رویداد۲۴ نشست گروه هفت متشکل از کشورهایی که خود را قدرتهای برتر اقتصادی جهان میدانند در حالی روز یکشنبه در شهر بیاریتز فرانسه در حال برگزاری بود که شوک یک خبر، تحولات دیگر این نشست را تحت الشعاع قرار داد؛ هواپیمای یکی از مقامات ایرانی در فرودگاه شهر کوچک بیاریتز به زمین نشست. در حالی که در دقایق اول برخی احتمال حضور حسن روحانی رییس جمهور ایران در این هواپیما را مطرح میکردند به سرعت مشخص شد که این هواپیما حامل محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشور است.
اگرچه در این سفر ظریف با دونالد ترامپ یا هیچ یک از مقامات ایالات متحده آمریکا دیدار نکرد، اما سخنان سران سه کشور ایران، آمریکا و فرانسه حاکی از زمینه سازی برای مذاکره ایران و آمریکا است.
امانوئل مکرون با اشاره به سخنان روز دوشنبه حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران ابراز امیدواری کرد که در هفتههای آتی با دونالد ترامپ، همتاس آمریکایی خود دیدار کند. حسن روحانی رئیس جمهوری ایران نیز روز دوشنبه ۲۶ اوت گفت، اگر بداند ملاقاتی با یکشخصی، منافع ملی کشورش را تامین میکند و به آبادی ایران کمک میکند، در این دیدار دریغ نخواهد کرد.
روحانی گفته بود «در عین اینکه در مقابل تحریمها مقاومت میکنیم، مقابله به مثل هم میکنیم، تعهدات خود را کاهش میدهیم، اما فرصت برای مذاکره و دیپلماسی را هم قرار میدهیم و با ۲ ماه فاصله بین هر مرحله از کاهش تعهدات برجامی راه برای حل مشکلات از مسیر دیپلماسی را باز میگذاریم.»
به گزارش رویداد۲۴ این اظهارات روحانی یک روز پس از سفر چند ساعته وزیر خارجه ایران به فرانسه و دیدارش با رئیس جمهوری این کشور بیان شد. دونالد ترامپ نیز در کنفرانس خبری مشترک با امانوئل مکرون درباره ایران گفت: آنها باید خوب بازی کنند، اگر متوجه منظورم میشوید، آنها نمیتوانند آن کارهایی را میخواهند، انجام بدهند چون اگر این کار را بکنند با نیروی واقعا خیلی خشنی روبرو خواهند شد. برای همین من فکر میکنم که آنها خوب بازی خواهند کرد. او همچنین گفته «اگر شرایط درست باشد»، احتمال دیدار با آقای روحانی در چند هفته آینده «واقعبینانه» است و اینکه او احساس خوبی به ایران دارد.
ترامپ ساعاتی پیش از این سخنرانی گفته بود که «خیلی زود است» که با جواد ظریف وزیر خارجه ایران دیدار کند و تاکید کرده بود آمریکا به دنبال تغییر رژیم در ایران نیست بلکه خواهان ایرانی «قدرتمند» است.
مکرون نیز از تمایل ایران برای برخورداری از «نوعی غرامت اقتصادی» به عنوان پیش فرض مذاکره حرف زد که با استقبال ترامپ مواجه شد. دونالد ترامپ درباره این درخواست ایران که از زبان مکرون مطرح شده گفت: هم اکنون گفتگوهایی در جریان است تا سایر کشورها به طور بالقوه برای خریداری نفت، خط اعتباری در اختیار ایران بگذارند تا اقتصاد این کشور بگردد.
همه این تحولات در حالی رخ داده که حدود یک ماه دیگر نشست مجموع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار خواهد شد. نشست یک ماه آینده، نشست سران کشورهای عضو مجمع عمومی است که این یعنی حضور حسن روحانی در نیویورک و احتمال مذاکره ایران و آمریکا بعد از چهار دهه قطع روابط دیپلماتیک.
ظریف احتمال مذاکره روحانی و ترامپ را منوط به بازگشت آمریکا به برجام خوانده و در سفر خود به چین گفته در بیاریتز رسما اعلام کردم که دیدار با مقامات آمریکایی انجام نمیشود و دیداری بین روحانی و ترامپ قابل تصور نیست تا زمانیکه آمریکا به ۱+۵ بپیوندد و برجام را اجرا کند و درآن زمان هم گفتگوی ۲ جانبهای نخواهیم داشت اینکه فرانسه و آمریکا چه گفتگویی داشتند به خودشان ارتباط دارد.
