رویداد۲۴ هفته هاست که منطقه خارومیانه در آتش اعتراضات مردمی میسوزد.
معترضان در عراق و لبنان تظاهرات سراسریای علیه سیاست مدارانشان به راه انداخته اند و در این میان نام ایران با
قاسم سلیمانی و حجت الاسلام احمد علم الهدی در صدر اخبار رسانههای غربی و عربی است.
بیش از ۲۵۰ تن در جریان اعتراضات عراق کشته شده اند. این اعتراضات از اوایل اکتبر شروع شده و ۸۰۰۰ زخمی به جای گذاشته است.
فارن پالسی در گزارشی مدعی شده بسیاری از تظاهرکنندگان عراقی، ایران و نیروهای مورد حمایت ایران را برای به خشونت کشیده شدن تظاهراتشان مقصر میدانند و خواستار از بین رفتن نفوذ ایران در عراقند. آنها در میدان تحریر مرکز بغداد شعار «ایران باید بیرون برود» سر میدهند و ویدئوهایی که روز جمعه از تظاهرات مردم منتشر شده حاکی از آن است که در برخی نقاط پرچم ایران را آتش زده اند.
علی کاظم تظاهر کننده ۱۷ ساله عراقی به فارن پالسی گفته: ایران به ما حمله کرده و ما را نابود کرده است. آنها پشت پرده وضعیت کنونی اند. ایران کشور عراق را هدایت میکند.
فارن پالسی مدعی شده ایران قدرت اصلی نگه دارنده عادل عبدالمهدی بر سر کار است و تظاهرکنندگان عراقی نیز خواستار دستیابی عراق به منافعشانند. ۶۰ درصد جمعیت ۴۰ میلیونی عراق زیر ۲۵ سال است و وضعیت اقتصادی این نسل را بیکار کرده است. بیکاری در عراق به ۲۵ درصد رسیده و یک پنجم مردم عراق زیر خط فقر زندگی میکنند در حالی که این کشور غنی از نفت است.
روز پنجشنبه شایعه برکناری عادل عبدالمهدی در رسانهها منتشر شد. همان شب
برهم صالح رییس جمهور عراق در سخنرانیای اعلام کرد عبدالمهدی قبول کرده استعفا دهد، اما این استعفا یک شرط دارد: پارلمان عراق باید کسی را جایگزین او کند و این در حالی است که رسیدن به توافق برای یک نخست وزیر جدید در عراق با تضاد منافع احزاب میتواند چندین ماه طول بکشد.
رسانههای غربی و عربی به روی کار آمدن عبدالمهدی با ائتلافی که با الحشد الشعبی صورت گرفته بود اشاره کرده اند و مدعی اند مقامات ایران خواستار بر سر کار ماندن عبدالمهدی اند.
عادل عبدالمهدی با ائتلاف دو بلوک بزرگ در پارلمان عراق بر سر کار آمد:
ائتلاف سائرون به رهبری مقتدا صدر و ائتلاف فتح به ریاست هادی العامری که فرمانده گردان بدر از نیروهای نظامی مورد حمایت ایران است.
روز سه شنبه خبرهایی درباره ائتلاف عامری و صدر برای حذف عادل عبدالمهدی به گوش رسید.
اواخر روز سه شنبه عامری در بیانیهای اعلام کرد جریان بدر حاضر است برای رسیدن به توافق با صدر همکاری کند، اما روز چهارشنبه قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران سفری به بغداد داشت و با عامری دیدار کرد.
رویترز در گزارشی مدعی شد در جریان این سفر از عامری خواسته شده تا به حمایتش از عادل عبدالمهدی ادامه دهد.
رویترز مدعی شده یک مقام نزدیک به صدر گفته: بعد از دیدار عامری با سلیمانی، لحن او با صدر تغییر کرده و گفته کناره گیری عادل عبدالمهدی به بی ثباتی و آشوب در عراق دامن میزند. صدر هم در جواب به صورت علنی اعلام کرده بدون استعفای عبدالمهدی آشوب بیشتر خواهد شد و اینکه او حاضر نیست با عامری همکاری کند.
