رویداد۲۴ «سید حسین موسویان» پژوهشگر دانشگاه پرینستون و عضو سابق گروه مذاکره کننده هستهای در مقالهای برای تارنمای 'میدل ایست آی' نوشت: در حالی که ایران به تعهدات خود عمل میکند، آمریکا بدترین واکنشها را به ایران نشان میدهد.
موسویان ادامه داد: «توماس فریدمن» اخیرا در مقاله خود در نیویورک تایمز، با اشاره به شرط بندی روسای جمهوری پیشین آمریکا، «باراک اوباما» روی ایران و «دونالد ترامپ» روی عربستان، نوشت که هر دو رئیس جمهوری در سیاست خود دچار اشتباه شده اند چرا که هر دو کشور بدترین واکنشهای ممکن را نشان دادند.
وی افزود: فریدمن استدلال میکند توافق هستهای ارزش شرط بندی را داشت، اما مانند بسیاری از منتقدان توافق، ادعا میکند که این توافق رفتار منطقهای ایران را در چهار پایتخت عربی -- بغداد، دمشق، صنعا، و بیروت-- تغییر نداد. من معتقد هستم که او در مورد ایران اشتباه میکند.
پژوهشگر دانشگاه پرینستون تصریح کرد:در مسائل منطقه ای، شواهد سه دهه گذشته ثابت میکند که ایران هر بار به وعدههای خود عمل کرده در حالی که ایالات متحده هیچ گاه به تعهدات خود عمل نکرده است. در اواخر دهه ۸۰ میلادی، «جرج بوش» پدر از ایران خواست که به آزادی گروگانهای آمریکایی و غربی در لبنان مساعدت کند و قول ' حسن نیت درمقابل حسن نیت ' را داد. ایران آزادی گروگانهای آمریکایی و غربی را تسهیل کرد، ولی ایالات متحده درپاسخ، فشار بر ایران را افزایش داد.
عضو سابق گره مذاکره کننده هستهای خاطرنشان ساخت:در سال ۲۰۰۱ ایالات متحده از ایران خواست که در «جنگ علیه تروریسم» در افغانستان کمک کند. ایران به درخواست آمریکا پاسخ مثبت داد و سپاه پاسداران ایران کمکهای تعیین کننده به ارتش ایالات متحده کرد. علاوه بر این، ایران با پشتیبانی از دولت «حامد کرزای» که تحت حمایت آمریکا بود، نقش سازندهای در افغانستان ایفا کرد. اما در پاسخ به کمکهای ایران، جورج بوش پسر ایران را در لیست 'محور شرارت' قرار داد.
دیپلمات سابق ایرانی اشاره نمود که «رایان کراکر» سفیرسابق ایالات متحده درافغانستان و عراق گفت: 'بلافاصله پس از حملات ۱۱ سپتامبر، در زمانی که مشغول به کار در وزارت امور خارجه بودم، با دیپلماتهای ایرانی ملاقات کردم تا در مورد مراحل بعدی در افغانستان بحثی داشته باشیم. ایرانیها سازنده، عملگرا و متمرکز بودند، آنها حتی یک نقشه بسیار ارزشمندی را داشتند که طرز نبرد طالبان قبل از اقدام نظامی آمریکا را نشان میداد ...، ولی بعد زمانی که جورج بوش سخنرانی معروف «محور شرارت» خود را در اوایل سال ۲۰۰۲ کرد، تمام این تلاشها به پایان رسید. رهبران ایران به این نتیجه رسیدند که هر قدر هم با آمریکا همکاری کنند، ایالات متحده همچنان خصمانه با جمهوری اسلامی برخورد خواهد کرد. '
موسویان گفت: ایران همچنان تعهدات خود درمورد توافق هستهای سال ۲۰۱۵ (برجام) را نیز انجام داد. با وجودی که «یوکیا آمانو» رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی تایید کرد که ایران به تمام تعهدات برجامی خود عمل کرده است، ایالات متحده نه تنها این توافق را پاره کرد، بلکه از زمان خروجش از توافق تا به حال، با اجرای سیاست 'فشارحداکثری'، سعی کرده ایران را تسلیم خواستههای خود بکند.
وی نوشت:ترامپ در بیانیه اخیر خود، بجای اینکه به اصل موضوع یعنی عربستان سعودی و قبل «جمال خاشقجی» بپردازد، حملات خود را مستقیما متوجه ایران نمود و سعی کرد ایران را ریشه همه شرارتها معرفی کند. آقای ترامپ باید بداند که ۱۵ نفر از ۱۹ نفر عاملین حملات تروریستی برجهای نیویورک اتباع سعودی بودند و حتی یک ایرانی بین آنها وجود نداشت.
