مجمع نیرو‌های خط امام
گروه‌های سیاسی منتقد سیاست‌های تعدیل اقتصادی دولت هاشمی رفسنجانی که در ادبیات دهه شصت، به چپ اسلامی معروف بودند، به مرور جلسات منظمی را تشکیل دادند.
این مجموعه از هفت حزب تشکیل شده بود.
سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی (که در حال حاضر منحل شده است) حزب همبستگی ایران اسلامی، مجمع روحانیون مبارز، انجمن اسلامی معلمان ایران، انجمن اسلامی مهندسان و دفتر تحکیم وحدت.
در واقع انجمن‌های معلمین و مدرسین و مجمع روحانیون، احزاب صنفی این ائتلاف بودند و همبستگی نیز مشتکل از نمایندگان جریان این جریان در مجلس شورای اسلامی بود.
احزاب صنفی کوچکتر، اما موثری مثل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها، مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، مجمع نمایندگان ادوار و انجمن اسلامی جامعه پزشکی نیز در این ائتلاف حضور داشتند. خط محوری این ائتلاف هم سید هادی خامنه‌ای بود، بعدا سید هادی خامنه‌ای نام
مجمع نیرو‌های خط امام را به روی حزب خود گذاشت. مهمترین موفقیت این تشکیلات، پیروزی سید محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری بود.
احزابی برای معلمان
همانطور که پیش از این در گزارشی در رویداد۲۴ اشاره شده بود،
احزاب معلمان در جریان اصلاحات بعدا رشد کردند. سازمان معلمان ایران و مجمع فرهنگیان ایران اسلامی نام دو حزبی هستند که بعد از سال ۷۶ تاسیس شدند و هر کدام قسمتی از مطالبات فرهنگیان را نمایندگی می‌کردند.
مجلس پنجم و کارگزاران سازندگی
در آستانه تاسیس مجلس پنجم، جمعی از نیرو‌های سیاسی نزدیک به هاشمی رفسنجانی، حزبی به نام کارگزاران سازندگی را تاسیس کردند که تاثیر جدی در انتخابات مجلس پنجم داشت. این حزب به مرور یکی از احزاب موثر جریان اصلاح طلب شد. به مرور احزاب همسو با این حزب مثل حزب اسلامی کار و خانه کارگر نیز در جلسات اصلاح طلبان شرکت کردند. حزب جوانان ایران اسلامی که توسط فعالان سیاسی قزوین تاسیس شده بود را نیز می‌توان در زمره احزاب نزدیک به کارگزاران سازندگی قلمداد کرد.
مجلس ششم و جبهه مشارکت
در آستانه تاسیس مجلس ششم، نزدیکان خاتمی حزبی بزرگ و فراگیر با نام جبهه مشارکت را تاسیس کردند. به جز این حزب که بیشترین توفیق را در انتخابات مجلس داشت، چند حزب کوچکتر نیز تاسیس شدند. حزب مردم‌سالاری، اراده ملت، حزب آزادی و جندین حزب دیگر که امروز اثری از آنان نیست.
مدیران خاتمی
بعضی مدیران دولت خاتمی نیز به دنبال تاسیس حزب رفتند. مردان در انجمن اصلاحات و زنان در مجمع زنان اصلاح طلب، بعد از سال ۹۲، انجمن اصلاحات لباس مدرن‌تری بر تن کرد و به نام حزب پیشرو اصلاحات وارد عرصه سیاسی کشور شد. مجمع زنان اصلاح طلب هرچند هنوز فعال است، اما وزارت کشور نام این حزب را به عنوان یکی از احزاب مورد تایید اعلام نکرده است.
انشعاب‌های مشارکت
وسعت و دامنه فعالیت جبهه مشارکت به حدی زیاد بود که به مرور برخی نیرو‌ها از آن فاصله گرفتند. سال ۸۸ نیز جبهه مشارکت منحل شد. بعد از انحلال جبهه مشارکت، بعضی نیرو‌های سابق این حزب در تشکیلات جدید ساماندهی شدند.
جمعیت زنان مسلمان نواندیش از افرادی تشکیل شد که عموما از زنان عضو جبهه مشارکت بودند. این حزب البته قبل از انحلال جبهه مشارکت تاسیس شده بود.
سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی نیز اعضایی بودند که اکثرا سابقه عضویت در جبهه مشارکت منطقه اصفهان را داشتند که بعد از انحلال جبهه مشارکت دایره فعالیت خود را گسترش دادند.
حزب ندای ایرانیان که بعد از سال ۹۲ تاسیس شد نیز از جوانان سابق جبهه مشارکت بود که نسبت به تندروی این حزب در انتخابات ۸۸ معترض بودند.