صدر در بیانیهای علنی اعلام کرده از امروز دیگر هرگز وارد ائتلاف با عامری نخواهد شد.
رویترز در گزارش خود نوشت: بعد از دو هفته تظاهرات ضد دولتی مردم عراق، ایران قدمهایی برای جلوگیری از استعفای نخست وزیر مورد حمایتش در عراق برداشته است.
این رسانه به نقل از ۵ منبع آگاه مدعی شده در نشست محرمانه روز چهارشنبه، قاسم سلیمانی در امور عراق دخالت کرده و از عامری و رهبران شبه نظامی عراقی خواسته تا از عبدالمهدی حمایت کنند.
یک مقام ایرانی که نامش برده نشده نیز به رویترز گفته: امنیت عراق برای ایران بسیار مهم است و ایران در گذشته هم به عراق کمک کرده است. فرمانده سپاه قدس ایران به عراق و دیگر کشورهای منطقه به طور معمول سفر میکند به خصوص وقتی از او درخواست کمک شده باشد.
رویترز به نقل از مقامات امنیتی عراق بر شایعات و ادعاهای یک ماه اخیر درباره دست داشتن ایران در تیراندازی و هدف قرار دادن تظاهر کنندگان عراقی توسط تک تیراندازهای ناشناس دامن زده و مدعی شده شبه نظامیان مورد حمایت ایران تک تیراندازهایی را بر پشت بام خانهها در بغداد مستقر کرده اند که مستقیم تظاهرکنندگان عراقی را مورد هدف قرار میدهند.
این رسانه در یادداشتی مغرضانه مدعی شده اگر عراق در این بحران سقوط کند ایران نفوذی را که به واسطه روی کار امدن شیعیان بعد از سقوط صدام در پی حمله آمریکا به عراق کسب کرده از دست خواهد داد.
یک فرمانده شیعه نزدیک به عامری نیز در گفتگو با رویترز از توافق بر سر کناره گیری عادل عبدالمهدی و ایجاد اصلاحات برای آرام کردن خیابانهای بغداد خبر داده بود.
منابع آگاه بی نام و نشان به رویترز گفته اند که بسیاری از فرماندهان الحشد الشعبی نگران تضعیف این نیرو در پی اخراج عبدالمهدی بوده اند.
فارن پالسی در گزارشی مدعی شده قاسم سلیمانی بارها در نشستهای محرمانهای که با مقامات دولت عراق داشته درباره چگونگی مقابله با اعتراضات مردمی در این کشور گفته: ما میدانیم چطور باید با معترضان برخورد کرد.
آیت الله علی سیستانی مرجع تقلید شیعیان عراق روز گذشته در سخنرانیای به قدرتهای خارجی که سعی میکنند اراده شان را بر دولت عراق اعمال کنند هشدار داده و به نیروهای امنیتی گفته از زور علیه تظاهر کنندگان استفاده نکنند چرا که ممکن است زمینه ساز آغاز جنگ داخلی، آشوب و خرابی کشور باشد.
فرانس۲۴ فرانسه نیز در گزارشی مدعی شده با توجه به نقش سیاسی مهم عراق و لبنان، بدیهی است که ایران نگران باشد. تهران باید قدرت و نفوذش را در این دو کشور حفظ کند. تقویت تئوری توطئه دست داشتن صهیونیست در جنبش مردم منطقه نشان دهنده ضعف ایران در برابر تحولات اخیر است. در عین حال ایران نگران تسری اعتراضات منطقه به سرزمینهای خودش در شرایطی است که مردم از تحریمهای آمریکا رنج میبرند.
موضع رسمی وزارت خارجه ایران، اما حمایت از دولت مستقر در عراق و مطالبات برحق مردم این کشور به طور همزمان بوده استو سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحولات جاری در عراق در کنفرانس خبری هفته گذشته گفت: جمهوری اسلامی ایران از مطالبات و خواستههای مردم عراق که به روشنی در بیانیهها و اظهارات مرجعیت دینی و همچنین جناب آقای «دکتر عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق مورد تأکید قرار گرفته است، حمایت میکند.
