‌ها در مجلس به کندی پیش می‌رود و یا پروسه آنقدر کش دار شده و در نهایت از دستور کار خارج می‌شود.

نمونه‌های بسیاری برای این عملکرد وجود دارد که از جمله آن می‌توان به طرح ساماندهی بازار خودرو اشاره کرد که بررسی آن حدود یک سال و نیم طول کشید و با اینکه تغییرات بسیاری در اصل طرح ایجاد شده و در صحن علنی نیز به تصویب رسیده است، هنوز به شورای نگهبان فرستاده نشده است.

اکنون پرسش این است، مجلس در این مدت چه کار اساسی انجام داده است؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد، به جز چند لایحه مهم، مجلس هیچ کارنامه مثبتی نداشته و هنوز لوایح مربوط به FATF ـ که از جنجالی‌ترین مباحث مطرح در مجلس بود ـ بی سرانجام مانده است.

اما لایحه دیگری که در این مدت زمان زیادی از مجلس گرفت، لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی بود که این لایحه نیز همچون سایر طرح‌ها و لوایح، هنوز به سرانجام مشخصی نرسیده و تنها قانون اثرگذار که در این مجلس به تصویب رسید، قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان بود که همچنان انتقاداتی به آن هست و ایراداتی به این قانون از سوی افراد مختلف وارد می‌شود.

اما نمایندگان در این مدت مشغول چه کاری بودند؟

جدای از روز‌های تعطیل بی شماری که مجلس دهم داشت، نمایندگان سرگرمی خاصی برای خود پیدا کرده بودند و برای اینکه جلسات مجلس خالی نباشد، نمایندگان به بررسی قانون آیین نامه داخلی مشغول بودند و شاید بتوان گفت، این قانون در مجلس بیش از هر دوره دیگری دستخوش تغییر شده است.

تنها در یک سال گذشته، قانون آیین نامه داخلی مجلس حدود سیزده بار در صحن مطرح و تغییراتی در بند‌های آن توسط نمایندگان ایجاد شده است، تکرار جلسات بررسی قانون آیین نامه داخلی در مجلس آنقدر زیاد بود که صدای برخی نمایندگان را نیز درآورده است، به گونه‌ای که چند وقت پیش، محمد جواد فتحی در اظهار داشت: مجلس چندین بار در یک سال گذشته، آیین نامه داخلی خود را اصلاح کرده، ولی درباره مسائل مهم کشور هیچ نظری ندارد.

این نماینده گفت: وقتی دستور‌های هفتگی مجلس را مرور می‌کنیم، هر روز یک بند مربوط به اصلاح آیین نامه در آن وجود دارد. این نظام، نظام قانون گذاری نیست، هر هفته یک اصلاحیه درباره این آیین نامه وجود دارد. آیین نامه باید یک بار برای همیشه اصلاح و مشخص شود؛ نمی‌شود هر روز این موضوع را بررسی کرد.

وی با انتقاد از عملکرد نمایندگان در مجلس گفت: در شرایطی که اتاق فکر دشمنان ما هر روز برای فشار آوردن به مردم ما برنامه ریزی می‌کند، نمایندگان مجلس در حال وقت‌گذرانی در مجلس هستند.

شاید یکی از دلایلی که این مجلس نمره قبولی کمی می‌گیرد و ممکن است آینده انتخابات کشور را نیز تحت الشعاع قرار دهد، موضع‌گیری‌هایی از این دست باشد.