رویداد۲۴ کاهش خشونت در هر کشور به عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی که سبب تضییع سرمایه‌های ملی است؛ بی‌تردید از مهم‌ترین اهداف به شمار می‌رود. پرخاشگری و نزاع‌های خیابانی که با هر یک از فشار‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در سطح فردی و اجتماعی تشدید می‌شود و سلامت روانی جوامع را تهدید می‌کند، به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اجتماعی از طریق آگاه‌سازی جامعه و وضع برخی از قوانین و مقررات در این زمینه قابل سازماندهی است.
براساس آمار سازمان پزشکی قانونی کشور؛ شمار مراجعان نزاع در جامعه در ۴ ماه نخست سال ۱۳۹۸ برابر با ۲۱۵ هزار و ۶۴۳ نفر برآورد شده است؛ که از این تعداد ۶۹ هزار و ۷۷۴ نفر را مردان و ۱۴۵ هزار و ۸۶۹ نفر را زنان تشکیل می‌دهند؛ بر اساس این آمار همچنین شمار نزاع در پایتخت برابر با ۳۶ هزار و ۱۸۲ نفر است. براساس آمار سازمان پزشکی قانونی کشور؛ شمار مراجعان نزاع در جامعه در ۴ ماه نخست سال ۱۳۹۸ برابر با ۲۱۵ هزار و ۶۴۳ نفر برآورد شده است؛ که از این تعداد ۶۹ هزار و ۷۷۴ نفر را مردان و ۱۴۵ هزار و ۸۶۹ نفر را زنان تشکیل می‌دهند؛ بر اساس این آمار همچنین شمار نزاع در پایتخت برابر با ۳۶ هزار و ۱۸۲ نفر است.
به منظور کاهش و رفع این آسیب در برخی از استان‌های کشور نیز از جمله بوشهر و ایلام طرح پیشگیری از خشونت با هدف شناسایی علل موثر بر این پدیده و همچنین جلوگیری از اختلال در نظم عمومی تدوین شده است.
مرضیه ابراهیمی، تحلیل گر مسائل اجتماعی در این رابطه گفت: خشونت در حقیقت یک نوع آسیب‌رسانی عمدی به هنگام افزایش فشار‌های اجتماعی است که جنبه‌های متعدد جسمی، روحی، روانی و اجتماعی را در بر می‌گیرد.
وی افزود: مولفه‌های متعددی در گسترش آسیب اجتماعی خشونت ایفای نقش می‌کند؛ بسیاری از صاحب نظران خشونت را محصول شرایط نامساعد اقتصادی عنوان می‌کنند. این مهم براساس تجربه بسیاری از کشور‌ها نباید به طور تک بعدی (تک علتی) بررسی شود؛ چراکه در بسیاری از مواقع با وجود شرایط اقتصادی مساعد نیز نرخ‌های قابل توجهی از خشونت در جامعه دیده می‌شود.
ابراهیمی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در گسترش خشونت (نزاع‌های خیابانی) عوامل روحی - روانی و برخی از اختلال‌های روانی است؛ اگرچه این مولفه نیز بی تردید تحت تاثیر مسائل اجتماعی است. به عنوان مثال خشونت در محیط خانواده و همچنین فقدان فرهنگ تعامل و گفتگو تاب آوری اجتماعی را کاهش می‌دهد و در نتیجه این امر خشونت اجتماعی افزایش می‌یابد.
به عقیده وی؛ دنیای امروز نیازمند کسب مهارت‌های زندگی از جمله حل مساله و کنترل خشم به جهت کاهش خشونت است. ناهنجاری‌های اجتماعی به مانند قوانین و هنجار‌های اجتماعی قابل یادگیری است؛ در نتیجه این مهم بسیاری از خشونت ها، نزاع و پرخاشگری‌ها به دلیل مشاهده این کنش در روند جامعه پذیری در نهاد‌های اجتماعی است.
به گفته ابراهیمی در واقع بروز خشونت در دوران جامعه پذیری سبب بازتولید این رفتار در جامعه در سال‌های آتی می‌شود.
وی افزود: در برخی از مواقع نیز افراد به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر راهی جز بروز خشونت نمی‌یابند؛ براین اساس در حوزه تعارضات میان فردی، باید بر مهارت‌های حل مساله و یادگیری این مهم در جامعه تاکید کرد. قوانین و مقررات جوامع و ضمانت اجرای آن‌ها نیز در کاهش و رفع این آسیب تاثیرگذار است؛ چراکه اگر قوانین کشور از حقوق افراد حمایت و افراد اطمینان یابند که حقوق آن‌ها ضایع نمی‌شود؛ یا در صورت تخطی از هنجار‌های اجتماعی مجازات می‌شوند؛ به طور حتم به خشونت متوسل نمی‌شوند.
