توضیحات نویسنده «بچه مهندس» درباره حواشی ترویج کودک همسری

رویداد۲۴ فصل اول سریال «بچه مهندس» ماه رمضان ۹۷ از شبکه دو روی آنتن رفت و دوره کودکی زندگی شخصیت اصلی سریال یعنی «جواد» را نشان می‌داد. اکنون در این فصل، دوره نوجوانی زندگی شخصیت «جواد» روایت می‌شود. اما پرداختن به مسائل کودکان و نوجوانانی که در محیطی مانند پرورشگاه بزرگ می‌شوند و قصه‌ای که از سوی سازندگان به عنوان عشق پاک دوران نوجوانی یاد شده است، منجر به بروز حواشی در خلال پخش فصل دوم سریال شد.

این نویسنده درباره بازخورد مجموعه «بچه مهندس» در بین مخاطبان، اظهار کرد: نباید فراموش کنیم که قصه اگر قصه‌ی درستی باشد، مخاطبان آن را درک می‌کنند و با اغماض از کنار حاشیه‌های آن در صحنه رد می‌شوند؛ همه این ماجرا‌ها که اتفاق افتاده به این دلیل است که سریال دیده شده است.

نویسنده «بچه مهندس» با بیان اینکه ۸۰ درصد تماشاگرانشان از قصه این مجموعه راضی هستند، گفت: دو طیف مختلف ما را متهم کرده‌اند که برای خود ما هم جای تعجب است؛ در حالی که فیلمنامه بر اساس مبانی روانشناسی داخلی نوشته شده است. یک عده ما را متهم کرده‌اند که اسپانسر‬ گرفته‬‌ایم‬ ‏و به شکل زیرکانه سند ۲۰۳۰ را ترویج می‌دهیم. ‬ طیف دیگری هم ما را متهم کردند که ما در این سریال کودک همسری را ترویج می‌دهیم یعنی دو نظریه کاملاً متفاوت که در تناقض با هم هستند!
‌
نمی‌توانیم آشغال‌ها را همیشه زیر فرش قائم کنیم

نویسنده «بچه مهندس» درباره انتقاد از ترویج کودک همسری از سوی این سریال، توضیح داد: همه ما دوره نوجوانی داشته‌ایم. به قول یکی از دوستانم ما نمی‌توانیم آشغال‌هایی که روی فرش است را زیر فرش برای همیشه قائم کنیم. ما نمی‌توانیم هیجانات و احساسات و عواطف زودگذر نوجوانی را نادیده بگیریم؛ البته سریال ما بیشتر به بحث هویت نوجوانان می‌پردازد. در این سریال نوجوان ما که جواد نام دارد، اگر معقول هم باشد، به هر حال دارای هیجاناتی است که باید آن را رد کند؛ بنابراین دچار مخاطرات می‌شود. درگیری، یکدندگی، لجبازی مختص نوجوانان است. در این مجموعه نیز در طول سریال همانگونه که می‌بینید، شخصیت‌های دیگر از جمله بزرگتر‌های قصه به نوجوان ما هشدار می‌دهند که از کاری که می‌کند صرف نظر کند و به طور کلی هر کدام از شخصیت‌های ما به زبان مختلف این هشدار را به او می‌دهند که این کار را نکند. در یکی دو قسمت این اتفاق افتاد که نوجوان ما با احساسات خود کار‌هایی می‌کند که طبیعی است. ما در این بخش کاملاً بر اساس مبانی علوم روانشناسی جلو رفتیم. قصه جلو می‌رود و همه هم هشدار می‌دهند، ازدواجی صورت نگرفته است که می‌گویند ترویج کودک همسری کرده‌ایم. همه این‌ها دنیای خیالی و آرزوی نوجوان قصه ما است.

وارسته تأکید کرد که این سریال بر اساس روانشناسی نوجوانان و بر اساس درامی که پیشتر هم در آثار خود او دیده می‌شود نوشته شده است و نه بر اساس سندی و توضیح داد: شما وقتی بودجه‌ی سریالی ما نند «مختارنامه» و سریال‌هایی از این دست را به یک دهم تقلیل دهید، گریم و بازیگران و طراحی صحنه آن آیا به همین میزان خواهد بود. قطعاً ظرف و مظروف باید یکی باشد. قصه ما در عصر مشروطه بود، ما قطعاً به شهرک غزالی می‌رفتیم مثل سریال «شهرزاد» و چندین سریال دیگر که در آنجا ساخته شده است. وقتی که در یک بودجه محدودتری قرار بگیرید، امکان خطا در کار شما فراوان است؛ البته خطا‌های مربوط به طراحی صحنه را باید از طراحان صحنه پرسید که موضوع چیست و چرا این گاف‌ها اتفاق افتاده است.

