اصلاح‌طلبان در ۱۴۰۰، کاندیدای قرضی و اجاره‌ای ندارند/ مگر قسم خوردیم عارف همیشه در رأس باشد؟

رویداد۲۴ «دیگر کاندیدا استقراض و اجاره نمی‌کنیم»؛ محمود میرلوحی فعال سیاسی اصلاح طلب و عضو شورای شهر تهران، پیام اصلاح طلبان در انتخابات دوم اسفند ۹۸ را این می‌داند که اصلاح طلبان از این به بعد فقط کاندیدای اختصاصی خود را به صحنه خواهند آورد و گرنه به تعبیر او دنبال اجاره و استقراض کاندیدا نخواهند بود.

به گفته میرلوحی، این رفتار اصلاح طلبان در انتخابات گذشته که برخلاف گذشته از هیچ لیستی حمایت نکردند، اما احزاب را برای لیست معرفی کردن آزاد گذاشتند رفتار سیاسی منسجمی بود.

تعبیر او از این اقدام این است که جریان اصلاحات ترجیح داد در کنار اکثریت مردم بایستد تا وارد صحنه انتخابات شود. در ادامه متن گفت و گوی خبرآنلاین با این فعال سیاسی و عضو شورایعالی سیاستگذاری اصلاح طلبان را می‌خوانید.

*****
آقای میرلوحی! در سال ۹۹ کلید انتخابات ۱۴۰۰ زده خواهد شد. اصلاح طلبان علی رغم سه انتخابات ۹۲، ۹۴ و ۹۶ در انتخابات دوم اسفند موفق نبودند. حتی آقای خاتمی که در دوره‌های گذشته از لیست‌های امید حمایت می‌کردند در این دوره از هیچ لیستی حمایت نکردند. جبهه اصلاحات در سطح کلان هم مثل گذشته به میدان نیامد و حضور این جریان سیاسی در انتخابات به لیست چند تشکل سیاسی محدود شد. با توجه به انتقاداتی که در بین جریان اصلاح طلب به شورای عالی سیاستگذاری وجود دارد آیا این شورا به سبک و سیاق گذشته به فعالیت خود ادامه می‌دهد یا آنکه برای ادامه حیات جریان اصلاحات، فعالان سیاسی اصلاح طلب باید به فکر چاره دیگری باشند؟

ما به تازگی انتخابات مجلس یازدهم را پشت سر گذاشتیم. کرونا فرصت نداد که این انتخابات به درستی بحث و تحلیل شود و تقریبا این موضوع فراموش شد. شاید گفتگو در خصوص سال آتی و انتخابات ۱۴۰۰ یک مقدار در این شرایط بلاتکلیف است. ما شاهد این هستیم که در بعضی کشور‌ها مثل لهستان انتخابات به تعویق افتاد. انتخابات شهرداری‌های پاریس هم دچار چنین وضعیتی شد. انتخابات ۱۴۰۰ هم مبهم است.

با این حال ما فکر می‌کنیم باید به بحث‌هایی برگردیم که جریان اصلاح طلب در آغاز سال ۹۸ با موضوع انتخابات مطرح کرد؛ بحث‌ها این بود که مجموعه شرایط بین المللی و شرایط داخلی کشور اقتضا می‌کند که یک گفت و گوی ملی شکل بگیرد و بخش‌های مختلف سیاسی کشور با هم تعامل و نشست داشته باشند تا مجلس قدرتمندی که برآمده از همه نیرو‌ها و دیدگاه‌های ملی و بخش‌های مختلف جامعه ایرانی است روی کار بیاید و بتواند چالش‌های مهم فراروی اقتصاد، اشتغال، آب و ... که در زندگی مردم وجود دارد را حل کند. اما به پیشنهادات ما اعتنایی نشد و شورای نگهبان با همان دست فرمان خود حرکت کرد و انتخابات مجلسی برگزار شد که اگر بعد از سال ۸۸ حتی در مجلس نهم تعدادی اصلاح طلب مثل آقای مطهری، تابش و ... حضور داشتند این بار قیف شورای نگهبان آنقدر تنگ شد که این افراد هم بیرون ماندند.

تنها چیزی که می‌شود گفت این است که اگر آن موقع گوش شنوایی نبود الان با وضعیت فعلی و بحران‌ها موفقیت و پیشرفت و حل مسائل داخلی و خارجی که وجود دارد از عهده هرجناحی به تنهایی خارج است. به ویژه الان بخش قابل توجهی از معتدلین جریان اصولگرا هم از ورود به مجلس منع شدند. با این حال بعد از انتخابات هم درگیر موضوع کرونا شدیم و به این ترتیب نه برای برندگان انتخابات و و نه برای منتقدین و جریان اصلاحات فرصتی پیش نیامد که صحبتی بکنند.

بله بین جریان اصلاحات و رای دهندگان شکاف ایجاد شده است. این شکاف را شما در اعلام پشیمانی از رای به آقای روحانی می‌بینید. فارغ از اینکه این میزان پشیمانی چقدر بود، اما به هرحال این صدا‌ها شنیده شد. ما مرتبا گفته ایم که اگر این رای‌ها از اصلاحات و آقای روحانی پس گرفته شد به سمت جریان رقیب نمی‌رود.

انتخابات هم نشان داد که همینطور است. بحث ما این است که اصلاحات کنار اکثریت ایستاد. اما بعضی عده‌ای هستند که می‌گویند شما بیخود می‌گویید کنار اکثریت ایستاده اید. اکثریت اصلا کاری با شما ندارد. اگر هم چنین چیزی وجود داشته باشد نمی‌دانم بیان آن چه نفعی برای طرفداران نظارت استصوابی شورای نگهبان وجود دارد. اما به هرحال مشخص شد که اکثریت روش آن‌ها را نمی‌پذیرد. اگر رای مردم را کانالیزه کنیم می‌توانیم معنای آن را مشاهده کنیم.

اصلاحات باید اولا سازمان خود را منسجم کند که البته به نظر ما منسجم است. اینکه شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان گوید ما شرکت نمی‌کنیم و لیست نمی‌دهیم، اما احزاب می‌توانند لیست بدهند نشانه انسجام جریان اصلاحات بود. برآورد هم درست و دقیق بود. دوستانی مثل آقای کرباسچی و کارگزاران معتقدند اگر آقای خاتمی و دیگران پشت این لیست می‌آمدند اتفاقات دیگری می‌افتاد. با این حال دوستانی که نظر دیگری داشتند می‌گفتند اگر آقای خاتمی هم از لیست حمایت می‌کردند اتفاقی نمی‌افتاد و فقط دو درصد آرا بیشتر می‌شد.

نه اینطور نیست. در بعضی جا‌ها کاندیدا هم بود. مثلا آقای شکوری راد از تهران تا قزوین که چند نفر از اصلاح طلبان کاندیدا بودند رفتند که رای دهند و در انتخابات شرکت کنند. اما برآورد کارشناسی ما این بود که جامعه و اکثریت رای دهندگان دیگر همراه نمی‌شوند. بالاخره بعد از ۹۶ حوادثی مثل دی ماه یا آبان ۹۸ رخ داد که نمی‌شود آن‌ها را نادیده گرفت. مردم فکر می‌کردند با آمدن آقای روحانی و جریان اصلاحات مسائل آن‌ها حل می‌شود، آن‌ها برجام را دیده بودند و فکر می‌کردند که فرصتی برای حل مشکلات اقتصادی، تحریم‌ها و ... است. اما دیدند که این‌ها هم افاقه نکرد و مسائل حل نشد. ما گلایه‌ها و شکایات مردم را در هرجایی می‌شنویم و نمی‌توانیم این صدا‌ها را کتمان کنیم و نشنویم. به این ترتیب اصلاحات به این نتیجه رسید که اگر کنار اکثریت بماند بهتر از این است که به میدان بیاید.

اصلاح طلبان در انتخابات اسفند کنار نایستاد، بلکه کنار اکثریت مردم بود

نه کنار نبودند. شورای عالی ایستاده بود. در استان‌هایی که افرادی بوده اند با حضور آن‌ها مخالفتی نکرده است، اما دیگر نمی‌تواند لیست بدهد. مگر می‌شود شما دست و پای کسی را ببندید و او را داخل استخر بیندازید و به او بگویید شنا کن؟ وقتی در طول سه سال گذشته از سوی نیرو‌های خودمان به خاطر لیست امید و فراکسیون امید نقد می‌شویم دوباره لیست بدهیم؟

