اولین مدال بین‌المللی ورزش زنان کشور، بعد از انقلاب در بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ بوسان به دست آمد که یک مدال نقره تیمی در رشته تیراندازی بود. بعد از آن در بازی‌های آسیایی ۲۰۰۶ دوحه بود که با کسب سه مدال برنز در رشته‌های تکواندو و شطرنج، حضور بانوان ایرانی در رشته‌های مختلف به رسمیت شناخته شد.
رویداد۲۴ ورزش زنان ایران اگرچه با گذشت ۴۰ سال از انقلاب، همچنان برای حضور در عرصه‌های بین‌المللی با چالش‌های عمده‌ای مواجه است، اما با وجود تمام کاستی‌ها و نواقص توانسته مقبولیت حجاب را نزد فدراسیون‌های جهانی جا بیندازد و آن‌ها را به استفاده از پوشش اسلامی متقاعد کند.
طوری که حالا این زنان در برخی از رشته‌ها به مهره‌هایی قدر در ورزش دنیا تبدیل شده‌اند. اگر بخواهیم تحلیل درستی از عملکرد بانوان ورزشکار ایرانی در رویداد‌های جهانی و آسیایی داشته باشیم، باید گفت که اوج شکوفایی و درخشش آن‌ها در رقابت‌های برون‌مرزی در یک دهه اخیر اتفاق افتاده است.
بیشتر بخوانید:
اولین مدال بین‌المللی ورزش زنان کشور، بعد از انقلاب در بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ بوسان به دست آمد که یک مدال نقره تیمی در رشته تیراندازی بود. بعد از آن در بازی‌های آسیایی ۲۰۰۶ دوحه بود که با کسب سه مدال برنز در رشته‌های تکواندو و شطرنج، حضور بانوان ایرانی در رشته‌های مختلف به رسمیت شناخته شد.
بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ گوانگجو، اما میدان مهمی بود که ورزش زنان را با تحولی عظیم روبه‌رو کرد. کاروان ورزش کشورمان در حالی با ۳۶۲ ورزشکار راهی بزرگ‌ترین رویداد ورزشی قاره کهن شد که از این تعداد ۸۸ نفر زن بودند. در این بازی‌ها خدیجه آزادپور در رشته ووشو موفق شد به عنوان اولین ورزشکار زن ایرانی بعد از انقلاب صاحب مدال طلا شود و این افتخار ارزشمند را به نام خود کند. سهم زنان از بازی‌های ۲۰۱۰ گوانگجو یک مدال طلا، پنج نقره و ۹ برنز بود.
زهرا نعمتی، بانوی تاریخ‌ساز
حضور خیره‌کننده و عملکرد قابل قبول زنان در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ گوانگجو، گامی بلند برای موفقیت هر چه بیشتر آن‌ها در بازی‌های المپیک و پارالمپیک ۲۰۱۲ لندن بود. ایران که در بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ پکن سه نماینده بیشتر نداشت، در این دوره با هشت ورزشکار در المپیک شرکت کرد. بهترین عنوانی که بانوان المپین در این بازی‌ها به دست آوردند و دور از انتظار بود، کسب عنوان ششمی الهه احمدی بود. اتفاق مهم، اما در بازی‌های پارالمپیک (جانبازان و معلولان) رقم خورد و زهرا نعمتی در رشته تیراندازی با کمان به عنوان اولین زن تاریخ ورزش ایران موفق شد در بزرگ‌ترین رویداد ورزشی دنیا صاحب مدال طلا شود.
کیمیا و المپیک فراموش‌نشدنی ۲۰۱۶ ریو
رشد کیفی ورزش زنان از بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ لندن ادامه داشت تا به بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ اینچئون رسید. کاروان زنان با اینکه در مقایسه با دوره قبلی با تعداد کمتری ورزشکار (۵۸ نفر) در بازی‌های آسیایی شرکت کرده بود، اما تعداد مدال بیشتری را کسب کرد. از مجموع ۱۶ مدال بازی‌های ۲۰۱۴ دو مدال طلا بود که نجمه خدمتی در تیراندازی و حمیده عباسعلی در کاراته به دست آوردند.
