رویداد۲۴ شادی مکی: به جز مشکلات روزمره و کمابیش عادی شده در زندگی افراد فاقد اوراق هویت مسائل دیگری نیز زندگی و حیات این افراد را تهدید می‌کند؛ به این معنا که هر شرایط ناگواری که برای جامعه پیش آمده و شهروندان را تحت فشار قرار دهد قطعا بار و فشار بیشتری را بر شانه‌های ناتوان این گروه از جامعه تحمیل کرده و افراد فاقد هویت در برابر آن شرایط، آسیب‌پذیرتر خواهند بود.
اپیدمی ویروس کرونا یکی از همین شرایطی است که اگرچه تمامی جامعه را با مشکلات اقتصادی و مصائب سلامتی مواجه کرده و هزینه‌های سنگین تهیه لوازم بهداشتی و محافظتی را نیز بر دوش شهروندان گذاشته است، اما افراد فاقد شناسنامه را دچار مشکلات حادتری کرده است. در شرایطی که برای این گروه تامین حداقل‌های زندگی مانند خوراک و پوشاک بسیار سخت است تامین لوازم بهداشتی قطعا رویایی دست نیافتنی است. از سوی دیگر این افراد برای پذیرش شدن در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی برای تشخیص ابتلا به ویروس کرونا یا برای گذراندن دوره درمان در صورت ابتلا به این ویروس با موانع سختی مواجه هستند که علت آن همین نداشتن کد ملی است.
بیشتر بخوانید:
روایت زندگی سه مادر/ چرا فرزند زنان ایرانی شناسنامه ندارند؟
عدم وحدت رویه بیمارستان‌ها برای پذیرش کرونایی‌های فاقد شناسنامه
سارا باقری نائب رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه افراد فاقد هویت از امکانات اولیه مورد نیاز برای زندگی یک انسان برخوردار نیستند، به رویداد۲۴ می‌گوید: در حال حاضر بسیاری از افراد فاقد هویتی که با آن‌ها ارتباط دارم می‌گویند حتی اگر مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا باشیم، وقتی می‌خواهیم به مراکز درمانی مراجعه کنیم به دلیل نداشتن شناسنامه عملا امکان درمان وجود ندارد.
وی می‌افزاید: این افراد برای پذیرش در مراکز درمانی یا ناچارند از شناسنامه افراد دیگری استفاده کنند که احتمال زیادی دارد که مورد پذیرش پزشک یا مرکز درمانی مربوطه قرار نگیرد. در این صورت این افراد عملا از امکانات بهداشتی و درمانی محرومند.
نائب رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه به هر حال بخشی از جامعه ما اوراق هویتی ندارد و این حقیقت جامعه ماست، اظهار می‌کند: نهاد‌های مسئول مانند بهزیستی و سایر نهاد‌های ذیربط باید برای بهبود وضعیت آن‌ها به‌ویژه در شرایط انتشار ویروس کرونا چاره‌اندیشی کند.
او با اشاره به اینکه غالب این افراد به لحاظ اقتصادی در شرایط بسیار بدی قرار دارند و بسیاری از کودکان کار و افراد زباله‌گرد متعلق به همین قشر هستند، اضافه می‌کند: این افراد از ماسک، دستکش، لوازم ضد عفونی کننده برخوردار نیستند و به لحاظ ا قتصادی هم انقدر توانمند نیستند که بتوانند این لوازم را برای خود فراهم کنند تا در زمان فعالیت برای امرار معاش شرایط بهتری داشته باشند.
باقری با بیان اینکه امکان دسترسی به پیمانکاران حوزه پسماند وجود ندارد که از آن‌ها بخواهیم این افراد به‌خصوض کودکان را به کار فرا نخوانند، خاطرنشان می‌کند: از سوی دیگر این افراد اگر کار نکنند به لحاظ معیشتی درمانده می‌شوند. اینجاست که ارگان‌های دولتی باید در کنار سمن‌ها آمده و بسته‌های حمایتی را برای این اقشار تامین کنند. زیرا سمن‌ها این افراد را شناسایی کرده‌اند و دولت هم می‌تواند بودجه‌ای را در اختیار سمن‌ها گذاشته یا خودشان از طریق معتمدان خود قرار دهند تا حداقل در مدت انتشار ویروس کرونا شاهد حضور کودکان کار و افراد زباله‌گرد در خیابان‌ها نباشیم.
