رویداد۲۴-نشست ارائه طرح پژوهشی «بررسی نظام‌های رفتاری مواجهه مناسب با خشونت خانگی» با تأکید بر لزوم افزایش تاب‌آوری اجتماعی با حضور سرپرست مرکز مطالعات اجتماعی و جرمشناسی و کارشناسان معاونت اجتماعی پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه برگزار شد.فرزاد جلیلیان سرپرست مرکز مطالعات اجتماعی و جرمشناسی در ابتدای این نشست با بیان اینکه امید است که این طرح‌ها برای جامعه هدف مثمر ثمر باشد، اظهار کرد: اولین هدف یک پژوهشگر، ارائه نتایج پژوهش به جامعه هدف است و امیدواریم انجام این پژوهش‌ها که در دستور کار تمامی ادارات کل معاونت است، آثار مثبتی هم برای جامعه هدف هم برای انجام ماموریت‌ها و کارهای این معاونت داشته باشد.
در ادامه این نشست، محمد رستمی که موضوع خشونت‌های خانگی مردان علیه زنان را مورد مطالعه قرار داده است، گفت: این مطالعه صرفا محدود به خشونت مردان علیه زنان است و با وجود اینکه خشونت خانگی صورت‌های دیگری نیز دارد اما به دلیل شیوع بیشتر این نوع خشونت، موضوع را از این حیث مورد بررسی قرار دادیم.
وی با بیان اینکه در بررسی‌های خود دو گروه مردان مرتکب خشونت خانگی و مردان عادی را با یکدیگر مقایسه کرده‌ایم، تصریح کرد: با اتکا به نتایج این مطالعه که با جامعه آماری ۱۵۳ نفر انجام شده است در نهایت توانستیم الگویی را به عنوان راهکار پیشنهادی خود برای آموزش در این زمینه ارائه کنیم.
رستمی خشونت خانگی را اعمال هر نوع خشونت جنسی، جسمی، روانی، اقتصادی و کلامی از طرف شریک زندگی یا سایر اعضای خانواده تعریف کرد و افزود: طبق مطالعات انجام‌شده در سال ۲۰۱۱ که در ۸۰ کشور انجام شده حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد زنان با این پدیده مواجه شده‌اند و ۳۵ درصد از زنان تجربه خشونت خانگی را از سر گذرانده‌اند. در ایران نیز طبق تحقیق شهیندخت مولاوردی که در سال ۸۵ انجام شده از هر چهار زن ایرانی یک نفر از طرف همسر خود و در مجموع ۶۵ درصد زنان کشور تجربه خشونت خانگی داشته‌اند.
این پژوهشگر با بیان اینکه تاب‌آوری یعنی ظرفیت افراد برای سالم ماندن در برابر ناملایمات و شرایط سخت، اظهار کرد: هدف این تحقیق مقایسه دو گروه خشونت‌ورز و اغراد عادی است. مقایسه سیستم‌های فعال‌ساز و بازدارنده در این افراد و بررسی ذهن‌آگاهی و تاب‌آوری آنان و ارائه راهکار آموزشی در رابطه با این قضیه از جمله اهداف این پژوهش بوده است.
رستمی با بیان اینکه عدم دسترسی زنان به فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی برابر و وابستگی آنان به مردان یکی از دلایل قابل توجه اعمال خشونت مردان علیه زنان است، گفت: از نظر روانشناسان یادگیری از اطرافیان یکی از دلایل و شکست از دیگر دلایل مهمی است که می‌تواند سطح خشونت‌ورزی را در افراد افزایش دهد.
وی درخصوص ضرورت این پژوهش نیز گفت: میزان شیوع این آسیب نوعی زنگ خطر است. افزایش پرونده‌های قضایی یکی از پیامدها و در عین حال نشان‌دهنده شیوع این پدیده است. خشونت خانگی موجب تضعیف بنیان خانواده و تسری و انتقال خشونت به سطح جامعه است. از طرفی آسیب‌های روانی و اجتماعی مثل طلاق، خیانت، افت تحصیلی فرزندان، افت عملکرد شغلی، فرار از خانه و ... از پیامدهای خشونت خانگی است.