وارسته درباره شخصیت‌های اصلی مجموعه «بچه مهندس» که دو نوجوان هستند، در پاسخ به اینکه پرداختن به ویژگی‌های این جنس نوجوانان چقدر ما به ازای بیرونی دارد؟ اظهار کرد: ما سعی کردیم در شخصیت پردازی‌ها به مواردی بپردازیم که با جامعه و نوجوانان اشتراک داشته است. نوجوانان ما ویژگی‌های مختلفی دارند، آن‌ها افسارگسیخته، لجباز، تودار و ویژگی‌های مختلف دیگری می‌توانند داشته باشند، اما ما به قاعده‌ها کار داریم نه استثناها. قصه مجموعه «بچه مهندس» درباره یک مرکز فرزندان بی‌سرپرست و بدسرپرست است. دو بچه هستند که در سن شش - هفت سالگی در دامن خانواده‌های مرفه رشد می‌کنند. پس از گذشت ۱۰ سال ما از آن‌ها خبر نداریم و حالا می‌خواهیم ببینیم شرایط آن‌ها چگونه است. در واقع ما در این سریال به قاعده به رفتار نوجوانان پرداختیم و به ویژگی‌های کنجکاوی، جستجوگری، ماجراجویی، هیجانات و عواطف پرداخته‌ایم. البته بخش مربوط به عواطف ما دو سه قسمت بیشتر نبوده است. امکان دارد شما در شخصیت‌پردازی به بخشی از ابعاد روانشناسی قصه نیاز داشته باشید، به همین دلیل قرار نیست در ۳۰ قسمت به همه ابعاد بپردازید. خیلی خوشحالم که توانستیم زوایایی از ابعاد شخصیتی نوجوانان را نشان دهیم که تا الان تابو بوده است.

او تاکید کرد: سریال ما ریسکی بود که جواب داد. البته باید گفت: ما در مجموعه پایتخت وقتی می‌نوشتیم هجمه‌های عجیب و غریبی به ما می‌شد، اما به طور کلی همیشه ۲۰ درصد مخالف وجود دارد شما هر وقت ساختارشکنی کردید، با یکسری مخالفت روبرو می‌شوید. در این مجموعه به سمت مضامینی رفتیم که می‌توانستیم پیشتر به آن بپردازیم، اما غفلت کردیم.

این نویسنده با بیان اینکه سریال «بچه مهندس» ترویج کودک همسری نیست، مطرح کرد: من از اساس با صورت مسئله این ادعا کاملاً مشکل دارم به دلیل اینکه من فقط قصه‌ای را روایت کردم که نوجوانی در مسیر خود دچار اتفاقاتی می‌شود. برخی به اشتباه مطرح کردند که شخصیت‌های این قصه ۱۱ ساله هستند و روابطی بین آن‌ها شکل گرفته است در حالی که آن‌ها ۱۶ سال سن دارند. هیچکدام از اتهام‌ها بر ما وارد نیست ما نه این ور غش کردیم نه آن ور. قصه ما بر اساس علوم انسانی خودمان است و نه بر اساس علوم انسانی غرب.

وارسته در ادامه در پاسخ به اینکه چگونه به فصل دوم این سریال برای نگارش دعوت شد، اظهار کرد: من از آن دست نویسندگانی هستم که پا به پای تولید پیش می‌روم و سر صحنه همزمان علاوه بر اینکه فیلمنامه را تحویل داده‌ام بر اساس شرایط تولید، فضاسازی می‌کنم. آقای کارگردان هم با توجه به اینکه آثار من را دیده بودند و از آن جا که ماجرا محور هستم، پیشنهاد نگارش فصل دوم صورت گرفت. فصل اول این سریال هم توسط سجاد ابوالحسنی نوشته شد که قلم ایشان هم خوب بود و به طور کلی یکی از اقبال‌های این سریال شیرین بودن دنیای کودکی بود که به فصل اول برمی‌گشت.