اگر هم دوباره امکان تشکیل فراکسیون امید بود شورای عالی مجاز نبود لیست بدهد چرا که به خاطر عملکردش مورد نقد بود، هرچند چنین امکانی هم فراهم نبود و افرادی مثل آقای صادقی، مطهری، میرزایی نکو و ... هم رد صلاحیت شدند. در واقع از ۳۰ نفری که سال ۹۴ با وجود همه شرایط تایید صلاحیت شده بودند ۱۸ نفر رد صلاحیت شدند. ما در این که این ۱۸ نفر مثل آقای صادقی و مطهری نه مساله اخلاقی دارند و نه مسائل مالی شکی نداریم. ما می‌دانیم حرفشان این است که اگر کسی نظرش مخالف رای و نظر ما باشد نمی‌گذاریم بیاید. الان می‌گوییم برای ۱۴۰۰ نباید چنین کاری بکنند، بلکه باید فضا را باز بگذارند ...

شورای نگهبان باید بپذیرد اصلاح طلب واقعی وارد انتخابات ۱۴۰۰ شود

اگر جریان اصلاحات بتواند وسط بیاید و فردی را بیاورد که حرف‌هایی بزند و پایش هم بایستد بله. البته آقای روحانی هم در بخش‌هایی ایستاد. این کاندیدا باید بگوید اگر من گفتم نهاد‌های خصولتی و ... مثل ستاد اجرایی، آستان قدس و قرارگاه خاتم که مالیات نمی‌دهد را مجبور به دادن مالیات می‌کنم و قانون را اصلاح می‌کنم یا در دنیا تنش زدایی را پیش می‌گیرم باید پای آن بایستم. آقای روحانی از کجا بیشتر مورد اعتراض است؟ بخشی از آن به ترامپ برمی گردد، اما مسائل داخلی ما کم نیست. دولت و مجلس می‌توانستند تصمیماتی بگیرند، اما نگرفتند. دولت می‌توانست در نصب وزرا دست کم به بخشی از رویکرد رای مردم اعتنا کند. از بحث اقوام می‌توانست کار‌هایی بکند، اما نکرد.

شورای نگهبان بپذیرد که اصلاح طلب واقعی وارد صحنه شود، نه اینکه ما از جناح مقابل دوباره کاندیدا استقراض کنیم. ما نمی‌توانیم کاندیدا اجاره کنیم. ما می‌گوییم شرایط کشور و مسیری که به پیش می‌رود دیگر مسیر بازگشت به سیاست‌های قبل از ۹۲ نیست. فضای دموکراسی، رعایت حقوق اساسی مردم و نقش مجلس باید به رسمیت شناخته شود. نمی‌شود مجلس در وضعیت فعلی باشد.

چرا. مگر ما قسم خوردیم که آقای عارف همیشه باشد؟

همانطور که گفتم با توجه به وضعیت کرونا بعد از انتخابات هنوز فرصتی پیش نیامده که شورای عالی به بحث بنشیند و به این فکر کند که چه باید بکند.

جریان اصلاحات پای کار سیاست و انتخابات است اما...

جریان اصلاحات اولا فکر می‌کند مسئولیتش در خدمت به مردم و کشور است و در این خدشه‌ای وارد نیست. جریان اصلاحات همواره به رغم جفا‌هایی که در حقش شد گفته که من پای صندوق رای هستم. همانطور که مشاهده کردید آقای خاتمی در انتخابات شرکت کرد. ما مرتب اعلام کردیم انتخابات را تحریم نمی‌کنیم، اما لیست هم نمی‌توانیم بدهیم. لیست دادن نیازمند شرایطی است؛ بالاخره مفهوم انتخابات باید حفظ شود، اما متاسفانه نشد. همین امروز در جلسه مجازی شورای مرکزی حزب اتحاد بحث‌هایی وجود داشت و دوستان از انتخابات صحبت می‌کردند. بالاخره سال ۹۹ سال ورود به انتخابات و بحث‌های سیاسی است. بله چنین بحث‌هایی مطرح خواهد شد و مد نظر قرار خواهد بود. من می‌توانم از قرائن و سوابق بگویم جریان اصلاحات پای کار، پای سیاست و پای انتخابات هست.

همانطور که گفتم وقتی شورای عالی دست کم این تلقی را دارد که در کنار اکثریت ایستاده هر گونه اصلاح ساختار، اصلاح روش و رویکرد میسر است. البته می‌شود پیش بینی کرد که این تغییر باید به سمت مطالبات مردم باشد. ما این را قبلا هم گفته ایم که جریان اصلاحات باید لولای حاکمیت و مردم باشد. شاید دوستانی که دست فرمان انتخابات و نظارت استصوابی دست آن‌ها بود اینگونه فکر می‌کردند که اصلاحات هرکاری کند مجبور است به میدان بیاید، اما دیدند که اینگونه نیست و اصلاحات هیچ اجباری برای به میدان آمدن ندارد و این جریان کنار مردم می‌ماند. جریان اصلاحات دوست دارد که لولا باشد و هم مطالبات جامعه و مردم را ببیند و هم به حفظ نظام و ساختار کلی کشور توجه داشته باشد. همین که انتخابات را تحریم نمی‌کند یعنی به رویکرد‌های حاکمیت توجه دارد و از طرف دیگر وقتی می‌بینیم اصلاحات نمی‌تواند لیست بدهد باید به مطالبات مردم پاسخ گو باشد. علی القاعده در آینده هم همین رویکرد باید ادامه پیدا کند یعنی هم بتواند مطالبات مردم را نمایندگی کند و هم بتواند در حفظ نظام تلاش کند.

واقعیت این است که با این اوضاع کرونایی نمی‌دانم شرایط کشور به کدام سمت می‌رود. فعلا که امکان برگزاری هیچ نشستی نیست. بحث پارلمان اصلاحات نکته‌ای بود که قبلا هم گفته می‌شد که در واقع باید یک پله بالاتر از جبهه‌ای که شورای عالی آن را نمایندگی می‌کرد باشد. در واقع این بحث می‌خواست عمق و گستره را اضافه کند و به حضور نمایندگان یک شکل نیمه رسمی بدهد. باید منتظر بمانیم و ببینم کرونا تا کی ادامه پیدا می‌کند.

حامیان پارلمان اصلاحات چه کسانی هستند؟

کسانی که پارلمان اصلاحات را مطرح می‌کردند تقریبا همان کسانی بودند که در انتخابات مجلس اخیر لیست معرفی کردند این دوستان هم علی القاعده مفهوم عمق و گستره بیشتر کمتر مورد توجهشان بود. این‌ها بیشتر در نقد شورای عالی چنین بحثی را مطرح می‌کردند. در صورتی که نمی‌توان از بالا بگوییم بیایید دور هم جمع شویم.

اگر ما الان می‌گوییم جبهه‌ای حرکت کردیم و بر اساس اقتضای شرایط کشور به صورت جبهه‌ای حرکت می‌کنیم که هم احزاب رسمی و هم شخصیت‌های موثر و با نفوذ فعالیت کنند باید به آن وجهه رسمی داد. این مسائل مستلزم اقدامات و فرآیند‌هایی است که با چیزی که عرض کردم و دوستانی که در انتخابات تهران لیست دادند متفاوت است. بعضی دوستان فکر می‌کردند که می‌شود به شورای هماهنگی جبهه اصلاحات عمق داد. در صورتی که مشخص بود اگر این ظرفیت وجود داشت به شورای عالی منجر نمی‌شد.

همانطور که ما در ارتباط با فضای سیاسی کشور می‌گوییم نمی‌توان به عقب برگشت به این دوستان هم می‌شود اینگونه پیشنهاد داد که نمی‌شود به عقب برگشت، بلکه باید از شورای عالی اصلاح طلبان دو گام جلوتر رفت. باید در واقع به صورت پلکانی و سلسله مراتبی در شهرستان و استان فعالیت کرد و این مستلزم ساز و کار‌های گسترده‌ای است که نمی‌دانم آیا امسال با شرایط کرونایی چقدر فراهم است.

علی القاعده باید مثل دو دوره گذشته که شورای عالی گروه کارشناسی تشکیل داد و مسائل را آسیب شناسی و بررسی کرد بنشینیم و مسائل را بررسی کنیم. اما هنوز وارد این بحث‌ها نشدیم. علی القاعده شورای عالی باید ولو به صورت مجازی جلساتش را برگزار و یک ارزیابی از مسائل داشته باشد. شاید مثل دوره گذشته یک کارگروهی تشکیل شود و گزارشی ارائه شود تا بتوان وضعیت شورای عالی و انتخابات آینده را برآورد کرد.
پیام انتخابات ۹۸ این بود که اصلاح طلبان قطعا نیرو‌های خودش را به میدان می‌آورد

همانطور که عرض کردم پیام انتخاباتی ۹۸ اصلاح طلبان این بود که قطعا نیرو‌های خاص خودش را به میدان می‌آورد.

پیام همین بود. اگر این کار شدنی بود در انتخابات مجلس می‌شد.