رویداد۲۴ ندا جعفری: واگذاری مجتمع گوشت اردبیل به رئیس سازمان خصوصی‌سازی، نگاه‌ها را بیشتر به این سازمان معطوف کرد. جهانگیری در یکی از سفرهای استانی گفته بود مبنای دولت برای موفقیت مسئولان میزان واگذاری‌هاست. استانداران و دیگر مسئولان هم برای آنکه موفقیت خود در دولت را نشان دهند، نهضت خصوصی‌سازی را کشور آغاز کردند؛ نهضتی که نتیجه آن اعتصابات مجتمع نیشکر هفت تپه و گروه ملی فولاد و ماجرای واگذاری مجتمع گوشت اردبیل به شخص رئیس سازمان خصوصی‌سازی و فاجعه مجتمع آلومینیوم المهدی و طرح هرمزال و حاشیه‌های کشت و صنعت مغان و اعتراضات کارگری در هپکو و موارد مشابه بود. در تمام اینها، یک پای کار، سازمان خصوصی سازی کشور بود.
روز گذشته جمعی از نمایندگان کنونی و سابق مجلس همچون احمد علیرضا بیگی و احمد توکلی به همراه دیگر معترضان مقابل سازمان خصوصی سازی تجمع کردند. چندی پیش پنجاه نماینده مجلس از آملی لاریجانی خواسته بودند که پوری حسینی رئیس سازمان خصوصی سازی تا زمان رسیدگی کامل به پرونده شرکت‌های واگذار شده، ممنوع الخروج شود.
روزنامه شرق پیش از این در گزارشی به قلم محمد مساعد درباره وضعیت خصوصی سازی در ایران نوشته بود در ۱۶سال گذشته «۸۸ میلیارد دلار» از اموال مردم ایران فروخته شده و دولت حاضر نیست قرارداد‌های خصوصی‌سازی را منتشر کند. در آن گزارش به شرکت‌هایی همچون هپکو اشاره شده که با تمام تجهیزات و ۱۲۰هکتار زمین فقط ۷۰ میلیارد تومان ارزش‌گذاری شده بود.
این نمونه البته در ماجرای واگذاری آلومینیوم المهدی هم تکرار شده بود و یکی از نمایندگان مجلس خبر داده بود که این مجتمع بدون مزایده و ۸۳۰ میلیارد زیر قیمت واگذار شده است.
در سایت شرکت خصوصی‌سازی نامی از خریداران دیده نمی‌شود. تنها در بخش‌هایی از آن اعلام شده در دولت یازدهم میزان موفقیت خصوصی‌سازی ۲۹ درصد و در دولت دوازدهم ۳۷ درصد بوده است. اینکه مبنای محاسبه این میزان موفقیت به چه ترتیب بوده، نیز مشخص نیست. احتمالا واگذاری‌هایی همچون مجتمع نیشکر هفت تپه و هرمزال و آلومینیوم المهدی و هپکو در لیست واگذاری‌های موفق قرار دارد؛ چه آنکه رئیس سازمان خصوصی‌سازی و سایر مدیران آن سازمان همواره از واگذاری‌ها دفاع کرده‌اند.
جعفرزاده ایمن آبادی به رویداد۲۴ گفته روند خصوصی‌سازی در کشور عمدتاً هم شبهه‌برانگیز است. این موضوع در همه دولت‌ها صدق می‌کند. در هیچ موردی در واگذاری‌ها، افکار عمومی اقناع نشدند و بعضاً شنیدم که برخی واگذاری‌ها با ۲۰ درصد قیمت واقعی بوده یعنی ۸۰ درصد تخفیف داده شده که این رقم بسیار بالاست؛ یا واحد‌ها با شرایطی واگذاری می‌شوند که بسیاری از افراد می‌توانند به راحتی آن واحد را تصاحب کنند.