این وکیل دادگستری با تاکید بر اینکه زندگی افراد فاقد هویت به‌ویژه در زمان شیوع کرونا بسیار فاجعه‌بار است، عنوان می‌کند: در این خانواده‌ها شرایط اقتصادی بسیار بد است و در بسیاری مواقع کودکان نان‌آور خانواده هستند. این افراد در نبود حمایت‌های اجتماعی و دولتی در بهترین حالت تنها یک هفته می‌توانند در خانه بمانند و بعد از آن باید به دنبال روزی خانواده به خیابان بیایند.
وی با اشاره به اینکه ممکن است بسیاری از این خانواده‌ها ممکن است به کرونا مبتلا شده یا مشکوک به ابتلا باشند، می‌گوید: این خانواده‌ها بسیار آسیب‌پذیر بوده و با توجه به شرایط مالی بسیار بدی دارند امکان مراجعه به درمانگاه‌ها را ندارند. حال اگر این افراد مشکوک یا مبتلا به ویروس کرونا باشند به واسطه بی‌هویتی و بی‌پولی امکان مراجعه به بیمارستان را ندارند.
بیشتر بخوانید:
روایت عجیب مفقود شدن کودک بی‌شناسنامه؛ حتی پرونده تشکیل ندادند!
نائب رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان عنوان می‌کند: براساس آنچه که خود این افراد می‌گویند برخی از مراکز درمانی این افراد را می‌پذیرند، اما باید هزینه سنگینی برای درمان خود پرداخت کنند که از توان‌شان خارج است. برخی از مراکز افراد بی‌هویت را نمی‌پذیرند و برخی مراکز نیز تنها اقدامات مرتبط با غربالگری کرونا را انجام می‌دهند، اما در صورت مشکوک بودن یا قطعی بودن ابتلا، پذیرش برای بستری و اقدامات درمانی را بسیار سخت می‌پذیرند.
او با بیان اینکه در موضوع پذیرش افراد فاقد شناسنامه در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی رویه واحدی وجود ندارد و هر بیمارستانی رویه خود را دارد، تصریح می‌کند: به هر حال شرایط پذیرش افراد بی‌شناسنامه در مراکز درمانی به گونه‌ای است که در صورت ابتلا به هربیماری از جمله کرونا در خانه خود درمانی کنند و در صورتی که درمان نشوند با مرگ فاجعه‌باری مواجه می‌شوند.
وی با بیان اینکه بسیاری از این افراد دانش و اطلاعات بسیار کمی نسبت به ویروس کرونا و بیماری کووید ۱۹ دارند، توضیح می‌دهد: بسیاری از این افراد ممکن است به واسطه این ناآگاهی و عدم توانایی برای تامین لوازم بهداشتی و محافظتی مورد نیاز درگیر این بیماری شده باشند. حتی ممکن است برخی مبتلا و بهبودیافته باشند، اما این موضوع کلا برای افرادی که با آن‌ها مواجه شده‌ام چندان تعریف شده نیست.
این فعال حوزه افراد فاقد شناسنامه می‌گوید: وقتی از آن‌ها درباره استفاده از ماسک و مواد ضدعفونی کننده می‌پرسیم چندان با موضوع آشنا نیستند که خوب حرجی بر آن‌ها نیست. حقیقت آن است که این افراد در چنان شرایط بحران‌زده‌ای به واسطه بی‌شناسنامه بودن گرفتار شده‌اند که موضوع ویروس کرونا به اندازه سایر مردم برایشان دارای اهمیت و فاجعه‌بار نباشد.