در نهایت حزب اتحاد ملت ایران اسلامی نیز با بدنه‌ای که اکثریت آن سابقه حضور در جبهه مشارکت را داشتند، اما با مقیاس کوچکتر، در سال ۹۴ تاسیس شد.
انتخابات ۸۴ و خط کشی‌های تازه
سال ۸۴ مهدی کروبی دبیرکل مجمع روحانیون مبارز نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد، اما یاران حزبی او را همراهی نکردند. افرادی مثل سید محمد خاتمی و موسوی لاری بیشتر متمایل به ریاست جمهوری مصطفی معین بودند و افرادی مثل مجید انصاری از هاشمی رفسنجانی حمایت می‌کردند. بعد از انتخابات، مهدی کروبی بنیان حزبی جدید را به نام حزب اعتماد ملی گذاشت. البته در نبود شیخ کروبی این حزب دوباره دچار اختلاف شد و اعلام شد به زودی حزبی به نام حزب جمهوریت توسط رسول منتجب نیا تاسیس خواهد شد.
انشعاب‌های سازمان مجاهدین
سازمان مجاهدین انقلاب نماینده قشر مدرن این احزاب بود که در دهه هفتاد برای اولین بار تعریفی از جریان اصلاح طلب را ارائه می‌داد. بسیاری تاسیس جبهه مشارکت را نتیجه تفکرات اتاف فکر سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی می‌دانستند. این حزب هم از انشعاب نیرو‌های همفکر در امان نبود! اعضای این حزب در
حزب توسعه ملی متمرکز شدند.
جمع دیگری در کنار اعضای ستاد ایثارگران مهندس موسوی، مجمع ایثارگران را راه اندازی کردند. در حزب جدید التاسیس راه ملت نیز اسامی برخی اعضای سازمان مجاهدین دیده می‌شود.
همبستگی و انشعاب
حتی حزب همبستگی نیز دچار انشعاب شده است. این حزب که روزگاری مهمترین حزب جریان اصلاح طلب محسوب می‌شد، با اختلاف اعضا، بار‌ها رنگ انشعاب را دیده است.
در مقطعی یک روحانی جوان تحت تاثیر جریان اصولگرا و با نام حزب مردمی اصلاحات از این حزب انشعاب کرد و مدتی بعد نیز حزب وحدت و همکاری ملی ایران اسلامی از همبستگی جدا شد. حتی مجمع نمایندگان ادوار را نیز می‌توان از احزاب نزدیک و اقماری حزب همبستگی به شمار آورد.
اپوزیسیون
بعضی احزابی که گرایش اصلاح طلبی دارند، معمولا در ادبیات سیاسی به عنوان احزاب اصلاح طلب شناخته نمی‌شوند و به خاطر تفاوت دیدگاه، به خصوص درباره مسئله ولایت فقیه، عموما امکان حضور در انتخابات برای آن‌ها وجود ندارد. مهمترین این احزاب
نهضت آزادی است.
انجمن اسلامی مهندسین ایران و جامعه زنان انقلاب اسلامی دیگر احزاب این مجموعه هستند.
سازمان دانش آموختگان ایران نیز می‌تواند حلقه وصل این جریان و سایر احزاب اصلاح طلب محسوب شود. حزبی که البته امسال موفق به برگزاری کنگره خود شد.
احزاب زنانه
به جز سه حزبی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، مجمع زنان اصلاح طلب، جمعیت زنان نواندیش، و جامعه زنان انقلاب اسلامی، دو حزب زنانه دیگر نیز در جریان اصلاح طلب فعال است که البته فعالیت کمرنگ تری دارند. انجمن روزنامه‌نگار زن ایران که توسط ژاله فرامرزیان رهبری می‌شود و جمعیت حمایت از حقوق بشر زنان که توسط شهیندخت مولاوردی تاسیس شده است.
احزاب کوچک
جریان اصلاح طلب البته هنوز احزابی دارد که اثرگذاری زیادی در عرصه سیاست ایران ندارند، جمعیت تولیدگرایان (که تازه تاسیس است) حزب همبستگی دانش‌آموختگان ایران و مجمع دانش‌آموختگان ایران اسلامی.
چهل حزب برای یک جریان سیاسی، هر چقدر هم که این جریان بزرگ و اثرگذار باشد، تعداد بالایی است. بسیاری از این احزاب هیچ دفتری در تهران یا شهر‌های دیگر ندارند و فقط برای لابی‌های سیاسی تاسیس شده‌اند. برخی دیگر نیز هیچ تفاوتی با احزاب همسو ندارند. روندی که آینده روشنی را برای جریان اصلاحات نوید نخواهد داد.