احمد توکلی پیش از این درباره خصوصی‌سازی در ایران گفته بود مدیرانی انتخاب می‌شوند تا عمدا یک شرکت را به ضرردهی برسانند، بعد بگویند این شرکت ضررده است و باید خصوصی شود. توکلی گفته این مورد درباره آلومینیوم المهدی اتفاق افتاده بود و مدیران آن شرکت کاری کرده بودند که مجتمع کمتر از حد توان خود تولید کند تا نشان بدهند به خاطر ضرردهی حتما باید واگذار شود.
جدول زیر میزان واگذاری‌ها به روایت سازمان خصوصی‌سازی را نشان می‌دهد:
فهرست شرکت‌های مشمول واگذاری سال ۹۷ نام ۶۳۱ شرکت به چشم می خورد. این رقم به نسبت به سال گذشته، افزایش زیادی داشته است. سازمان خصوصی سازی چندی پیش لیستی در مورد واگذاری‌ها منتشر شد که نشان می‌داد از ابتدای امسال تا پایان آبان ماه امسال و در مدت ۸ ماه، ۲۲ هزار و ۱۹۳میلیارد ریال سهم و اموال دولتی توسط سازمان خصوصی‌سازی واگذار شده که در این میان ۶۱ میلیارد ریال در بورس اوراق بهادار، ۲۱هزار و ۸۱۶ میلیارد ریال از طریق مزایده، ۱۹۸ میلیارد ریال از طریق مذاکره و همچنین ۱۱۸ میلیاد ریال از طریق فرابورس ایران فروخته شده است.
این در حالی است که از این میزان واگذاری، ۲۲ هزار و ۸۱۶ میلیارد ریال به‌صورت بلوکی، ۱۷۸ میلیارد ریال تدریجی و ۱۵ میلیارد ریال به‌صورت ترجیحی بوده است. همچنین از ۲۲ هزار و ۱۹۳ میلیارد ریال سهم و اموال دولتی در این مدت ۲۰ هزار و ۲۳۶ میلیارد ریال مربوط به شرکت‌های گروه یک واگذاری‌ها و یک هزار و ۹۵۶ میلیارد ریال واگذاری مربوط به شرکت‌های گروه دو واگذاری‌ها بوده است.
معاون وزیر در دو نقش خریدار و رئیس سازمان
اخیرا اخبارجدیدی از ورود دستگاه قضا برای بررسی عملکرد سازمان خصوصی سازی شنیده می‌شود. عباس جعفری دولت ابادی دادستان تهران گفته رئیس سازمان خصوصی‌سازی، یک شرکت را خصوصی کرده و خودش آن را خریده است. دادستان اردبیل از این موضوع به عنوان تخلف یاد کرده و گفته اموال دولتی تضییع شده است.
علیرضا بیگی نماینده تبریز نیز از روند خصوصی‌سازی انتقاد کرده و گفته پوری‌حسینی به عنوان رئیس سازمان خصوصی‌سازی شرکتی را به بخش خصوصی واگذار می‌کرده و خود به عنوان شخصیت حقیقی خریدار آن شرکت بوده است.
واگذاری شرکت کشت و صنعت مغان نیز یکی دیگر از واگذاری‌های پرابهام توسط سازمان خصوصی بود. میرزاده نماینده مجلس یازدهم گفته شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان با قیمت ارزان و غیرواقعی فروخته شد و حقوق مردم در واگذاری لحاظ نشد.
میرحمایت میرزاده نماینده گرمی به خبرنگار رویداد۲۴ گفته وضعیت واگذاری‌ها توسط شرکت خصوصی‌سازی مشخص نیست و فرآیند واگذاری‌ها هم اعلام نمی‌شود.
میرزاده به نمونه واگذاری شرکت کشت و صنعت و دامپروی مغان اشاره کرده و گفته سازمان خصوصی بدون اینکه حریم عشایر را مشخص کند، مجتمع به همراه همه زمین‌ها را واگذار کرده است.
