ثروت افسانه‌ای یا شایعه؟/ سه میلیون تومان حساب بانکی قالیباف حقیقت داشت؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: یک خبر هیچ وقت تازگی و جذابیت خود را در سپهر سیاسی ایران از دست نمی‌دهد و آن ادعای قالیباف درباره حساب بانکی خود و اعضای خانواده درجه یک اوست. آنچنانکه که خود قالیباف متنی منتشر کرده بود، واقعا حساب بانکی او در آن زمان خالی بوده، اما یک دلیل عمده برای آن پیدا شده است.

در جریان تبلیغات انتخاباتی سال ۹۶، محمدباقر قالیباف شهردار وقت تهران و رییس کنونی مجلس شورای اسلامی جزییات حساب بانکی خود را منتشر کرد و رسما اعلام کرد تنها ۳ میلیون تومان ته حسابش است. در آن زمان برخی ناظران و تحلیلگران او را به خاطر ادعای غیر صحیح مورد نقد قرار دادند، اما امروز معلوم شده این ادعا دروغ نبوده، اما تمام حقیقت هم نبوده است.

عطاءلله حافظی برادر رحمت‌الله حافظی عضو شورای چهارم شهر تهران در دوران شهرداری قالیباف اخیرا دست به یک افشاگری زده است. او در گزارش خود از خرید مقدار قابل توجهی سهام توسط قالیباف خبر داده که ظرف ۶ ماه بعد از خرید چند برابر سود کرده است.

بر اساس این گزارش یک شرکت ایرانی در جریان افت شدید ارزش سهام در ماه‌های گذشته برخلاف بازار حرکت کرده است. واحصا (احیای صنایع خراسان) از شهریور ماه برخلاف سیر معمولی بازار سهام که از این تاریخ شروع به ریزش کرده بود؛ رشد ارزش سهام را تجربه کرده است. رشد سهام واحصا از هزار و پانصد تومان شروع شده و برخلاف بازار به هفت هزار تومان رسیده است. نام قالیباف در فهرست سهامداران عمده واحصا به چشم می‌خورد.

شرکت های محمدباقر قالیباف

بیشتر بخوانید: اسناد و ارقام باور نکردنی درباره خیریه همسر قالیباف/ زمین‌ها چگونه و با چه قیمتی واگذار شدند؟

به گزارش رویداد۲۴ قالیباف با دو میلیون و ۳۰۰ هزار سهم، ۲.۲ درصد سهام واحصا سهام این شرکت را در دست دارد. اگر اعداد بورسی حقیقت داشته باشد، ارزش سهام قالیباف در شهریور ماه ۷.۵ میلیارد بوده که الان به ۳۵ میلیارد تومان رسیده است. این سهام سال ۹۳ توسط قالیباف خریداری شده است. اما واقعا ثروت قالیباف فقط در این شرکت بورسی به این میزان است؟

کدام شرکت ها متعلق به قالیباف است؟

ثروت قالیباف در دوره انتخابات هم یکبار مورد بحث قرار گرفت. روز گذشته روابط عمومی شرکت احیای صنایع خراسان بیانیه‌ای صادر کرد و درباره این شایعه‌ها توضیح داد که «قالیباف که از موسسان شرکت احیاست در واقع وکیل سایر سهامداران و خودش تنها مالک ۱۰۰۰ سهم است.» این بیانیه در وبسایت مشرق نیوز منتشر شده و جریان نزدیک به قالیباف نیز در حمایت از این بیانیه واکنش‌هایی داشته‌اند.

سید نظام الدین موسوی نماینده مجلس در توییتر خود خبر مربوط به سهام واحصا را «دروغ» خوانده و گفته بود که «آن‌ها که با ناکارآمدی بورس را به خاک سیاه نشاندند، برای ردگم‌کنی، دیگران را متهم می‌کنند. دو سال در مشهد بوده‌ام و با اطمینان میگویم شرکت احیا خراسان (نماد واحصا در بورس) متعلق به هزاران ایثارگر خراسانی است و دکتر قالیباف هیچ سود شخصی در آن ندارد. با دروغ به جایی نمیرسید آقایان.»

چند ادعا در این بیانیه مطرح شده که لازم است آن‌ها را راستی‌آزمایی کنیم. ادعای اول حضور قالیباف در فهرست موسسان شرکت احیای صنایع خراسان است. بر اساس داده‌های وبسایت رسمیو که اطلاعات شرکت‌ها را بر اساس داد‌های ثبتی دسته‌بندی می‌کند، قالیباف در زمره موسسان این شرکت حضور ندارد.

ادعای دوم مساله سهام وکالتی قالیباف است. در شرکت‌هایی که برای ایثارگران یا خانواده شهدا تاسیس شده، این وکالت‌ها به صورت سنتی وجود دارد. شرکت‌های متعددی نظیر شرکت‌های خودکفایی آزادگان، سرمایه‌گذاری شاهد، احیای صنایع اصفهان و بعضی شرکت‌هایی مثل کشت و صنعت آب شیرین وجود دارند که عمدتا به خانواده ایثارگران تعلق دارد و در همه این شرکت‌ها نیز افراد شناخته شده به عنوان نماینده این اعضای خانواده ایثارگران و شاهد سهام‌دار می‌شوند. در احیای خراسان هم قالیباف به عنوان یکی از چهره‌های شناخته شده در خراسان، نمایندگی ایثارگران را برعهده گرفته است.

