ستار خان؛ پیشروی انقلابیون شرقی

روز به توپ بستن مجلس در تهران روز آغاز جنگ در تبریز بود. دولتیان و هواداران سلطنت در مِناره‌های سیدحمزه و صاحب‌الامر و دیگر بلندی‌ها در کناره مهران‌رود که از میان شهر تبریز می‌گذشت، سنگر گرفتند و مشروطه‌خواهان را گلوله باران کردند.

شجاع نظام، تفنگداران مرند و قراملک و دَوَچی تیراندازان زبردستی بودند و اکثراً تیرهایشان به هدف می‌خورد. مجاهدان هم در مغازه مجیدالملک و سایر جا‌های استوار دیگر مثل خیابان نوبر سنگر گرفتند که رهبری این بخش به عهده باقر خان بود. ستار خان هم در امیرخیز به مبارزه مشغول بود.

نیرو‌های دولتی هرچه سلاح داشتند علیه مجاهدان به کار بردند، اما با مقاومت مجاهدان روبه‌رو شدند و نتوانستند پیشروی چندانی داشته باشند. مجاهدان تبریزی و در راس آن‌ها ستار خان بدون توجه به حوادث پیش آمده در تهران دلاورانه می‌جنگیدند و چهره‌هایی مثل علی مسیو، حاجی علی دوا فروش و حاجی مهدی آقا رشادت فراوانی از خود نشان دادند. شجاع نظام و سایر دشمنان مشروطه امید داشتند با کمک برخی روحانیون حامی سلطنت کار تبریز را هم مانند تهران یکسره کنند، اما سه روز ابتدایی جنگ نشان داد تبریز به سرنوشت تهران دچار نخواهد شد.

از طرف دیگر پاخیتانوف کنسول روس هم سعی در میانجی‌گری میان نیرو‌های متخاصم را داشت. در تاریخ ۶ تیر بار دیگر جنگ بالا گرفت و مجاهدان این بار توانستند برتری‌هایی به دست بیاورند و کوی خیابان و مارالان را از چنگ قوای دولتی درآوردند و خانه ملک التجار هم در این میان چپاول شد. روز ۹ تیرماه اینبار این دولتی‌ها بودند که خانه‌های اجلال‌الملک، معین‌الرعایا و امین‌التجار که هر سه از نمایندگان مجلس شورای ملی بودند را تاراج کردند. سپس به بازار تبریز رفتند و سرای آقا را که پُر از کالا‌های تجاری بود غارت کردند. شجاع نظام همه فرش‌های کرمانی که در سرای آقا بود را به مرند فرستاد. روحانیان موافق سلطنت هم مدام اعلام می‌کردند که مجاهدان بابی هستند و تاراج مال آن‌ها حلال است.

شجاع نظام میرزا ابوالحسن پزشک را که داروخانه داشت دستگیر و به بهانه بابی بودن اعدام کرد و برای محمد علی شاه نوشت: «طهران - توسط حضرت مستطاب اشرف سپهسالار اعظم وزیر جنگ - به خاک پای مبارک بندگان اعلیحضرت قدرت شهریاری ارواح العالمین فداه - میرزا ابوالحسن حکیم نواده میرزا سلمان حکیم رییس و مدرس تمام بابی‌ها بوده، گرفته، دادم تیرباران نمودند - غلام خانه‌زاد شکرالله.»

محمدعلی شاه برای غلبه بر مجاهدان دستور داد رحیم خان به تبریز برود. رحیم خان که قبلاً خودش را موافق مشروطه جا زده بود، پسرش را که از مخالفان سرسخت مشروطه بود به تبریز فرستاد و او هم به کشتار و راهزنی در تبریز مشغول شد. فردای آن روز بیوک خان هم از راه کوی خیاوان به تبریز آمد که در هنگام ورودش با نیرو‌های باقرخان درگیر شد که این درگیری ۸۰ کشته به جا گذاشت.

بیوک خان به باغ صاحب دیوان در شرق تبریز رفت و به راهزنی و تاراج پرداخت. از هیاهوی ورود بیوک خان میرهاشم استفاده کرد و شروع به تاراج کرد. روز پنج‌شنبه هم بیوک خان باغ‌میشه که از نواحی حامی دولت مرکزی بود را تاراج کرد.