دو سال بعد بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو از راه رسید و زنان ایران با کسب ۹ سهمیه رکورد المپیک ۲۰۱۲ را زدند. از این جمع ۹ نفره، کیمیا علیزاده، بانوی کم‌سن‌وسال تیم ملی تکواندو توانست با کسب برنز مشترک این رقابت‌ها، طلسم بی‌مدالی بانوان ایرانی در المپیک را بشکند و نام خود را برای همیشه در تاریخ ثبت کند. موفقیتی که بی‌شک نوید روز‌های درخشان ورزش بانوان ایران را در سال‌های آتی می‌دهد. اگرچه زهرا نعمتی با کسب مدال طلا، لقب نخستین بانوی مدال‌آور کشور را در این بازی‌های بزرگ دارد، اما باید گفت: به لحاظ کیفیت این مدال بازی‌های المپیک افراد سالم است که نسبت به بازی‌های معلولان ارزش بیشتری دارد؛ هرچند برنز مشترک باشد. در حالی از کیمیا علیزاده به عنوان پرافتخارترین بانوی ورزش ایران نام برده می‌شود که او اولین مدال‌های جهانی تکواندوی زنان را هم به دست آورده است. او در سال ۲۰۱۵ مدال برنز جهان را گرفت و در سال ۲۰۱۷ هم نایب‌قهرمان جهان شد. بعد از بازی‌های المپیک ۲۰۱۶، بازی‌های پارالمپیک برگزار شد که در این رویداد معتبر هم دوباره شاهد درخشش زنان معلول بودیم. زهرا نعمتی باز هم قهرمان شد و ساره جوانمردی در رشته تیراندازی با دو مدال طلا، شیرینی خاصی به نتیجه کاروان بخشید.
ووشوکاران پیشتاز در کسب مدال‌های جهانی
کاراته، تکواندو، ووشو و تیراندازی رشته‌هایی هستند که همواره به دلیل نوع پوششی که دارند، بیشتر این شانس را برای زنان ایرانی مهیا کرده‌اند تا در رقابت‌ها حاضر شوند و سکو‌های آسیایی و جهانی را از آن خود کنند. در این بین، اما باید بهترین نمره را به ووشوکاران داد. زنانی که تا امروز بیشترین سهم از افتخارات جهانی و آسیایی این عرصه را به نام خود زده‌اند. آن‌ها بودند که برای نخستین بار ورزش بانوان کشور را صاحب مدال جهانی کردند و حالا به جایی رسیده‌اند که در دنیا هم رکورددار شده‌اند. مریم هاشمی و شهربانو منصوریان دو ستاره‌ای هستند که با کسب پنجمین مدال طلای جهان به رکوردی جاودانه دست یافته‌اند. سانداکاران ایرانی این شاهکار بزرگ را به تازگی در جریان رقابت‌های قهرمانی جهان شانگ‌های چین رقم زدند. سرزمینی که از آن به عنوان مهد ووشوی دنیا و قدرت بلامنازع این رشته اسم برده می‌شود.
حمیده عباسعلی، بی‌نظیر در آسیا
حمیده عباسعلی، بانوی اول کاراته ایران نیز جزء ستاره‌های ورزش زنان ایران است. او که به عنوان اولین کاراته‌کار سابقه حضور در فینال مسابقات جهانی را دارد، تاکنون توانسته به دو مدال نقره و برنز در رقابت‌های قهرمانی جهان این رشته برسد. کار مهم‌تر حمیده کسب چهار مدال طلای قهرمانی آسیا و یک طلای بازی‌های آسیایی است که او را در آسیا رکورددار وزن خودش کرده است.
خاطره‌ساز مثل فوتسال و کبدی
ورزش زنان ایران همان‌طور که در رشته‌های انفرادی به پیشرفت‌های چشمگیری رسیده است، در رشته‌های تیمی هم توانست گام بزرگی در رقابت‌های آسیایی بردارد. قهرمانی تیم ملی فوتسال در رقابت‌های ۲۰۱۵، اولین عنوان ارزشمندی بود که بانوان کشور در رشته تیمی به آن دست یافتند. این افتخار سه سال بعد در مسابقات ۲۰۱۸ تکرار شد و بانوان فوتسالیست در شرایطی مشابه بار دیگر در فینال مقابل ژاپن قرار گرفتند و توانستند رقیب دیرینه خود را شکست دهند و بر بام آسیا بایستند. البته که پیش از تیم ملی فوتسال، این تیم ملی کبدی بود که با کسب عنوان سومی بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ گوانگجو، اولین مدال تیمی ورزش بانوان را بعد از انقلاب به ارمغان آورد. کبدی‌کاران زن ایرانی در ۱۰ سال گذشته با راه‌اندازی این رشته در ایران همیشه جزء سه قدرت برتر آسیا و جهان بوده‌اند. تیم ملی کبدی که همیشه در تعقیب هند به عنوان قدرت بلامنازع این رشته بوده، سال گذشته در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۸ جاکارتا توانست از سد هند بگذرد و برای نخستین‌بار قهرمان قاره شود.
