رویداد۲۴ اکانت رسمی آیت الله خامنه‌ای در شبکه اجتماعی توییتر همزمان با تولد امام حسن بخشی از سخنرانی فروردین ۱۳۵۱ رهبر کنونی ایران در حسینه ارشاد را بازنشر کرد که بلافاصله گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال مذاکره ایران و آمریکا را تقویت کرد و عده‌ای در شبکه‌های اجتماعی اینگونه نوشتند که مقدمات مذاکره در حال انجام شدن است؛ هرچند آنها به این نکته توجه نکردند که این توییت همزمان با سالروز خروج ترامپ از توافق هسته‌ای در هشتم می‌سال ۲۰۱۸ منتشر شده است.
در صفحه
توییت آیت‌الله خامنه‌ای آمده است: «معتقدم امام حسن مجتبى شجاع‌ترین چهره تاریخ اسلام است. ایشان حاضر شد خود را و نام خود را در میان دوستان نزدیکش، فداى مصلحت واقعى کند و تن به صلح دهد، براى اینکه دیدبانى اسلام و حفاظت از قرآن و هدایت نسل‌هاى آینده‌ى تاریخ را در موقع خود انجام دهد.»
برخی کاربران و رسانه‌ها، این توییت را مشابه اظهار نظر آیت الله خامنه‌ای در سپتامبر ۲۰۱۳ قلمداد کردند که در آن از واژه «نرمش قهرمانانه» استفاده کرده بود.
رهبر انقلاب در دیدار با فرماندهان و مسئولان عالی‌رتبه سپاه پاسداران در سخنرانی‌ای پیش از نخستین تماس‌های محرمانه بین ایران و آمریکا گفته بود: «من مخالف حرکت‌های صحیح دیپلماسی نیستم، بنده معتقدم به همان چیزی که سال‌ها پیش به «نرمش قهرمانانه» نامگذاری شد. کشتی‌گیری که به دلیل فنی نرمشی انجام می‌دهد.»
هفت روز بعد از این سخنرانی رئیس‌جمهور حسن روحانی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۳ در نشست مجمع عمومی سازمان ملل، طی سخنرانی‌اش که با حساسیت زیادی از سوی رسانه‌ها و سیاستمداران بین‌المللی دنبال می‌شد، تأکید کرد که «ایران به دنبال تعامل سازنده با دیگر کشورهاست و در این چارچوب در پی افزایش تنش با ایالات متحده نیست.»
همزمان با این سخنرانی محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران و همتای آمریکایی‌اش جان کری در پشت صحنه مجمع عمومی سازمان ملل با هم دیدار کردند. جان کری در کتاب خاطرات خود به این دیدار محرمانه نیم ساعته در اتاقی به اندازه کمد اشاره کرده و گفته «همه اینها در بحبوحه نشست سال ۲۰۱۳ مجمع عمومی سازمان ملل اتفاق می‌افتاد.»
بیشتر بخوانید:
آیا امکان مذاکره ایران و آمریکا هنوز هم وجود دارد؟
به گزارش رویداد۲۴ بسیاری در آن زمان و پس از آن با روشن شدن ماجرای مذاکرات محرمانه بین دو کشور، انتخاب این واژه در بین فرماندهان سپاه را تلاش رهبر برای تضمین عدم مخالفت سپاه با این مذاکرات خواندند.
آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار دیگری که اکتبر سال ۲۰۱۴ با مسولان وزارت خارجه و سفر و روسای نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور داشت، «مهارت دیپلماتیک» را استفاده به‌موقع و به‌جا از انعطاف و اقتدار معنا کرد و گفت که معنای دیگر این ویژگی نرمش قهرمانانه است که صلح امام حسن مجتبی علیه‌السلام پرشکوه‌ترین نمونه تاریخی آن به شمار می‌رود. اما همه اینها در عالم واقعیت به عنوان انجام مذاکره ایران و آمریکا نبود؛ چه آنکه آیت الله خامنه‌ای در مرداد ماه ۱۳۹۷ در یک سخنرانی عمومی گفت: «مذاکرات برجام اشتباه بود. در موضوع مذاکرات بنده اشتباه کردم و به اصرار آقایان اجازه تجربه را دادم که البته از خطوط قرمز معین‌شده هم عبور کردند.»
حال سوال اینجاست که با توجه به سابقه اشاره رهبر به صلح امام حسن و حوادث پس از آن، توییت اخیر آیت الله خامنه‌ای در شرایط کنونی چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟
العربیه عربستان در گزارشی مدعی شده این توییت به گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال عقب نشینی در برابر فشار‌های آمریکا دامن زده، اما با این همه نمی‌توان سخنان رهبر ایران را با قاطعیت تمام به عنوان نشانه‌ای از پذیرش شرایط سخت وضع شده از سوی ایالات متحده برای آمدن ایران به میز مذاکره ارزیابی کرد.
بسیاری از کاربران توییتر این توییت را زمینه‌ساز یک مذاکره دیگر خوانده اند، اما برای چنین قضاوتی لازم است شرایط امروز روابط ایران و آمریکا را بازخوانی کنیم.
از زمان خروج آمریکا از برجام آیت الله خامنه‌ای بار‌ها امکان مذاکره مجدد با آمریکا را رد کرده و آن را تنها در چارچوب یک مذاکره چند جانبه امکان پذیر می‌داند.