روحانی نیز خود پیش شرط مذاکره با رییس جمهور آمریکا را لغو همه تحریمها خوانده و گفت: ما اهل مذاکره هستیم، اهل عکس یادگاری گرفتن نیستیم؛ اگر میخواهید با حسن روحانی عکس بگیرید باید اول تمام تحریمها را بردارید. گرچه هنوز شاهد صف آرایی علنی مخالفان مذاکره ایران و آمریکا همچون اتفاقاتی که در سال 2015 و همزمان با مذاکرات هستهای رخ می داد نیستیم،اما ندای مخالفتها مختص ایران نیست و از گوشه و کنار جهان به گوش میرسد.
مخالفان که هستند و چه میگویند؟
غلامحسین غیب پرور مشاور عالی فرمانده کل سپاه: من قضاوتی درباره حضور یکی از مسئولان کشور در اجلاس جی۷، و بازگشت زودهنگام از آن اجلاس ندارم. اما خدا نکند این رفت و آمدها، از روی استیصال و خودباختگی باشد. خدا نکند زانوهای مسولان ما بلرزد. امروز در جایگاهی هستیم که مورد تحسین جهانیان قرار گرفتهایم. چه کسی جرات میکرد به آمریکاییها بگوید کلاه شما کج است؟
محمد باقر قالیباف: امیدوار بودیم فهمیده باشند که اقتصاد را نباید به خارج از کشور پیوند زد. بهنظر میرسد هدف از وعده مذاکره، ساختن دوقطبیسیاسی برای شانه خالی کردن از بار مسئولیت است. نتیجهاش هم شرطیسازی اقتصاد میشود و ناامیدی بیشتر مردم. مذاکره با ترامپ اگر هم انجام شود پر ضرر است.
سید محمد حسینی وزیر ارشاد احمدینژاد: روحانی ۹۸/۲/۴: ما با فرد چاقوکش مذاکره نمیکنیم و قبول چنین مذاکرهای به معنای ذلت است. روحانی ۹۸/۶/۴: اگر بدانم در جلسهای با کسی ملاقات کنم مشکل کشور حل میشود دریغ نخواهم کرد.
ترامپ از چاقوکشی و قلدرمآبی دست برداشته یا شما میخواهید در ماه محرم پذیرای ذلت باشید؟ دنیای عجیبی است، یکی شیخ حسن روحانی میشود و یکی سید حسن نصرالله! میان شیخ ما تا نصرِ لبنان تفاوت از زمین تا آسمان است
محمدعلی ابطحی فعال سیاسی اصلاحطلب: به نظر میرسد اعلام مذاکره روحانی-ترامپ توسط مکرون یک تله بزرگ سیاسی است و اقای روحانی در لبه سقوط به این پرتگاه. پالس مثبت روحانی به مذاکرهای که میداند نمیتواند انجام دهد فضای داخلی را بستهتر و خطرناکتر میکند و فشار خارجی را هم بیشتر.
روزنامه کیهان: سفر نابجای ظریف به فرانسه، تشدید فشار به خیال گشایش/ آقای روحانی! کشور با کار و تلاش آباد میشود نه دیدار با این و آن. «در واقع فرانسهای که پلیس بد و سختگیر مذاکرات در سال ۹۲ (حتی سختگیرتر از دولت اوباما بود) اکنون نقش پلیس خوب و دلال ترامپ را ایفا میکند، اما ترامپ در این میان، با بیمحلی و بیاعتناییهایی که نشان میدهد، سعی میکند موضع روحانی و ظریف را در مذاکرات غلطی که خودسرانه درپیش گرفتهاند، بازهم ضعیفتر کند. یادآور میشود ظریف اخیراً اذعان کرده بود تعامل با غرب، اعتبار خود را نزد افکار عمومی ایران از دست داده است.»
روزنامه صبح نو: تلاشهای فعلی اروپاییها برای جلوگیری از روند کاهش تعهدات هستهای ایران است و اساسا امیدواری به اروپا یک استراتژی اشتباه» است که از سوی دولت روحانی دنبال میشود.
خبرگزاری تسنیم: عددبازی غربگرایان از ۱+۳ تا ۱+۵ تا ۱+۴ تا ۱+۷، این «سودوکو» سودش کو؟ چرا باید مسیری را که جواب میدهد و به اوضاع اقتصادی و شرایط معیشتی مردم کمک میکند، متوقف کرده و مسیری که پیش از این آزموده شده است را دوباره آزمود؟
خبرگزاری فارس: هیچ ایرانی غیرتمند و باشعوری نمیرود با دولت آمریکا مذاکره کند.