طلای تیم ملی کبدی جدای از ارزش بالایی که در بازی‌های آسیایی دارد و اولین طلای تیمی زنان در این رویداد به حساب می‌آید، اهمیت دیگری هم دارد. در بازی‌های ۲۰۱۸ جاکارتا زنان ایرانی در کسب مدال طلای رشته‌های انفرادی ناکام بودند و فقط کبدی‌کاران بودند که کاروان را سربلند کردند.
تابوشکنی با تیراندازی
بعد از انقلاب، زنان و دختران ورزشکار ایرانی به‌دلیل محدودیت‌ها و مخالفت‌های موجود برای ۱۱ سال در هیچ رویداد بین‌المللی حضور نداشتند تا اینکه بازی‌های آسیایی ۱۹۹۰ پکن (۱۳۶۸) سد‌ها را شکست و نگاه‌ها را به ورزش‌کردن آن‌ها عوض کرد. تیراندازی اولین رشته‌ای بود که ورزشکاران آن به‌دلیل داشتن حجاب کامل توانستند جواز شرکت در مسابقات آسیایی را به دست آورند. در این دوره یک نماینده زن از ایران در بازی‌های پکن به میدان رفت. تابوی حضور زنان در میادین بین‌المللی در حالی با رشته تیراندازی شکسته شد که زنان تیرانداز با پیشی‌گرفتن از مردان تیرانداز، به قدرت برتر ایران در این رشته تبدیل شدند. تیراندازی به عنوان تنها رشته‌ای در ورزش کشور است که به دلیل داشتن پتانسیل بالای بانوان، زنان در آن حرف اول را می‌زنند و بیشترین مدال‌ها را کسب می‌کنند. الهه احمدی، نجمه خدمتی، هانیه رستمیان، گلنوش سبقت‌الهی، مه‌لقا جام بزرگ و... ستاره‌هایی هستند که در یک دهه گذشته مهم‌ترین افتخارات را در تیراندازی به دست آورده‌اند.
حرکت رو‌به‌جلو در سایر رشته‌ها
حرکت زنان ورزشکار ایرانی در مابقی رشته‌ها رو به‌جلو بوده و این امیدواری وجود دارد که آن‌ها نیز در آینده نزدیک بتوانند سکو‌های بیشتری از رقابت‌های آسیایی و جهانی را از آن خود کنند. امروزه در قایقرانی بانوان به توفیقات خوبی دست یافته‌اند. آرزو حکیمی و نازنین ملایی نفراتی هستند که هر کدام سه مدال طلای آسیا را در کارنامه دارند. در دوچرخه‌سواری فرانک پرتوآذر دو مدال تاریخی برای این رشته به ارمغان آورده است. در دوومیدانی اگرچه شرایط دشواری پیش‌روی ورزشکاران است، اما لیلا ابراهیمی نخستین دونده زن ایرانی است که پس از انقلاب موفق به کسب مدال در مسابقات قهرمانی آسیا شد. بعد او نیز لیلا رجبی، پرتابگر بلاروسی‌الاصل، به عضویت تیم ملی دوومیدانی ایران درآمد و با دو مدال طلا، سه نقره و سه برنز مهم‌ترین مدال‌های این رشته را به نام خود زد.
به همه این‌ها باید افتخارات سارا خادم‌الشریعه، ستاره شطرنج زنان را هم اضافه کرد. او نخستین شطرنج‌باز زن ایرانی است که علاوه‌بر کسب درجه استادبزرگ زنان، در ۱۸ سالگی توانست عنوان استاد بین‌المللی شطرنج را به دست آورد؛ عنوانی که پیش از آن، فقط ازسوی شطرنج‌بازان مرد ایران کسب شده بود. سارا در سال ۲۰۱۴ موفق به کسب عنوان دومی مسابقات شطرنج قهرمانی جوانان جهان شد. سال ۲۰۱۸ در مسابقات جهانی بزرگسالان در بخش سریع قهرمان و در بخش برق‌آسا نایب‌قهرمان شد. مبینا علی‌نسب نیز ستاره نوظهوری است که راه خادم‌الشریعه را در پیش گرفته است. مبینا با نایب‌قهرمانی جوانان حالا دست‌کم ۲۰ مدال بین‌المللی دارد.