طی روز‌های اخیر، خبری مبنی بر آمار بالای سالمند آزاری در کشور از سوی اورژانس اجتماعی منتشر شده است. در این گزارش آمده است که سالمند آزاری در رده سوم خشونت خانگی در ایران پس از همسر آزاری و کودک آزاری قرار دارد. البته مشخص نشده است که این آمار و اطلاعات بر اساس چه داده‌ها و ادله‌ای به دست آمده و منتشر شده است.
رویداد۲۴ مصطفی اقلیما در واکنش به انتشار آمار سالمند آزاری در ایران، به این شیوه ارائه اطلاعات در خصوص آسیب‌ها و مسائل اجتماعی از طرف نهاد‌های مسئول انتقاد کرد و گفت: اطلاعاتی از این دست از آنجا که مبتنی بر یک روش پژوهش علمی و درست نبوده و توسط محققین حرفه‌ای انجام نمی‌شود، قابل اعتماد نیست.
وی افزود: روش کار این نهاد‌ها به این شکل است که با بودجه‌ای محدود اعلام می‌کنند اطلاعات فلان پدیده یا آسیب اجتماعی را لازم دارند، سپس طرح مورد نظر به نام چند محقق مطرح گرفته می‌شود، اما کل کار توسط چند دانشجوی تازه کار با پرسش نامه‌ای بسیار غیر علمی، کلی و ناکارامد انجام شده و محقق مسئول طرح، نظارتی بر روند کار ندارد.
اقلیما ادامه داد: در خصوص همین سالمند آزاری، نه در تحقیقات و نه در همین گزارشی که منتشر شده بیان نشده که مصادیق سالمند آزاری چیست؟ منظور سالمندان کدام نواحی و فرهنگ و منطقه اند؟ گزینه‌های موجود در پرسش نامه‌ها اغلب بله و خیر هستند درصورتی که جواب درست و حتی پاسخی که پرسش شونده واقعا درصدد دادن آن است در پرسش نامه موجود نیست. به عنوان مثال از سالمند پرسیده می‌شود پسرت «دیر دیر به شما سر می‌زند؟ آیا این مساله شما را می‌آزارد؟» سالمند در پاسخ می‌گوید «بله». کسی که پرسش نامه‌ها را تحلیل می‌کند این پاسخ را مصداق سالمند آزاری دانسته و در آمار عنوان می‌کند؛ به گونه‌ای که گویی سالمند مورد آزار جسمی قرار گرفته است.
اقلیما در ادامه بیان انتقاد خود به گزارش منتشره در باب سالمند آزاری گفت: این روش تحقیق غلط در حالی است که در یک پژوهش درست و قابل اعتماد باید با هر سالمند، ساعت‌ها مصاحبه حضوری شده و ابعاد مختلف زیست اش سنجیده شود.
وی افزود: مسئولین این نهاد‌ها هرگز در پی کم کردن آسیب‌ها نیستند و دغدغه‌ای برای حل مسائل ندارند، به همین دلیل است که آمارهایشان هر سال افزایش می‌یابد، چون از همین آمار غیر علمی نیز کوچکترین استفاده‌ای نمی‌کنند؛ بدین معنا که مثلا طرحی برای حل بحران سالمندی، کودک آزاری و ... ندارند.
سالمندی در ایران کابوس است
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در ادامه به مشکلات سالمندان در ایران اشاره کرد و گفت: نکته دیگری که این دست پژوهش‌ها نادیده می‌گیرند، دلایل و بستری است که سالمندان و خانواده هایشان را دچار مشکل کرده است.
وی افزود: در روستا‌ها و شهر‌های کوچک، سالمندان قدرت و نفوذ زیادی در خانواده‌ها دارند و زندگی آن‌ها در آرامش بیشتری می‌گذرد؛ اقتضائات زندگی شهری، اما متفاوت است. شما تصور کنید پسری که با بدبختی و کار و زحمت زیاد خانه اجاره‌ای ۵۰ متری دارد که خود و خانواده اش به سختی در آن زندگی می‌کنند، چنین فردی برای نگهداری از یک سالمند با مشکلات زیادی مواجه است. تامین هزینه‌های فزاینده درمان سالمندان، مشکل دیگری است که افراد برای نگهداری از سالمند با آن مواجه هستند. پسر یا دختری که صبح از خانه بیرون می‌رود و ۱۰ شب برمی گردد، دوشیفت کار می‌کند و در معرض اخراج از کار است، امکان کمتری برای سر زدن به والدین خود دارد. این کار را نمی‌توان مصداق سالمند آزاری دانست. این مشکلات در حالی است که حقوق بازنشستگان در کشور بسیار کم است و کفاف تامین نیاز‌های اولیه شان را نیز نمی‌دهد. بدین ترتیب، وقتی که خانواده‌ها از هر حیث برای نگهداری از سالمندان با مشکل مواجه هستند و دولت نیز برنامه حمایتی برای آن‌ها ندارند، پیری و کهولت به کابوسی برای سالمندان و خانواده‌های آن‌ها تبدیل می‌شود.
اقلیما در خصوص مفهوم سالمندی در ایران نیز گفت: سالمند برای کسی اهمیتی ندارد وقتی که بیمار می‌شود، ضمن اینکه کسی نیست که به او رسیدگی کند، همچنین هنگامی که به مراکز درمانی مراجعه می‌کند جدی گرفته نمی‌شود، زیرا این تفکر وجود دارد که او پیر است و می‌میرد و خود و خانواده اش راحت می‌شوند.
آمار سالمند آزاری درست نیست
اقلیما افزود: با چنین وضعیت و چنین فرهنگی بر چه اساسی می‌گویند که سالمند آزاری در ایران رده سوم است. مشکل عمده دیگری که مدل تحقیقات در ایران دارد این است که پرسش نامه و سوالات، از نمونه خارجی گرفته شده و تناسبی با شرایط زیست اجتماعی و فردی ایرانیان ندارد. پرسش گران، اما همین سوالات را از فرد می‌پرسند و بدون اینکه توضیحی از او بخواهند فقط تیک می‌زنند؛ در حالی که حتی تحلیل پرسش نامه را نیز نمی‌دانند، پس پاسخ سالمند را آزار ثبت می‌کنند.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی در پایان گفت: آقایان می‌خواهند یک پروژه تحقیقاتی را با صرف کمترین زمان و هزینه و با واگذار کردن آن به آشناهایشان انجام دهند، خوب تحقیقی که دو ماهه جمع شود مشخص است که قابل اعتماد نیست. این رویه غلط در خصوص نتایج تحقیقات و آمار سایر نهاد‌ها و پدیده‌ها مانند طلاق هم وجود دارد.
منبع: دیدار نیوز