شهریور سال گذشته همزمان با آغاز نشست مجمع عمومی سازمام ملل رهبر ایران در یک سخنرانی تاکید کرد که چنانچه آمریکا حرف خود را پس گرفت و توبه کرد و به معاهده هسته‌ای که آن را نقض کرده، بازگشت، آن‌وقت در جمع کشور‌های عضو معاهده که شرکت و با ایران صحبت می‌کنند، آمریکا هم می‌تواند شرکت کند، اما در غیر این‌صورت هیچ مذاکره‌ای در هیچ سطحی بین مسئولان جمهوری اسلامی و آمریکایی‌ها اتفاق نخواهد افتاد، نه در نیویورک و نه غیر آن.
نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سال گذشته یکی از بزرگترین شانس‌های مذاکره مستقیم و ایران و آمریکا از زمان روی کار آمدن ترامپ بود. در این نشست امانوئل مکرون، آنگلا مرکل و بوریس جانسون مسئولیت میانجی‌گری میان دو کشور را برعهده داشتند و مذاکره به حدی نزدیک بود که گفته می‌شد ترامپ در اتاق منتظر تماس تلفنی روحانی بود.
همزمان با این تحولات شینزو آبه تخست وزیر ژاپن نیز برای اولین بار به ایران سفر کرد و پیامی از ترامپ را با خود به همراه آورد. پیامی که آیت الله خامنه‌ای در نشست مشترکش با مقام عالی رتبه ژاپنی به آن بی توجهی کرد و این بی توجهی نیز بازتاب قابل توجهی در رسانه‌های جهان پیدا کرد.
آبان ماه سال گذشته بار دیگر رهبر در جمع دانشجویان و دانش آموزان به مناسبت ۱۳ آبان مذاکره تهران با واشنگتن را غیر محتمل خواند و تاکید کرد ایران در برابر فشار‌های آمریکا تسلیم نخواهد شد.
وی در ادامه راه مسدود کردن نفوذ آمریکا را عدم مذاکره با واشنگتن دانست و خطاب به حامیان گفتگو با آمریکا خاطرنشان کرد که آنها کاملا اشتباه می‌کنند.
سال گذشته مقامات آمریکایی به تدریج از مواضع سختگیرانه‌شان به عنوان شروط مذاکره با ایران پایین آمدند، اما همزمان تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را تشدید کردند. ترامپ در حالی از مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران لاف زده که به اذعان مقامات ایرانی، سخت‌ترین تحریم‌ها علیه ایران در تاریخ روابط دو کشور را اعمال کرده است.
به گزارش رویداد۲۴ اگرچه در یک سال گذشته دو تبادل زندانی میان دو کشور اتفاق افتاده و به نظر میرسد یک تبادل دیگر نیز در راه باشد، اما در موارد قبلی ایران رسما نقش دولت آمریکا در تبادل زندانیان را کمرنگ خوانده است.
از سوی دیگر در پی ترور سردار قاسم سلیمانی و انتقام جمهوی اسلامی ایران از آمریکا، تنش‌های لفظی و نظامی میان دو کشور در خلیج فارس بار دیگر تشدید شده است.
ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که روز ۱۵ آوریل /۲۷ فروردین یازده قایق نیروی دریایی سپاه در خلیج فارس چند بار به نحو تحریک کننده و پر مخاطره‌ای به ناو‌های آمریکایی پولر، پال همیلتون، فایربولت، سیروکو، رنگل، و یو اس سی جی سی مائوی در آب‌های بین‌المللی در خلیج فارس نزدیک شده‌اند و از جمله وارد محدوده ۱۰ یاردی (حدود ۹ متری) کشتی «مائوی» شدند.
در واکنش به این بیانیه؛ نیروی دریایی سپاه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: نیروی دریایی سپاه روز ۲۷ فروردین یازده قایق خود را به منطقه اعزام کرده که «با ناو‌ها و کشتی‌های جنگی آمریکا مواجه شدند و به رغم اقدامات غیرحرفه‌ای و تحریک‌کننده تروریست‌های آمریکایی و بی‌توجهی آنها به اخطار‌ها و هشدارها، با ایستادگی جانانه و شجاعت نیرو‌های خودی، آنها را مجبور به کنار کشیدن خود از مسیر حرکت شناور‌های نیروی دریایی سپاه کردند.»
عملا به جز سیگنالی که رهبر ایران در توییتر خود نشان داده و مساله مذاکرات بر سر آزادی زندانیان، تمامی ابعاد روابط بین دو کشور روز به روز وخیم‌تر شده است.
دولت ترامپ تحریم‌هایش را از زمان خروج از برجام به شدت تشدید کرده و اقتصاد ایران را تضعیف کرده است. کاخ سفید در جریان شیوع کرونا مانع از دسترسی ایران به کمک‌های بشردوستانه و حمایت‌های مالی بانک جهانی از ایران از طریق اعطای وام شده است.
مایک پمپئو در حال اعمال فشار به شورای امنیت سازمان ملل برای از سر گیری تحریم‌های تسلیحاتی این نهاد علیه ایران بعد از انقضای این تحریم‌ها در ماه اکتبر است.
ایران گام آخر کاهش تعهدات برجامی‌اش را بعد از ترور قاسم سلیمانی برداشته و عملا هیچ محدودیتی برای غنی سازی اورانیوم برای خود قائل نیست. از سوی دیگر پرتاب ماهواره نور در هفته‌های گذشته از سوی آمریکایی‌ها تهدید آشکار قلمداد شده است. همه این موارد نشان می‌دهد فعلا خبری از هیچ مذاکره آشکاری در هیچ سطحی نیست؛ دست‌کم تا زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا.