رویداد۲۴ دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا پس از
ساقط شدن پهپاد آمریکایی گلوبال هاوک توسط ایران، مدعی شده هفته گذشته
جنگ آمریکا علیه ایران را لغو کرده و کمی بعد از این تصمیم در مصاحبه با پایگاه خبری کنگره اعلام کرد حتی بدون اجازه کنگره نیز میتوانسته تصمیم به حمله به ایران را بگیرد.
روز جمعه نانسی پلوسی رییس مجلس نمایندگان آمریکا به این اظهارات ترامپ واکنش نشان داد و گفت: هر گونه تخاصم علیه کشور خارجی بدون مجوز کنگره غیر قانونی است و دولت ترامپ مجوز قانونی حمله به ایران را بدون جلب رضایت کنگره ندارد.
اما شواهد نشان میدهد ترامپ از نظر قانونی از اعلان جنگ منع نشده، یا دست کم تفسیری که دولت اوباما از قانون ارائه کرده این طور نشان میدهد.
به گزارش رویداد۲۴ بند یک قانون اساس آمریکا به کنگره حق اعلان جنگ را اعطا کرده، اما بند دو رییس جمهور را فرمانده کل نیروهای نظامی و دریایی معرفی کرده است که روسای جمهور هر دو حزب بارها قدرت خود برای آغاز درگیری نظامی بدون مجوز کنگره را به چالش کشیدهاند.
دولتهای مختلف استدلالهای مختلفی برای این منظور ارائه کردهاند. در سال ۲۰۱۱ اوباما دستور حمله به لیبی را صادر کرد. این حمله تحت لوای ناتو انجام گرفت. اهداف حملات هوایی آمریکا بعد از سقوط
معمر قذافی هم بسط پیدا کردند.
اوباما در آن زمان برای توجیه این تصمیم خود بدون مجوز کنگره این استدلال را مطرح کرد که باید یک آزمایش دو بخشی برای اینکه بفهمیم آیا در یک مورد خاص رییس جمهور حق اعلان جنگ دارد یا خیر انجام دهیم: اینکه اقدام مورد نظر باید عمیقا به نفع منافع ملی باشد و دوم اینکه نباید از نظر ماهیت، ابعاد و مدت زمانی به اندازه یک جنگ باشد.
بر مبنای قانون ۱۹۷۳ قدرت جنگ که در زمان جنگ ویتنام تصویب شده، عملا رییس جمهور برای اعلان جنگی که بیش از ۶۰ روز به طول بیانجامد به اجازه کنگره نیاز دارد.
جی کارنی سخنگوی اوباما در آن زمان گفته بوده عملیاتهای محدود مشمول اعلان تخاصم تحت قانون قدرت جنگ نمیشوند. ترامپ بر مبنای میراثی که اوباما بر جای گذاشته طرح حمله موشکی به سوریه را در سال ۲۰۱۸ در جواب ادعای استفاده بشار اسد از سلاح شیمیایی توجیه کرده است.
اسکات اندرسون مشاور قانونی سابق وزارت خارجه آمریکا که در حال حاضر در موسسه بروکینگز مشغول به کار است به مجله اسلیت گفته دولت ترامپ همان رویکرد جنگ لیبی را در مورد سوریه به کار برد. این میراث اقتدار قابل توجهی به رییس جمهوری برای اقدام به حملات گسترده کوتاه مدت با استفاده از نیروهای آمریکایی اعطا کرده است.
در مورد ایران مساله «امنیت ملی» پر رنگتر از مورد لیبی و سوریه است. نه لیبی و نه سوریه هرگز به هیچ یک از تاسیسات یا شهروندان آمریکایی تعرض نکرده بودند. ایرانیها پهپاد گلوبال هاوک آمریکایی را سرنگون کردهاند.
به ادعای برخی رسانههای آمریکایی، نیروهای تحت حمایت ایران حمله موشکیای در نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد انجام دادند. در نتیجه حمله محدود به ایران علیه مواضع مشخص با توجیهات مشابه آنچه برای لیبی گفته شده جور در میآید. البته «حمله محدود» با حمله آمریکا علیه ایران که ترامپ به دنبال آن است کمی در تعارض است.
اما در بند دوم قانون اساسی آمریکا، استدلال آزمایش دو بخشی تنها توجیه موجود برای دولت کنونی نیست. این بند مربوط به حمله به عوامل مرتبط با
حادثه ۱۱ سپتامبر است. همین بهانه برای دخالت در سوریه و یمن تا نیجریه استفاده شده و میتواند به ایران تسری پیدا کند.
الیسا اسلاتکین تحلیلگر سابق سازمان سیا و نماینده مجلس نمایندگان آمریکا اخیرا درباره جلسه کمیته نیروهای مسلح مجلس که به صورت محرمانه با حضور وزیر خارجه مایک پمپئو برگزار شد گفت: در این جلسه پمپئو یک سخنرانی رسمی درباره اینکه چطور قانون استفاده از نیروهای نظامی برای موارد مرتبط با حادثه ۱۱ سپتامبر میتواند در مورد ایران به کار برود حرف زد و به رابطه میان ایران و القاعده اشاره کرد.
این اظهارات اشاره به برخی گزارشهای درباره اسکان عوامل القاعده در ایران بعد از حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱ دارد. اما در واقع القاعده، شیعیان را مرتد میداند. اکثریت جمعیت ایران شیعهاند.
حال سوال اینجاست که وقتی ترامپ میتواند از قدرت خود برای توجیه جنگ آمریکا علیه ایران استفاده کند چرا دست به دامن قانون استفاده از نیروهای نظامی در صورت ارتباط با حادثه ۱۱ سپتامبر شده است؟
شاید دلیل آن این است که ترامپ چشمانداز یک درگیری تمام عیرار علیه ایران را ترتیب داده است. جان بولتون و بعضا پمپئو از تمایل خود برای تغییر نظام در ایران بارها حرف زده اند.
به گفته اندروسون، قانون مجوز استفاده از نیروهای نظامی استدلالی است که قابلیت عملیاتی شدن دارد.
آیا کنگره میتواند برای جلوگیری از اقدام دولت کاری کند؟ روز سه شنبه رو خانا و مت گاتز نمایندگان مجلس آمریکا طرح متمم قانون مجوز دفاع ملی را تقدیم مجلس کردند. بر اساس این لایحه تامین مالی یا هر گونه اقدام نظامی علیه ایران بدون مجوز کنگره ممنوع خواهد شد. معلوم نیست این طرح به تصویب مجلس خواهد رسید یا خیر، یا اگر برسد آیا ترامپ آن را تایید میکند یا خیر؟
ترامپ سال ۲۰۱۸ با اکراه طرح خروج نیروهای آمریکایی از کره جنوبی و شناسایی کریمه به عنوان بخشی از روسیه را امضا کرده است.