جالب اینجاست که تقریبا همه این قبیل شرکت‌ها در جریان کاهش ارزش شاخص بورس، برخلاف رویه بازار رشد داشته‌اند. فردین آقابزرگی عضو کانون کارگزاران بورس و مدیرعامل شرکت کارگزاری در گفتگو با رویداد۲۴ درباره ماهیت و مشروعیت سهام‌ وکالتی توضیحاتی را ارائه کرده است. به گفته آقابزرگی بر اساس قانون مدنی که قانون پایه کشور است، اعطای وکالت منعی ندارد، اما قانون بازار اوراق بهادار و فلسفه وجودی وکالت سهام به وکیل باید شرایط خاصی داشته باشد.

او می‌گوید: برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به‌خصوص شرکت‌هایی که دارای کثرت در وکالت هستند، مثل شرکت‌های متعلق به خانواده ایثارگران، وکالت نامه‌ها به ترتیبی داده می‌شود که حتی ممکن است موکل منصرف شده باشد، اما چون اعطای وکالت مسبوق به سابقه بوده به صورت سنتی اعمال می‌شود. اما از لحاظ قانونی تک‌تک این‌ها تاییدیه وکالت می‌خواهد و چون کثرت دارد، دشوار است. مثلا بنیاد شهید ۱۰۰ هزار وکالت دارد که باید اصالت تاییده وکالت را بگیرد.

آقابزرگی در ادامه به وجود سهام‌داران عمده‌ای در اینگونه شرکت‌ها اشاره کرده که بدون توجه به پایداری وکالت، عضو هیات مدیره این شرکت‌ها شده‌اند و بدون در اختیار داشتن سهام یا مالکیت در یک شرکت، صرفا به اتکای وکالت سهام، مدیریت شرکت را در دست دارند. در اینجا سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر باید ورود کند یا راهکار دیگری برای این نوع از سهام وکالتی پیش‌بینی کند.

این کارگزار بورس در مورد مزایای حضور در میان سهام‌داران عمده یک شرکت برای افرادی که به صورت وکالتی سهام‌دارند، گفت: این افراد از ظرفیت شرکت با کمترین منابع صرف شده به عنوان سرمایه، استفاده می‌کنند. این ظرفیت می‌تواند اعم از گزینش نیرو، سود حاصل از فروش دارایی‌ها، تصمیمات اقتصادی در معاملات بزرگ و سایر مزایای سهام‌داری عمده باشد که همگی از منافع شرکت است.

آقابزرگی اضافه کرده که تعدادی از شرکت‌های بورسی هستند که با وکالتنامه‌های این چنینی، مدیریت سرکار آمده، اما موکلین ادعای عزل وکیل را داشند با این حال خود به خود طرف بر مسند مدیریت شرکت نشسته است.

او درباره وظیفه سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بازار برای کنترل شرکت‌هایی از این دست و همچنین رشد‌ها و کاهش‌های بی‌رویه ارزش سهام که می‌تواند نتیجه دستکاری‌هایی در بازار باشد، گفت: اساسا وظیفه ناظر بازار مداخله در مورد قیمت و شاخص نیست، اما به صورت سنتی این انتظار ایجاد شده و تا حدودی این وظیفه به بازار بورس محول شده است.

به گزارش رویداد۲۴ به نظر می‌رسد حتی با وجود پذیرش ادعای روابط عمومی شرکت احیای خراسان، همچنان قالیباف به عنوان یکی از سهام‌داران عمده این شرکت از سود حاصل از رشد سهام این شرکت منتفع می‌شود. سوالی که باقی است این است که چطور در بازاری که سقوط چند هزار واحدی شاخص را در ماه‌های اخیر تجربه کرده، سهام یک شرکت می‌تواند در کمتر از ۶ ماه ۷ برابر رشد داشته باشد؟ آیا چنین روندی بدون دستکاری در سهام ممکن است؟

آقا بزرگی به این سوال هم پاسخ داده است. او با اشاره به استعفای شاهپور محمدی و قالیباف دو تن از مدیران سازمان بورس در سال ۹۹ می‌گوید: یکی از دلایل کناره‌گیری روسای سازمان بورس، مساله سلب اختیار در همین حوزه بود. شاهپور محمدی و قالیباف معتقد بودند اختیار کنترل و اداره و در حقیقت تطبیق ارزش روز سهام و ارزش ذاتی آن از این‌ها گرفته شده و در متن استعفانامه‌شان هم این اعتراض مشهود بود.

به نظر می‌رسد با توجه به بیانیه روابط عمومی شرکت واحصا، قالیباف تحت عنوان افراد شناخته شده استان خراسان، به عنوان وکیل سهامدار شرکت احیای صنایع خراسان شده، در رده سهام‌داران عمده قرار گرفته و از مزایای اقتصادی آن سود می‌برد. البته آنگونه که نظام الدین موسوی تایید کرده، قالیباف هیچ سود شخصی در این ندارد.