رویداد۲۴ باغ وحش مشهد همچنان سوژه خبری است و روزی نیست که خبر و یا گزارشی از وضعیت این باغ وحش روی رسانه‌های مکتوب و مجازی کشور نبینیم.
اصل ماجرا چه بود؟
تسنیم در خبری آورد: «طی ساعات گذشته، خبری هولناک از معدوم‌سازی 8 ببر باغ وحش وکیل‌آباد مشهد در فضای مجازی منتشر شد. در این خبر، علت معدوم‌سازی ببرهای این باغ وحش، تلاش صاحبان باغ وحش برای کاهش تعداد جانوران عنوان شده چرا که سازمان حفاظت محیط زیست، صدور مجوز بهره‌برداری برای این باغ وحش را که تا پایان سال گذشته به صورت غیرقانونی فعالیت داشت بر کاهش تعداد جانوران مشروط کرده بود.»
خبری که با جوابیه تکذیب شد
اما بلافاصله این خبر از سوی متولیان زیست‌محیطی استان تکذیب و آورده شد که فضاسازی و انتشار اخبار کذب پیرامون حوزه محیط‌زیست خراسان‌رضوی موجب ناآرام جلوه‌دادن فضا می‌شود در صورتی که تلف‌شدن هشت قلاده ببر باغ وحش مشهد تاکنون در هیچ دوره‌ای رخ نداده و کاملا بی‌اساس است.
مدیرکل محیط زیست خراسان‌رضوی ادامه داد: هم‌اکنون باغ وحش مشهد به عنوان قدیمی‌ترین باغ وحش کشور دارای 14 قلاده ببر است که وضعیت مناسب زیست، تغذیه، بهداشت، فضا و امنیت محل زندگی آنان تحت نظارت کامل اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست قرار دارد.
همتی گفت: تنها مورد سابقه تلف‌شدن ببر در باغ وحش مشهد خرداد امسال رخ داد که آن هم ناشی از درگیری دو ببر نر و ماده در قفس بود که موجب بریدگی دم پلنگ ماده، عفونت شدید و مرگ آن شد. این ببر زخمی بلافاصله توسط دامپزشک باغ‌وحش تحت عمل جراحی و اقدامات درمانی قرار گرفت اما 10 روز بعد از درگیری تلف شد.
همتی بیان کرد: در زمینه نگهداری و وضعیت زیست گونه‌های مختلف باغ وحش مشهد نگرانی‌هایی وجود دارد که آن هم به دلیل قدیمی بودن فضای فیزیکی این مکان و نبود امکانات لازم برای اجرای آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های جدید است اما با فراهم‌شدن یک فضای جدید این مسائل مرتفع می‌شوند. در شرایط و فضای فعلی زیست گونه‌ها تحت کنترل کامل قرار دارد.
واکنش مالک باغ وحش وکیل آباد مشهد
مهدی رستمی مالک باغ وحش وکیل‌آباد در پاسخ به این سئوال که آخرین وضعیت استانداردسازی باغ وحش وکیل‌آباد به کجا انجامیده است، گفت: در حال حاضر تا انتهای سال مجدداً مهلت گرفته‌ایم و به‌دنبال وسعت بخشیدن به اندازه قفس‌ها هستیم.
وی در پاسخ به این سئوال که برای استاندادسازی فضای باغ وحش آیا اقدام به کاهش تعداد حیوانات نیز کرده‌اید یا خیر؟ تنها به تایید موضوع اکتفا کرده و از توضیح بیشتر پیرامون سرنوشت حیوانات خارج شده از باغ وحش اجتناب کرد.
رستمی همچنین درباره تعداد ببرهای بنگال موجود در باغ وحش خود اظهار داشت: آماری از تعداد ببرهای باغ وحش ندارم. تعداد همان است که سازمان محیط‌زیست ماهانه ثبت می‌کند.
وی همچنین در پاسخ به مرگ برخی ببرهای باغ وحش به‌دلیل کهولت سن یا دلایل دیگر از این موضوع و تعداد احتمالی ببرهای مرده (کشته شده؟) در این باغ وحش اظهار بی‌اطلاعی می‌کند، اما عدم مرگ و میر را در ماه‌های گذشته را هم تکذیب نمی‌کند.
ورود دادستانی
در حالی که تکذیب خبر از سوی محیط‌زیست خراسان‌رضوی کم‌کم تبدیل به گفتمان غالب می‌شد اما به یک باره و با ورود دادستانی موضوع ابعاد جالبی به خود گرفت.
