کارشناس مسائل عراق گفت: نخستوزیر جدید باید بتواند معترضان را به خانههایشان برگرداند، ولی سقوط قیمت نفت و بحران اقتصادی حاصل از کرونا او را به چالشهای جدی خواهد کشید.
رویداد۲۴ «سیامک کاکایی» کارشناس مسائل عراق با اشاره به رای اعتماد پارلمان عراق به کابینه مصطفی الکاظمی عنوان کرد: اعطای رای اعتماد پارلمان به عراق به کابینه مصطفی الکاظمی و انتصاب وی به عنوان نخستوزیر جدید این کشور را میتوانیم نوعی عبور از بنبست دانست؛ چراکه بسیاری بر این عقیدهاند که تایید کابینه به معنای برونرفت از بحران سیاسی فعلی عراق است که تا حدودی درست است.
واقعیت این است که پس از آنکه محمد توفیق علاوی و پس از آن، عدنان الزرفی نتوانستند کابینه عراق را تشکیل دهند و رای اعتماد پارلمان را اخذ کنند، نهایتاً اوضاع به سمت و سویی رفت که مصطفی الکاظمی به عنوان مامور تشکیل کابینه انتخاب شد. عمده دلیل انتخاب وی که در مورد الزرفی و علاوی هم اتفاق افتاد، عدم توافق جناحهای سیاسی این کشور با یکدیگر بود که در نهایت هر دو گزینه مجبور به کنارهگیری شدند. به عبارتی دیگر سهمخواهی احزاب و طیفهای مختلف باعث کنار رفتن این دو نفر شدند.
وی ادامه داد: انتخاب عدنان الزرفی و معرفی او از سوی رئیس جمهوری به عنوان مسئول تشکیل کابینه عراق، بر خلاف قانون اساسی این کشور بود و در نهایت شاهد بودیم که با حمایت جناحهای سیاسی، مصطفی الکاظمی به عنوان نخستوزیر مکلف و مسئول تشکیل کابینه معرفی شد. در این میان اختلافهای زیادی میان الکاظمی و سایر جناحهای سیاسی وجود داشت و بخشی از آن به دلیل خط فکری ایشان (سکولار – لیبرال) بود، اما در نهایت گروههای سیاسی بر سر وی با هم به اجماع رسیدند و پارلمان هم از او و کابینهاش حمایت کرد. در این میان باید متوجه باشید که از زمان سقوط صدام و برچیده شدن بعث در عراق، مشکلات بسیار زیادی میان احزاب به وجود آمد و بسیاری از نامزدهای نخستوزیری هم به همین دلیل کنار گذاشته شدند، ولی در نهایت مصطفی الکاظمی توانست رضایت سیاسیون را جلب کند. در این میان نکته اصلی این است که وی با چالشهای زیادی روبهرو خواهد بود و به این دلیل است که میگویم رای اعتماد دادن پارلمان به او و کابینهاش را نمیتوان دلیلی بر حل و فصل بحرانهای عراق دانست. این چالشها نه تنها در حوزه خارج بلکه در مسائل داخلی هم برای الکاظمی مشکلآفرین خواهد بود. به عبارتی دیگر او بیش از آنکه در خارج با مشکلات درگیر باشد، در داخل با آنها دست و پنجه نرم خواهد کرد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی با بیان اینکه یکی از چالشهای پیشروی نخستوزیر عراق، مسائل اقتصادی است، گفت: بدون شک الکاظمی با جریانهای سیاسی به خصوص شیعیان وارد چالشهایی خواهد شد و بهرغم آنکه طیف سنیها و کردها از او حمایت کردهاند، به نظرم در برهههای مختلف شاهد درگیری بین او و سایر جناحها خواهیم بود. در این میان باید متوجه باشیم که دولت الکاظمی و کابینه او، دولتِ گذار است و باید عراق را برای برگزاری انتخابات زودهنگام آماده کند و من بر این عقیدهام که به دلیل ادامه سهمخواهی احزاب، تنش میان او و جریانهای سیاسی افزایش پیدا میکند که میتواند باعث شکننده شدن دولت وی شود. چالش دیگر دولت الکاظمی، مسائل اقتصادی و مشکلاتی است که مردم به خاطز بروز آنها از سال گذشته در میدانهای بغداد و سایر شهرها دست به تظاهرات زدند و حقوق خود را مطالبه کردند. مردم عراق در وضعیت کنونی به دنبال آن هستند که پس از چندین ماه بیدولتی و با آمدن الکاظمی، مطالباتشان محقق شود، اما این در حالیست که درآمدهای نفتی عراق با کاهش چشمگیر روبهرو شده است.
کاکایی افزود: مردم عراق به دنبال هستند تا با فساد مقابله و به نظر الکاظمی در این جریان بیش از سایر نخستوزیران عراق تحت فشارخواهد بود؛ چراکه مردم همچنان در خیابانها هستند و پیامدهای شیوع کرونا هم بر همه چیز تاثیر گذاشته است. او باید با فسادهای سیستماتیک در ساختار سیاسی، قضایی، اقتصادی و حتی اجتماعی مقابله کند تا در نهایت بتواند مانع از بازگشت معترضان به میدانها و خیابانهای عراق شود. شکی وجود ندارد که مشکلات اقتصادی زمان زیادی از نخستوزیر جدید عراق و تیم وی خواهد گرفت، اما مساله مهمتر که چالشهای بیشتری به دنبال خواهد داشت، اجرای مصوبه خروج نظامیان آمریکا از عراق است. بسیاری از گروههای سیاسی عراق خواهان اجرای این مصوبه و خروج آمریکا از عراق هستند، ولی عدهای دیگر نظر مخالف دارند؛ مضاف بر اینکه ایالات متحده هم دست به هر کاری میزند تا از این کشور خارج نشود.
بیشتر بخوانید: ایران و آمریکا چگونه بر سر تشکیل دولت جدید عراق به توافق رسیدند؟
وی در پایان با اشاره به فعال شدن مجدد داعش در عراق و تاثیر این موضوع برای دولت الکاظمی، تصریح کرد: ایالات متحده به هر بهانهای برای ابقای نیروهای خود در عراق متوسل شده و حتی پای خود را از این فراتر گذاشته است. اینکه دیده میشود مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا از تشکیل دولت آمریکا استقبال میکند و پس از آن معافیت بغداد برای خرید برق از ایران تمدید میشود، نشان میدهد که واشنگتن در ابتدا به دنبال آن است تا با اعطای این امتیازها، الکاظمی را به سمت خود جذب کند و در نهایت اگر موفق به این کار نشد فشارهایی را علیه او به اجرا خواهد گذاشت. یکی از این فشارها تحریک مجدد داعش توسط ایالات متحده و خیزش آن در عراق است. داعش اهرم فشار مهمی برای آمریکا علیه الکاظمی است و در نهایت آنها به دنبال امضای قرارداد جدید با بغداد هستند تا در عراق ماندگار شوند. بر این اساس من فکر میکنم دولت با تهدید عینی و علنی داعش و آمریکا مواجه است و اینکه الکاظمی چگونه میخواهد با این فشارها (خصوصاً خروج آمریکا) کنار بیاید، موضوعی است که پاسخ آن همچنان مشخص نیست. از سوی دیگر، موفقیت و دوام دولت او به همبستگی احزاب و خویشتنداری مردم هم بستگی دارد و به این دلیل باید گفت که چالشهای وی بیش از هر چیز داخلی است.