گسترش خشونت در جامعه اعتماد اجتماعی را کاهش می‌دهد
این جامعه شناس در ادامه به عوارض این آسیب اشاره کرد و گفت: گسترش خشونت در یک جامعه سرمایه‌های اجتماعی و همچنین سلامت روانی را کاهش می‌دهد. ظرفیت‌های ارتباطی موثر و تحقق اهداف متعالی در یک جامعه خشن تضییع می‌شود و نیروی انسانی برای دستیابی به اهداف از راهکار‌های غیرمشروع (غیرمقبول) استفاده می‌کند.
ابراهیمی یادآور شد: این امر همچنین سبب کاهش اعتماد اجتماعی و سوء‌ظن در کشور می‌شود؛ نیروی انسانی در منافع مشترک با یکدیگر مشارکت نمی‌کنند و در نتیجه این امر جامعه منسج شکل نمی‌گیرد.
به گفته این کارشناس اجتماعی در یک جامعه غیرمنسجم رفتار‌ها غیرقابل پیش بینی است و هر یک از افراد جامعه علیه دیگری اقدام می‌کند انجام پژوهش‌های منظم و مستمر کیفی و همچنین برنامه ریزی و سیاست گذاری در این رابطه را از راهکار‌های اساسی به منظور کاهش و رفع این آسیب اجتماعی عنوان کرد و گفت: آگاهی بخشی به کنش‌گران اجتماعی به منظور حل چالش ها؛ کاهش مولفه‌های خشونت؛ رفع بی تفاوتی‌های اجتماعی و فرهنگ سازی در این خصوص از دیگر عوامل موثر در کاهش خشونت و نزاع‌های اجتماعی است.
خشونت؛ آسیب حیاتی سرکوب نیاز
بنفشه مهاجرانی یک کارشناس روان شناسی نیز خشونت را یک نوع هیجان ویران گر تلقی کرد و گفت: یکی از اساسی‌ترین دلایل بروز خشونت در هر جامعه عدم تحقق خواست‌ها و نیاز‌های فردی و اجتماعی است.
وی با اشاره به این مهم که بی‌توجهی نسبت به مسائل جمعی نیز یک نوع خشونت است؛ افزود: با سرکوب نیازها، خشونت یک اهرم به منظور دستیابی به اهداف تلقی می‌شود. به عبارت دیگر؛ افراد با بروز پرخاشگری احساس به استیفاء حقوق پیدا می‌کنند. تربیت خانوادگی نیز در بروز این خشونت تاثیرگذار است. درگیری‌های شخصی والدین و رهاسازی فرزندان سبب سرکوب نیاز‌های کودکان، نوجوانان و جوانان و این امر موجب بروز پرخاشگری و خشونت در سال‌های می‌شود.
مهاجرانی افزود: حضور افراد پرخاشگر در جامعه بی تردید سبب آسیب‌های اجتماعی بسیاری نظیر درگیری‌های فیزیکی؛ قتل؛ اعتیاد می‌شود. خشونت باید به طور سازنده مورد بهره برداری قرار گیرد. تربیت صحیح فرزندان؛ بهره گیری از فرهنگ تعامل و گفتگو، آموزش چگونگی رفتار در مقابله با خشونت‌گران از طریق کارگاه‌های آموزشی، دفترچه‌های راهنما، فیلم‌های سینمایی، سریال در کاهش خشونت و پرخاشگری موثر است.
خشونت؛ یک ناسلامتی روانی
"سید یعقوب موسوی" تحلیل گر مسائل اجتماعی نیز خشونت را یک ناسلامتی روانی عنوان کرد و گفت: سرکوب خواست ها، آرمان و آرزو‌های فردی در هر جامعه سبب بروز خشونت می‌شود. به عبارت دیگر اگر دستیابی به نیازها از طریق راهکار‌های قانونی و مشروع محقق نشود؛ بی تردید جامعه برای دستیابی بدان به پرخاشگری و خشونت متوسل می‌شود.
به عقیده موسوی این آسیب اجتماعی (خشونت) در سطح فردی و اجتماعی کشور را از دستیابی به اهداف متعالی دور می‌سازد. این آسیب دستاورد دنیای مدرن است. خشونت و پرخاشگری در دهه‌های پیشین نیز مشاهده می‌شد؛ اما توسعه و گسترش آن در سال‌های اخیر کارکرد دنیای مدرن محسوب می‌شود.
این جامعه شناس با اشاره به فرهنگ سازی در این زمینه یادآور شد: فقدان صد درصدی خشونت در جوامع یک امر آرمانی به شمار می‌رود؛ اما به طور حتم با فرهنگ سازی در این زمینه باید در جهت کاهش این مهم قدم برداشت.