قاضی محمد بخشی‌محبی در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در مشهد مقدس با اشاره به بازدید از باغ وحش مشهد اظهار داشت: در بازدید کارشناسان دادستانی از باغ وحش مشهد 7 تخته پوست و 4 جمجمه ببر از این باغ وحش کشف شد و بلافاصله دستور قضایی برای انتقال آنها به محیط زیست صادر شد.
وی خاطرنشان کرد: تحقیقات در این زمینه از سوی دادستانی ادامه دارد.
کشفیاتی که اصلا جدید نبود
در واکنش به این اتفاق از سوی دادستانی سراغ مدیرکل محیط زیست خراسان‌رضوی رفتیم اما ایشان بازهم پاسخی ندادند و از معاون محیط‌زیست استان قضیه را جویا شدیم که عنوان شد: این هفت تخته پوست چیزی خارج از اطلاع سازمان حفاظت از محیط زیست نبوده است. تخته پوست‌های پیدا شده چیز گمشده‌ای نبوده است. اجزاء تلف شده و موجودات زنده در باغ وحش اگر تلف شود، پوست آن دباغی و تاکسیدرمی شده و برای موارد آموزشی آینده استفاده می‌شود. ببر هم به‌عنوان یکی از موجودات شامل همین موضوع است.
عرفانی ادامه داد: ما گفتیم در سال 97 یک تلفات ببر به‌دلیل عفونت زخمی وجود داشته اما با تلفات در بازه زمانی سال 96 به هشت قلاده می‌رسد. دلیل تلفات هم بحث بیماری، کهولت و توله‌های زیر یک ماه بوده که دوام نیاورده‌اند. یکی از این ببرهای تلف شده توله بوده است.
وی عنوان کرد: ما دقیقا روی بحث مرگ و میر ببرها گفت‌وگو می‌کنیم و نه کشتار ببر. خیر تناقضی وجود ندارد. ما از این پوست‌ها مطلع بودیم. ما براساس مستندات خودمان صحبت می‌کنیم و کاری به آمارهای غیررسمی نداریم. طبق آمار ما تعداد 8 قلاده ببر از آبان 96 تا امروز به‌دلایل مختلف مانند کهولت یا بیماری تلف شده‌اند. نماینده سازمان نظام دامپزشکی در باغ وحش مستقر بوده و ایشان به عنوان مرجع رسمی پس از مرگ ببرها؛ دلیل مرگ را کهولت سن عنوان کرده‌اند. پیرامون این موضوع باید از ایشان بپرسید. شرایط نگهداری در باغ وحش‌ها به دلیل تهدیدهای بیشتر مانند تغذیه و... متوسط عمر ببر را ممکن است کاهش دهد و آمار همیشه مطابق بر آنچه در واقعیت اتفاق می‌افتد نیست.
حواشی همچنان ادامه دارد
اما امروز هم خبر جدیدی در این زمینه از سوی دادستانی منتشر شد که براساس آن قاضی محمد بخشی‌محبی؛ معاون دادستان مشهد عنوان کرد: پس از کشف 7 تخته پوست ببر در باغ‌وحش وکیل‌آباد مشهد، روز گذشته کارشناسان خبره‌ای را برای بازرسی به باغ‌وحش مشهد اعزام کردیم و در بازرسی‌ها از داخل یکی از انبار‌ها دو تخته دیگر از پوست یوزپلنگ کشف شد.
معاون دادستان مشهد بیان کرد: همچنین 4 جمجمه ببر در آن باغ‌وحش کشف شد که طبق گزارش کارشناسان بعضی از این جمجمه‌ها تازه هستند و حشرات همچنان در اطراف آنها بوده و دندان‌های نیش آنها به‌گونه‌ای است که نشان می‌دهد سن ببرها جوان بوده است.
بخشی‌محبی عنوان کرد: کارشناسان دامپزشکی نیز به محل اعزام شدند و در گزارش آنها آمده که شرایط بهداشتی برای نگهداری حیوانات در آن باغ‌وحش مناسب نیست و حتی دارو‌هایی که چندین سال قبل تاریخ آنها منقضی شده نیز از این باغ وحش کشف شد.
چرا فقط جوابیه؟
در این میان سئوالی که مطرح است این است که با هر متر و معیاری که قرار باشد وضعیت باغ وحش مشهد سنجیده شود این باغ وحش شرایط عادی ندارد و متاسفانه مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی نیز حداقل در قبال خبرگزاری تسنیم استان پاسخگو نیست. چرا در این زمینه شفاف سازی لازم صورت نمی‌گیرد؟ چرا یک نشست خبری ویژه این باغ وحش برگزار نمی‌شود تا تمامی رسانه‌ها مسائل و سوالات خود را بپرسند؟