وی گفت: نتایج تحقیق نشان می‌دهد تحصیلات عامل موثری در بروز یا عدم بروز خشونت خانگی نبوده و افراد دیپلمه بیشتر و افرادی با تحصیلات بالاتر یا پایین‌تر از دیپلم، کمتر خشونت می‌ورزند. بنا بر نتایج این تحقیق، افراد در ۹ سال اول زندگی بیشترین میزان خشونت را بروز می‌دهند. همچنین افرادی که فرزند کمتری داشتند، خشونت خانگی بیشتری بروز داده‌اند چون روابط خانوادگی و صمیمیت خانواده‌های پرجمعیت بیشتر است.
وی با بیان اینکه مرتکبین خشونت خانگی افرادی هستند که ویژگی روان‌رنجورخویی دارند و حساسیت بالایی نسبت به موقعیت‌های استرس‌زا دارند، خاطرنشان کرد: این افراد چنین موقعیتی را تهدیدی علیه خود می‌بینند در نتیجه در موقعیت‌های احساسی واکنش‌های تندتری بروز می‌دهند. همچنین این افراد ضعف در همدلی دارند و بعد از اعمال خشونت، کمتر دچار عذاب وجدان می‌شوند.
رستمی اظهار کرد: پیشنهاد می‌شود این پژوهش روی گروه‌های دیگر که مورد خشونت خانگی قرار می‌گیرند هم انجام شود. میزان تاب‌آوری و ذهن‌آگاهی افراد خشن کمتر است و می‌توان در مشاوره‌های پیش از ازدواج و پیش از طلاق این ویژگی را در افراد ارتقاء داد تا کمتر شاهد بروز خشونت خانگی باشیم. در این پژوهش ما روی تاب‌آوری دست گذاشتیم یعنی اینکه چطور با مشکلات بسازیم؛ مهارتی که متأسفانه کمتر به آن توجه می‌شود. مشکلات اقتصادی از دیگر عوامل خشونت است اما با افزایش تاب‌آوری می‌شود به افراد آموخت که چگونه با این مشکلات کنار بیایند.
رجبی‌راد مدیرکل برنامه‌ریزی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه نیز در این نشست با تأکید بر اینکه در چنین پژوهش‌هایی باید روی علت‌ها و ریشه‌یابی عوامل بروز پدیده تمرکز کرد، گفت: برای مثال دخالت خانواده‌ها در امور زوج‌های جوان از مواردی است که بعضا منجر به خشونت خانگی می‌شود و لازم است دوره‌های آموزش و مشاوره پیش از ازدواج به والدین زوجین هم ارائه شود تا از این طریق ریشه بروز بخشی از مشکلات خشک شود.
ذوالریاستین کارشناس معاونت پیشگیری از وقوع جرم نیز با بیان اینکه ذهنیتی کلیشه‌ای وجود دارد که خشونت خانگی فقط از طرف مردان علیه زنان است اما در تعریف خشونت خانگی چنین چیزی وجود ندارد و در سال‌های اخیر روند خشونت زنان علیه مردان رو به افزایش است، اظهار کرد: انتظار داشتیم در این پژوهش درباره مدل پیشنهادی و تاثیر آن بیشتر توضیح داده شود اما این پژوهش بیشتر گذشته‌نگر و ناظر به اتفاقات پیشین بود. از طرفی این پژوهش می‌تواند ملاحظات جغرافیایی فرهنگی و مذهبی هم داشته باشد تا ببینیم این نوع خشونت در نقاط مختلف کشور چه ویژگی‌های دارد.
رستمی نیز در پاسخ به این انتقاد با بیان اینکه در این زمینه هم پژوهش‌هایی انجام شده است و نشان می‌دهد که شیوع خشونت خانگی در تهران بیشتر از شهرهای دیگر است، خاطرنشان کرد: تحقیقات نشان می‌دهد در تهران برخورد فیزیکی کمتر اتفاق می‌افتد اما در شهرستان‌ها آمار برخورد فیزیکی بیشتر است اما واقعیت این است که در تهران خشونت بیشتر گزارش می‌شود و در شهرستان‌ها کمتر.