موسویان تاکید کرد:بهرحال در تمام این مورد تاریخی که دربالا ذکر شد، ایران قواعد بازی را کاملا رعایت کرد وایالات متحده قواعد بازی را زیرپا گذاشت.
پژوهشگر مذکور اشاره نمود:همچنین لازم به یادآوریست که تمام فعالیتهای منطقهای ایران قبل از توافق هستهای تثبیت شده و نه بعد از آن. در سال ۲۰۰۳ و پس از حمله آمریکا به عراق، زمانی که مقامات آمریکایی به طور واضح خواستار حمله به ایران بودند، ایران در عراق حضور یافت. ضمنا حضورایران درسوریه هم درخلاء صورت نگرفت.
مذاکره کننده سابق هستهای تصریح کرد: در رابطه با عربستان، فریدمن ادعا میکند که ترامپ از طریق فروش ۱۱۰ میلیارد دلار اسلحه به عربستان سعودی، روی شاهزاده «محمد بن سلمان» حساب باز کرده تا منافع ایالات متحده در منطقه را پیش ببرد. در حالیکه بن سلمان با استفاده از حمایت همه جانبه آمریکا و از طریق مداخله در یمن، محاصره قطر، گروگان گیری نخست وزیر لبنان، مبارزه با فعالان رانندگی زنان در عربستان و اجازه یا حتی دستور قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی، اعمال قدرتش را از دایره توانایی هایش فراتر برد.
به عقیده موسویان، فریدمن در مورد عربستان سعودی نیز اشتباه میکند، زیرا جنگهای یمن، سوریه، و لیبی هر سه با همکاری مشترک عربستان وایالات متحده صورت گرفته است. ضمن اینکه ایالات متحده وعربستان سعودی به طور مشترک از حمله صدام به ایران و استفاده او از سلاح شیمیایی علیه شهرها و نیروهای نظامی ایران پشتیبانی کردند.
وی افزود:علاوه بر این ایالات متحده، با آگاهی کامل، حمایت عربستان از گروههای افراطی منطقه را نادیده گرفت. در سال ۲۰۱۶ اوباما به مجله آتلانتیک گفت که عربستان سعودی درسطح گسترده از مدارس وهابی پشتیبانی مالی نموده و نسخه بنیادگرایانه اسلام را آموزش داده است. جنگ عربستان سعودی در یمن، که با حمایت آمریکا انجام میشود منجر به ایجاد یکی از بدترین فجایع انسانی شده است، ضمن اینکه به تقویت و گسترش گروههای افراطی در منطقه و فراتر از آن دامن زده است. حتی پس از قتل فجیع جمال خاشقچی، ایالات متحده تحریمهای شدیدی را علیه ایران اعمال کرد، اما برای مجازات کردن عربستان سعودی عملا هیچ کاری انجام نداد.
موسویان نوشت:با این حال، بدون شک استراتژی اوباما با ترامپ تفاوتهای بسیاری دارد. اوباما چند سال پیش اظهار داشت که 'رقابت بین سعودیها و ایرانی ها، که موجب جنگهای نیابتی و هرج و مرج در سوریه و عراق و یمن شده است، به ما این درس را میدهد که هم به دوستانمان در منطقه و هم به ایرانیها یادآوری کنیم که باید راه موثری برای مشارکت در منطقه و ایجاد نوعی صلح سرد پیدا کنند. '، ولی اکنون درزمان ترامپ، حتی با وجود قتل خاشقچی، عربستان سعودی در کانون سیاست استراتژیک و سیاسی واشنگتن درمنطقه خاور میانه قرار دارد.
وی خاطرنشان ساخت:برای چندین دهه است که خاور میانه تحت سلطهٔ آمریکا بوده است. جنگها در منطقه از جمله درعراق، افغانستان، یمن و لیبی، سرچشمههای اصلی بی ثباتی، جنگ داخلی، درگیری فرقهای و رشد تروریسم تحت رهبری داعش و القاعده هستند. «خوان کول» استاد دانشگاه میشیگان گفت: 'بر عکس آمریکا یا اسراییل، ایران در تاریخ معاصر آغازگرهیچ جنگ تهاجمی نبوده است و رهبرانش به دکترین 'عدم آغاز حمله اول' اعتقاد دارند'.
به گفته این پژوهشگر، در حالی که غرب و منطقه نگران نقش ایران در منطقه هستند، ایران هم نگرانیهای جدی و مشروع دارد. مسیر اعتماد سازی این است که همهٔ طرفهای توافق هستهای ایران از جمله آمریکا به تعهدات خود احترام گذاشته تا همکاری در مدیریت صلح و ثبات در خاورمیانه امکان پذیر شود.