از میان فعالان رسانهای نزدیک به اصولگرایان نیز چهرههای مختلفی در داخل و خارج به احتمال مذاکره ایران و آمریکا واکنش نشان دادند. علی علیزاده که مواضع جمهوری اسلامی ایران را در لندن بیان میکند در توییتی نوشت: ۱- بازگشت ظریف به پاریس ۲- روحانی: حاضرم با هر شخصی دیدار کنم ۳- مکرون: شرایط دیدار روحانی با ترامپ آماده شده ۴- جریانسازی BBC: مذاکره تنها کلید مشکلات اقتصادی ۵- هدف انداختن مسئولیت ادامه تحریمها به گردن رهبری است وگرنه خودشان میدانند حرف آخر درباره مذاکره یکسال پیش قاطع زده شده است.
امیر حسین ثابتی فعال اصولگرا: امروز صبح روحانی گفته: «اگر بدانم در جلسهای با کسی ملاقات کنم مشکل کشورم حل میشود، دریغ نخواهم کرد» آقای رییس جمهور! قبل از شروع ملاقاتهایتان در سال ۹۲ تمام شاخصهای اقتصادی بهتر از امروز بود، انرژی هستهای هم سرجایش! لطفا در دو سال باقی مانده بجای ملاقات کمی کار کنید!
وزرای اسرائیل: کانال ۱۳ تلویزیون اسرائیل به نقل از سه وزیر کابینه دولت نتانیاهو نوشت: وزرای کابینه نتانیاهو نسبت به مذاکره قریب الوقوع روحانی و ترامپ ابراز نگرانی کرده و گفتهاند: نتانیاهو از موضع روشنفکرانه ترامپ در قبال مواضع ایران ناراضی است و اینکه اسرائیل فکر میکند ترامپ در مساله کره شمالی هم به جایی نرسیده و فشارهای اقتصادی را علیه پیونگ یانگ بازگردانده و این اتفاق قرار است برای ایران هم رخ دهد.
فاکس نیوز رسانه دست راستی نزدیک به ترامپ نوشت تمایل ترامپ برای دیدار با رییس جمهور ایران در آینده تحولی نگران کننده است بنابراین مذاکره ایران و آمریکا در این شرایط نپخته است.
نیکی هیلی سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل: این (سفر ظریف به فرانسه) کاملا نشان از توهین به دونالد ترامپ و دیگر سران گروه هفت است. ایران از تروریسم حمایت میکند و به شعار مرگ بر آمریکا ادامه میدهد. اقدام مکرون در این کار (دعوت از ظریف) بسیار ریاکارانه بود.
سناتور لیندسی گراهام: شنیدن خبر مذاکره مجدد اروپاییها با ایرانیها نگران کننده است. ترامپ باید بر سر موضع خود علیه تهاجم ایران سخت بایستد. تنها توافق خوب، توافقی است که مطمئن شویم ایران دیگر خودش سوخت هستهای نمیسازد. آنها میتوانند توان هستهای داشته باشند، اما نباید بتوانند سوخت درست کنند، چون این همان روش رسیدن به بمب است. اگر واقعا فرانسویها ظریف را بدون مشورت با آمریکا به نشست گروه هفت دعوت کردهاند، نشان دهنده ضعف برای ایران و بی احترامی جدی به ترامپ است.
سناتور جان کوربین: ایران کشور شماره یک در حمایت از تروریسم است. چرا مکرون باید منت این قاتلان خونسرد را بکشد؟
موافقان که هستند و چه میگویند؟
روزنامه سازندگی: ۱+۷/ محمدجواد ظریف به یک مهمانی غیرمنتظره در اجلاس جی هفت دعوت شد. ناظران سیاسی این سفر را گام تازه در دیپلماسی ایران میدانند. گام تازهای که محصول رایزنی فشرده روحانی –مکرون بود و میتواند یک پیروزی برای اروپا در برابر آمریکا محسوب شود.
واشنگتن پست: ظریف با سفر به محل نشست گروه هفت همه را شگفت زده کرد و ترامپ منزوی شد.
واشنگتن تایمز: ترامپ از مذاکره با ایران استقبال کرد
نیویورک تایمز: در انتهای نشست پرآشوب گروه هفت، ترامپ دوباره لحنش را درباره ایران و چین تغییر داد!
بلومبرگ: دست دادن گرم و لحن آرام ترامپ در برابر موضع سخت ایران.
وال استریت ژورنال: ترامپ لحنتش را در مورد چین و ایران آرام کرد.
واشنگتن اگزمینر: واگرایی ترامپ و پمپئو بر سر ایران.