باقری تصریح می‌کند: وقتی آمار مبتلایان به ویروس کرونا یا مرگ و میر‌های ناشی از آن اعلام می‌شود به دلیل بی‌هویتی، این افراد در داخل این آمار گنجانده نمی‌شوند. مرگ این افراد هم بسیار مظلومانه و خاموش است، زیرا هیچکس اطلاعی ندارد که این افراد چه کسانی هستند، ناقل هستند یا نیستند از چه کسی گرفته‌اند و آیا مرگ‌شان در اثر ابتلا به این ویروس بوده است یا نه؟
وی با یادآوری اینکه قبل از عید بهزیستی، شهرداری و تعدادی از سمن‌ها جلسه‌ای داشته ودرباره نحوه حمایت از اقشار آّسیب‌پذیر ا زجمله کودکان کار و زباله‌گرد‌ها در شرایط انتشار ویروس کرونا صحبت کردند، اضافه می‌کند:، اما این جلسه منتج به نتیجه و اقدام برای این افراد نشد حتی بودجه‌ای هم برای این کار در نظر گرفته شد، اما در نهایت منجر به نتیجه خاصی نشد و در نهایت جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها با همراهی هلال احمر نسبت به رساندن بسته‌های حمایتی برای این افراد اقدام کردند. اما دولت اقدام مستقیمی در این رابطه نکرد که نقد‌های زیادی نیز در این رابطه بر دولت شد.
عدم برخورداری بی‌شناسنامه‌ها از حمایت‌های دولتی دوران کرونا
مرضیه محمد حسنی مدیرعامل انجمن یاریگران خورشید نیز با بیان اینکه انتشار ویروس کرونا مشکلی بر مشکلات آن‌ها افزوده است و این گروه به شدت در برابر این شرایط آسیب‌پذیر هستند، خاطرنشان می‌کند: آن‌ها نه تنها حداقل امکانات مالی و رفاه را دراختیار ندارند که از دریافت یارانه دولتی نیز محروم هستند این در حالی است که سایر افراد بی‌بضاعت جامعه حداقل در این اوضاع کساد اقتصادی یارانه یا برخی تسهیلات حمایتی را ممکن است دریافت کنند، اما برای افراد فاقد هویت چنین امکانی فراهم نیست.
این فعال اجتماعی می‌افزاید: بسیاری از زنان فاقد شناسنامه برای امرار معاش در خانه دیگران کارگری می‌کردند یا مشاغل خانگی داشتند که به دلیل شیوع ویروس کرونا مشاغل آنان تعطیل و مشکلات اقتصادی آن‌ها تشدید شده است درحالیکه اگر شناسنامه داشتند شاید برخی از آن‌ها مانند سایرین می‌توانستند از مزایای بیمه بیکاری برخوردار شوند، یا حداقل یارانه و تسهیلات مرتبط به زمان کرونا را دریافت کنند، اما حالا تنها بر میزان فقر آن‌ها افزوده شده است.
وی با اشاره به اینکه تعدادی از این افراد براساس اطلاعاتی که ما کسب کرده‌ایم به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند، می‌گوید: این افراد در صورت ابتلا به هر نوع بیماری و در صورت نیاز به هر نوع خدمات بهداشتی با مشکلات زیادی مواجه شده و در عین فقر باید هزینه‌های زیادی بپردازند. روز گذشته خانم بارداری را برای زایمان به بیمارستان بردیم و واقعا با مشکل برخورد کرد.
محمد حسنی تصریح می‌کند: قطعا در صورت ابتلای افراد فاقد شناسنامه به کرونا نیز آن‌ها با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند به این معنا که در حالیکه برخی از هزینه‌های درمان کرونا برای سایر مردم رایگان است، اما این افراد باید هزینه زیادی بپردازند و به همین دلیل هم بسیاری از آن‌ها اصلا به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند. به بیان دیگر وقتی فرد به شدت نیاز به درمان دارد او را پذیرش می‌کنند، اما هزینه آن‌ها بسیار سنگین است.
فاقد شناسنامه‌ها بیش از دیگران باید هزینه درمانی بدهند
حسین کرمانپور مدیرکل روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور و رئیس اورژانس بیمارستان سینا درباره شرایط ارائه خدمات درمانی به افراد فاقد هویت به رویداد ۲۴ می‌گوید: براساس قوانین و ضوابط سازمان ثبت احوال کشور هر ایرانی تنها با داشتن کد ملی ایرانی شناخته می‌شود؛ و هر کس که در ایران زندگی می‌کند، اما به هر دلیل فاقد کد ملی است از نگاه تمام نرم‌افزار‌هایی که به سیستم ثبت احوال وصل هستند تبعه بیگانه شناخته شده و ایرانی نیست.