میرزاده می گوید: پس از اینکه این شرکت به این شیوه به بخش خصوصی واگذار شد، کارگران زیادی از کار بیکار شدند، یک زمانی وقتی این کارخانه زیر نظر دولت بود، امید در بین مردم موج می‌زند، اما اکنون به خیلی از کارگران گفتند فعلاً بروید، بعداً خبرتان می‌کنیم.
سیدکاظم دلخوش نماینده صومعه‌سرا از دیگر نمایندگانی است که به خصوصی‌های بی رویه و فرآیند پرابهام آن انتقا دارد. دلخوش به خبرنگار رویداد۲۴ می گوید: قانون اصل ۴۴ در هیات رییسه کمیسیون وی‍ژه اصل ۴۴ نوشته شد. در آن قانون، گروه‌های مختلف و واحد‌هایی که باید واگذار شوند، مشخص شد اما مسیر کنونی خصوصی سازی معلوم نیست و واگذاری‌ها با انتقاد روبروست.
او می گوید: خصوصی‌سازی در ایران، نیازمند اصلاحات در ساختار است که باید این کار هرچه زودتر در دستور کار وزارت اقتصاد قرار گیرد، اکنون هم ما نمایندگان بطور جدی از آقای دژپسند وزیر اقتصاد می‌خواهیم که در اسرع وقت به وضعیت سازمان خصوصی‌سازی رسیدگی کند و به ابهاماتی که در واگذاری‌ها وجود دارد، پاسخ دهد.
اگر بازار را باید رها کرد، پس اقتصاددانِ بازار آزاد برای چه نیاز داریم؟
فریبرز رئیس دانا اقتصاددان در انتقاد از وضعیت خصوصی‌سازی در ایران و در پاسخ به آن‌ها که می‌گویند هنوز خصوصی‌سازی به شکل دقیق در ایران انجام نشده، به رویداد۲۴ گفته است: در رمانی نوشته بود دختر و پسری زیر یک سقف زندگی می‌کردند و بعد از ۱۰ – ۱۲ سال پسر از دختر تقاضای ازدواج می‌کند. دختر می‌گوید در این سال‌ها چه کاری باید می‌کردیم که نکردیم! حالا مسئله این است که بازار آزاد دیگر قرار است چکار بکند که نکرده است؟
رئیس دانا می‌گوید: بخش بزرگی از اقتصاد ایران در اختیار بخش خصوصی است، اما می‌گویند این بخش خصوصی، بخشی نیست که ما دوست داریم. خب، دولت قبلی هم خصوصی‌های دولت فعلی را دوست ندارد. من می‌دانم ماموریت اینها چیست. اینها می‌خواهند نفت را هم به اتاق بازرگانی بدهند.
او گفته در موضوع خصوصی‌سازی، استراتژی مدونی وجود ندارد. اراضی شهری، بخش کشاورزی، بخش واردات، بخش خدمات و خرده فروشی و هتل‌ها و ... همگی خصوصی هستند و مشخص نیست استراتژی برای آن‌ها چیست! الان بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار خانه خالی وجود دارد که نمی‌گذارند وارد بازار شود تا قیمت‌ها بالا بماند. انسان موجودی برنامه‌ریز است و نمی‌توان بازار را به حساب عرضه و تقاضا رها کرد و گفت: بازار کار خودش را می‌کند. اگر این چنین باشد که بازار را باید رها کرد، پس اقتصاددان بازار آزاد برای چه نیاز داریم؟ آقایان طرفدار بازار آزاد بروند در خانه‌هایشان بنشینند و بگذارند بازار کار خودش را بکند. حقوق برای چه می‌گیرند؟! آن‌ها حتی در رسانه‌هایشان مشکلات را به گردن مردم می‌اندازند و نوشته بودند مشکل سپرده‌گذاران کاسپین این بود که طمعکار بودند و سود بیشتر می‌خواستند! دولت هم ماهیتا بازارگرای افراطی است.