نویسنده «بچه مهندس» از ساخت فصل سوم این مجموعه خبر داد و گفت: بیش از ۱۰ قسمت از این مجموعه به سال‌های ۹۱ برمی‌گردد که در حال نگارش است. ما در حال حاضر منتظر نظرات کارشناسی سیما فیلم هستیم. در فصل سه ما به دوران نوجوانی جواد، دانشگاه رفتن او که در سال ۹۱ اتفاق می‌افتد، می‌پردازیم و به طور کلی درگیر روانشناسی جوانان می‌شویم.

وارسته درباره صحنه‌سازی و فضاسازی مجموعه «بچه مهندس» که حاشیه‌هایی را هم با خود به همراه داشت، توضیح داد: یک مشکل اساسی وجود دارد. در خارج از کشور شهرک‌هایی برای مقاطع مختلف تاریخ وجود دارد. به عنوان مثال وقتی فیلمی درباره قتل کندی ساخته می‌شود، شهرک‌های مربوط به دوران کندی را می‌سازند. اما در کشور ما اینگونه نیست چرا که کشور ما در تنگنای اقتصادی قرار دارد. چیزی که برای من مهم است نگارش کار است که درست اتفاق بیفتد. به عنوان مثال وقتی که می‌گویم فلان شخصیت سوار بر ماشین مدل بالا در سال ۸۳، باید همین انتخاب شود و نه ماشین مدل بالای ۲۰۱۱ و یا ۲۰۱۲. بنابراین این حواشی از عهده من خارج است. از طرفی اتفاقاتی مبنی بر فشار‌های تولید می‌افتد که در خروجی کار تأثیر می‌گذارد. برخی‌ها، فیلمسازی را در لابه‌لای کتاب می‌بینند، اما در عمل است که مشخص می‌شود، چه خروجی داشته باشد. یکی از مشکلات ما این است که تولیدکنندگان ما نمی‌توانند خیابان‌ها را ببندند به همین دلیل در برخی سکانس‌ها گاف‌هایی رخ می‌دهد. اما به طور کلی نباید فراموش کنیم که با همه این وجود قصه اگر خوب باشد مخاطب آن را درک می‌کند و با اغماض از کنار حاشیه‌های آن رد می‌شود.

حسن وارسته در پایان درباره ساخت آثار مختلف در رده سنی نوجوانان و محدودیت‌هایی که دارد، مطرح کرد: تاکنون ساخت سریالی برای نوجوانان به این شکل ندیده‌ایم که از زاویه‌ای که ما به آن نگاه کردیم، به آن پرداخته شود. اما در آن سوی آب مدیوم نوجوان واقعاً مدیوم مهمی ست، برای آن برنامه‌ریزی بسترسازی و قهرمان‌سازی می‌کنند، مثل اسپایدرمن، بتمن و یا برای سریال‌هایی که درباره نوجوانان بزهکار می‌سازند فکر شده است. حتی مباحث عشقی هم مطرح می‌شود. منتها وقتی ما وارد فضای اجتماعی کشورمان شویم، با معارف و مشارع، نیازمند این هستیم که سریالی را به خوراک مخاطبان بدهیم که همه موازین در آن رعایت شده باشد، از موارد اخلاقی گرفته تا مباحث علوم انسانی، مباحث شرعی، مباحث روانشناسی بومی و … باید در آن رعایت شود.

 

فیلمنامه مجموعه تلویزیونی «بچه مهندس» حول زندگی شخصیتی به نام «جواد جوادی» می‌چرخد که بیننده از کمی بعد از تولدش با او و فراز و فرود‌های زندگی‌اش در یک مرکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست و در کنار آدم‌هایی با قصه‌های مختلف همراه می‌شود.

فصل اول «بچه مهندس» رمضان ۹۷ از شبکه دو روانه آنتن شد که مربوط به دوران کودکی شخصیت اصلی این سریال بود.

پرویز پورحسینی، سیما تیرانداز، اندیشه فولادوند، علی اوسیوند، سیاوش چراغی پور، سلمان فرخنده، عباس جمشیدی فر، فرزین محدث، سوگل طهماسبی، حمید شریف زاده، نسرین نکیسا، یدالله شادمانی، صحرا اسدالهی، مهران نائل، مانی رحمانی در نقش جواد جوادی و با حضور: بهاره رهنما، افشین نخعی، مریم کاویانی، با هنرمندی: بهناز جعفری، کریم اکبری مبارکه از بازیگران این مجموعه‌ی تلویزیونی‌اند.

این سریال به تهیه‌کنندگی: سعید سعدی، کارگردان: علی غفاری و نویسندگی: حسن وارسته و امیر شاداب تولید شده است.