او ادامه می‌دهد: وقتی فردی به عنوان تبعه بیگانه شناخته می‌شود خدمات درمانی ارائه شده به وی از یک ضریبی برخوردار شده و در نتیجه هزینه‌های درمانی این افراد از یک فرد ایرانی فاقد بیمه بسیار بیشتر است. علت این موضوع هم آن است که در نرم‌افزار‌های بیمارستانی که اصطلاحا به آن HIS می‌گویند همه موظفند براساس کد ملی اقدام کنند و نرم‌افزار به صورت هوشمند وقتی کدملی را دریافت نکند فرد را تبعه خارجی معرفی می‌کند و در نتیجه هزینه‌های فرد در بیمارستان خصوصی و دولتی افزایش می‌یابد.
رئیس اورژانس بیمارستان سینا با بیان اینکه بیشتر اتباع بیگانه‌ای که بیمارستان‌ها در ایران مراجعه می‌کنند، افغانستانی هستند به همین دلیل هم کنسولگری افغانستان با یکی از شرکت‌های بیمه ایرانی قراردادی منعقد کرده و در بخشی از هزینه‌ها اتباع خود در ایران را بیمه کرده است.
او با تاکید براینکه در روز‌های ابتدایی شیوع ویروس کرونا در ایران بیمارستان‌ها تمام خدمات را رایگان ارائه می‌دادند، عنوان می‌کند: در آن زمان شرایط حاد و ویژه بود و پذیرش بیماران کرونایی صرف بر مبنای پذیرش و درمان بود، اما بعد‌ها تغییراتی ایجاد شد و امروز تمامی بستریان مبتلا به ویروس کرونا هزینه پرداخت می‌کنند، اما میزان آن بستگی به نوع بیمه‌ای دارد که تحت پوشش آن قرار دارند.
(فیلم)
تقاطع دردها/ روایت پبرمرد بدون شناسنامه‌ای که جایی برای مردن ندارد
به گزارش رویداد۲۴ شرایط فاقد شناسنامه‌ها به گونه‌ای نیست که برای تشخیص بیماری یا درمان به مراکز درمانی مراجعه کنند موضوعی که از یک سو جان خود این افراد را به خطر می‌اندازد وریسک شیوع بیماری را در بین آن‌ها افزایش دهد و از سوی دیگر می‌تواند زمینه‌ساز انتقال ویروس کرونا و حتی شدت گرفتن انتشار ویروس در کل جامعه شود.
همچنین عدم تشخیص ابتلا به ویروس کرونا در این گروه از افراد جامعه و شدت گرفتن آن در فرد بیمار اگر منجر به مرگ وی شود مشکل دیگری ایجاد می‌شود .از آنجایی که علت مرگ فرد مشخص نیست تدفین او به صورت عادی صورت و بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی انجام خواهد شد. یعنی نه از ریختن آهک زیر متوفی برای جلوگیری از خاک و احتمالا آب خبری خواهد بود نه از ضدعفونی کردن جسد وی که این موضوع نیز می‌تواند به خطرات ابتلای این افراد به ویروس کرونا دامن زند.
در روزگار شیوع ویروس کرونا و درنظر گرفتن برخی حمایت‌ها برای اقشار آسیب‌پذیر بهتر است مسئولان حضور این افراد را نیز به عنوان یک واقعیت اجتماعی پذیرفته و علاوه بر حمایت از آنان درتامین معاش، با کمک سمن‌ها این افراد تحت غربالگری و حتی آزمایش ابتلا به ویروس کرونا قرار گیرند و در صورت موارد ابتلا سریعا به هر نحو ممکن خدمات درمانی مناسب به آن‌ها ارائه شود. نداشتن شناسنامه و هویت قطعا توجیه خوبی برای عدم برخوداری افراد از خدمات درمانی نیست آنهم در زمانی که ویروسی مهلک بدون توجه به هویت و شناسنامه آدم‌ها همه را در چنگال خود اسیر کرده است.