سخنگوی وزارت امور خارجه با ابراز تاسف عمیق از وقایع اخیر عراق که منجر به کشته و زخمی شدن دهها نفر و تخریب اموال عمومی شده و همچنین مصادره مطالبات مردمی و افزایش خشونت افزود: اطمینان داریم دولت و ملت عراق و مرجعیت میتوانند بر مشکلات فایق آمده و با یکپارچگی به آبادانی عراق مبادرت نمایند.
همزمان با این تحولات
ویدئویی از یکی از سخنرانیهای قدیمی علم الهدی امام جمعه مشهد با زیر نویس عربی و انگلیسی در شبکههای اجتماعی دست به دست میشود. علم الهدی در این سخنرانی که در پی حمله موشکی حوثیها به تاسیسات نفتی عربستان ایراد شده بود میگوید: امروز حشد شعبی عراق، ایران است. حزب الله لبنان، ایران است. جهاد اسلامی فلسطین ایران است. حماس ایران است. اصلا شما نگاه کنید ایران کجاست امروز؟ مگر جنوب لبنان، ایران نیست؟ مگر حزب الله لبنان ایران نیست؟ مگر این پهپادهایی که یمنیها فرستادند و سعودیها را به خاک سیاه کشاندند ایران نبود؟ میگویند این پهپادها از شمال امده. هم جنوبتان ایران است، هم شمالتان ایران است.
اعتراضات سراسری ۹۶ ابتدا در مشهد در اعتراض به گرانی آغاز شد و احمد علمالهدی، امام جمعه مشهد و نماینده، ولی فقیه در خراسان رضوی نیز این اعتراضات را برحق دانسته بود. بعدها که کار بالا گرفت، علم الهدی در نامهای به شورای عالی امنیت ملی اتهام دست داشتن در اعتراضات ۷ دی در مشهد را رد کرد و گفت اعتراضات نه از مشهد که از تهران آغاز شد.
این اختلاف هنوز بر سر جای خود باقی است.
به نظر میرسد اظهارنظرهای تحریک آمیز علم الهدی که یک بار در دی ماه ۹۶ به تظاهرات سراسری مردم ایران منجر شد، این بار به تظاهرات ضد ایرانی مردم منطقه دامن زده است.
با این وجود ایران تنها کشوری نیست که دولت مستقر در عراق را حمایت میکند. بسیاری از کشورها از جمله آمریکا حمایت علنی خود را از عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق اعلام کرده اند. در حالی که عراقیها خواستار استعفای نخست وزیرشانند، دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا و چند تن از نمایندگان این کشور از نخست وزیر عراق حمایت کرده اند.
یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا به نیوزویک گفته: نخست وزیر و تیمش دولت خوبی دارند که احتمالا میتوانیم به آن امیدوار باشم.
نیوزویک در گزارشی نوشته: بسیاری از نمایندگان آمریکایی عادل عبدالمهدی را دوست آمریکا میدانند. لیندسی گراهان نماینده جمهوری خواه سنای آمریکا درباره عادل عبدالمهدی گفته: من از او خوشم میآید و فکر میکنم در بین کردها و سنیها جایگاه خوبی دارد.
با وجود حمایت های همزمان ایران و آمریکا از دولت عادل عبدالمهدی و با وجود انتشار تصاویر به آتش کشیده شدن پرچم آمریکا و اسرائیل در جریان تظاهرات مردم عراق، برخی رسانه های مغرض دلیل اصلی ادامه کار دولت نخست وزیر عراق را حمایت های ایران و دست داشتن ایران در سرکوب معترضان عراقی عنوان کرده اند.
تحریک مردم عراق علیه ایران و انتشار گزارشهایی از این دست ریشه در جریان های رقیب ایران در منطقه ای دارد که سالهاست با دوگانه های فرقه ای و قومی نظیر شیعه-سنی و عربی-عجمی دست و پنجه نرم میکند.