سدسازی‌ها علت اصلی وجود ریزگردها در هوای اهواز
چند سالی است شاهد آلودگی هوای استان خوزستان هستیم و این روزها، وجود ریز گردها و گردوغبار هوای اهواز را که بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2011 آلوده‌ترین شهر جهان شناخته‌شده است؛ بار دیگر تیره و به یکی از اصلی‌ترین خبرهای محیط‌زیستی تبدیل کرده است. این مشکل چنان جدی به نظر می‌رسد که مدارس را به تعطیلی کشانده و دستگاه‌های سنجش آلودگی محیط‌زیستی قادر به نشان دادن میزان غلظت آلودگی هوا و ریز گردها نبوده است. همچنین لاهیجان زاده، مدیرکل محیط‌زیست خوزستان اظهار داشته: تاکنون اهواز با این میزان گردوغبار در هوا مواجه نشده است. کارشناسان محیط‌زیست اصلی‌ترین علت این آلودگی را خشک شدن اراضی شهر اهواز و سدسازی در این منطقه می‌دانند و معتقدند جلوگیری از آن به تأمین بودجه برای بیابان‌زدایی و تثبیت خاک نیاز دارد.
مردم در فضای مجازی در پست‌ها و توییتهای مختلف به وضعیت هوای اهواز انتقاد کرده و خواستار رسیدگی به آن شده‌اند. امین نجفی توییت کرده: به‌جای توییتر و فیس‌بوک برید آب‌وهوای اهواز رو فیلتر کنید. علیرضا نیز در توییتر خود گفته: وضعیت هوای اهواز تا جایی بده که خطبه‌های نماز جمعه را نخوانده‌اند.
معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط‌زیست نیز در صفحه فیس‌بوک خود گزارشی در این خصوص منتشر کرده و گفته است: همگان می‌دانند بخشی از این گردوغبار منشأ خارجی دارد که باوجود سال‌ها ناامنی در عراق طرح‌های مربوط به مقابله با گردوغبار به‌کندی پیش می‌رود. ولی اکنون منشأ داخلی هم به آن اضافه‌شده است. به همین دلیل در دولت یازدهم ستادی در سطح ملی برای مقابله با این مشکل تشکیل و برای هر استان، نقشه نقاط تولیدکننده گردوغبار شناسایی و برنامه‌های اقدام هم تنظیم‌شده است. در استان خوزستان مشخصاً مسئولیت کار مالچ پاشی و کاشت گونه‌های مقاوم به عهده وزارت نفت و همچنین سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور بوده است.
حامد پارسی، کارشناس ارشد محیط‌زیست و کشاورزی در گفت و گو با رویداد۲۴ در خصوص علت و سرمنشا ایجاد ریزگردها در هوای اهواز گفت: به‌طورکلی در خوزستان، دلیل اصلی وجود ریزگردها خشک شدن تالاب هورالعظیم است که به علت سدسازی‌های بدون پشتوانه علمی و اقدامات وزارت نفت برای استخراج نفت در این منطقه اتفاق افتاده است.
او ادامه داد: در چند دهه اخیر مسئله سدسازی نه‌تنها از اولویت جهانی خارج‌شده بلکه ما شاهد از بین بردن سدهای بزرگ در دنیا هستیم. در ایران هم باید به همین روش عمل کنیم، برای بهبود وضعیت خوزستان، باید در اولین اقدام سدسازی‌ها را متوقف کرد.
این کارشناس محیط‌زیست با اشاره به اینکه دیگر نقاط کشور هم با این مشکل روبه‌رو است و ممکن است به‌زودی اتفاق مشابهی برای دیگر شهرهای کشور هم بیافتد افزود: میلیون‌ها سال است رودخانه‌ها مسیر خود را می‌روند و اکوسیستم به وجود می‌آورند؛ اما اکنون به‌واسطه سدسازی مراتع در کشور خشک می‌شوند، خاک ثبات خود را از دست می‌دهد، بیابان‌ها جای مراتع را می‌گیرند و با کمترین وزش باد، ریز گردها در هوا پراکنده می‌شوند.
او همچنین درباره علت خارجی وجود این ریز گردها گفت: سد آتاتورک در ترکیه بر روی سرچشمه‌های دجله و فرات احداث‌شده است که کشورهای منطقه برای جلوگیری از ساخت آن هیچ اقدامی انجام نداده‌اند، این امر باعث خشک شدن تالاب‌ها و خشک شدن زمین‌های اطراف و پراکنده شدن ریز گردها با وزش باد شده است. همچنین ایران در سالهای قبل اقداماتی برای تثبیت خاک در عراق انجام می‌داد که پس از شروع جنگ تحمیلی این اقدامات دیگر انجام نشد.
پارسی در خصوص راه‌های جلوگیری از ادامه این بحران در خوزستان گفت: برای حل این مشکل باید به تثبیت شن، جلوگیری از پیشروی بیابان‌ها، بیابان‌زدایی از طریق کاشت گیاهان مقاومی که می‌توانند حرکت باد را کنترل کنند و پاشیدن مالچ (مواد زائد پالایشگاهی) برای تثبیت خاک پرداخته شود؛ اما مهم‌ترین مسئله سدسازی است که مسئولان باید با تمام قوا جلوی ساخت آن بیستند.
