رویداد۲۴ حسن روحانی رئیس جمهور ایران بار دیگر به سنت ماه رمضان سالهای گذشته، با جمعی از فعالان سیاسی دیدار کرد. بر اساس گزارشی که ایرنا منتشر کرده، ۱۳ نفر از فعالان سیاسی اصلاح طلب، اصولگرا و میانه رو در این جلسه حضور داشتند. از این جمع ۶ نفر اصلاح طلب، چهار نفر اصولگرا و سه نفر از افرادی بودند که به میانهرو مشهور هستند.
حسن روحانی در این جلسه بر اهمیت نقش احزاب تاکید کرده و گفته باید به سمت تشکیل احزاب بزرگ برویم. او گفته «اگر بخواهیم نظام پایدار بماند و تقویت شود باید دو سه حزب اصلی در کشور ایجاد شود تا به تناوب کشور را اداره کند.» اشاره حسن روحانی به اهمیت احزاب در حالی است که نه در ۸ سال گذشته و دولت او و نه در چهل سال گذشته و بعد از حادثه انفجار حزب جمهوری اسلامی، جایگاه احزاب هرگز به رسمیت شناخته نشد و حزبگرایی، هم معنای قبیلهگرایی تعریف شد.
شورای نگهبان در همین انتخابات اخیر مجلس اکثریت اعضای شاخص و شناخته شده احزاب اصلاحطلب را رد صلاحیت کرد و بعد اعضای شورای نگهبان و چهرههای شاخص جناح اصولگرا از احزاب میخواستند با نیروهای درجه سه و چهار خود وارد انتخابات شوند که دقیقا در منافات با تعریف و اهداف تشکیل احزاب بود؛ از طرفی فقدان قانون قوی برای جایگاه احزاب باعث شده گروههای کوچک چند ده نفره و حتی یک نفره تبدیل به احزاب سیاسی شوند و از حکومت طلب قدرت کنند.
مصداق این اهمیت پایین احزاب را میتوان در جلسه روز دوشنبه حسن روحانی دید. در این جلسه از ۱۳ نفری که حضور داشتند فقط یک نفر دبیرکل یک حزب بود. سه نفر دیگر (حضرتی قائم مقام اعتماد ملی، مرعشی سخنگوی کارگزاران سازندگی و مصباحی مقدم سخنگوی جامعه روحانیت مبارز) نیز چهرههای شاخص احزاب خود بودند. سه نفر اعضای شورای مرکزی احزاب خود بودند و شش نفر دیگر اساسا در سپهر سیاسی ایران، به عنوان یک چهره حزبی شناخته نمیشوند! جدول زیر، حاضران در این جلسه را نشان میدهد:
مثلا از کارگزاران سازندگی، غلامحسین کرباسچی در این جلسه حضور نداشته و پروانه مافی در حالی که در این جلسه حضور داشت که یکی از اعضای موثر کارگزاران سازندگی به شمار نمیرود.
از حزب اعتدال و توسعه نیز افرادی مثل مرتضی بانک یا ترکان موثرتر از چهرهای مانند سبحانیفر هستند که تاثیرگذاری چندانی در دنیای سیاست ندارد.
الیاس حضرتی هم که به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و مدیرمسئول روزنامه اعتماد عموماً جلسات متعددی با مقامات سیاسی کشور برگزار میکند، بهتر بود جای خود را به دبیر کل حزب اعتماد ملی بدهد اما دولت با زرنگی خاص و بر خلاف وعدههایی که در سال ۹۲ و ۹۶ داد همچنان تلاش برای رفع حصر دبیر کل اعتماد ملی انجام نداده است!
بهزاد نبوی از نظر قانونی ۱۱ سال است عضو هیچ حزب اصلاحطلبی نیست و حتی در جلساتی مثل شورای عالی سیاستگذاری نیز به عنوان یک عضو حقیقی شرکت نمیکند و بنابراین دستکم برای دولت نمیتواند نماد چهره حزبی به شمار رود.
محسن رفیقدوست سالها پیش عضو موثر جمعیت موتلفه بوده و امروز افرادی مثل بادامچیان یا ترقی یا میرسلیم در این حزب اثر گذارترند اما در جلسه حضور نداشتهاند.
حسین مظفر با اینکه عضو جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی بوده اما از نظر گرایش سیاسی آن به عنوان یک چهره سیاسی نزدیک به محمد باقر قالیباف نام برده میشود و بهتر بود اگر قرار به دعوت از جمعیت رهپویان یا از نزدیکان قالیباف بود، دعوت کنندگان به سراغ احزابی می رفتند که ربط بیشتری در این زمینه داشتند. مثلاً جمعیت پیشرفت و عدالت یا اگر قرار بود از جمعیت رهپویان کسی دعوت شود، برای نشان دادن اهمیت احزاب، طبیعتاً زاکانی گزینه مناسبتری بود.
احمد توکلی با اینکه موسسهای به نام دیدهبان عدالت و شفافیت دارد، از نظر کلاسیک عضو هیچ حزب اصولگرایی نیست. الهام امینزاده هم نیز عضو هیچکدام از احزاب اصلاحطلب اصولگرا و میانهرو نیست، چنانچه زهرا ساعی با اینکه به حزب اعتدال و توسعه سمپاتی دارد اما عضو این حزب نیست و در واقع از ۱۳ نفری که به این جلسه دعوت شده بودند سه نفر عضو هیچ حزبی نیستند و شش نفر در حال حاضر فعالیت حزبی موثر ندارند.
دولت روحانی از زمانی که عرصه سیاست ورزی را به رحمانی فضلی سپرد، تحت آموزههای علی لاریجانی، هرگز به احزاب روی خوش نشان نداد چنانچه وقتی مهدی مقدری از معدود چهرههای حزبی که در این دوره انتخابات شورای شهر وارد شوراهای شهر شدند اما با حکم قضایی عضویت در این شورا محروم شد، مقامات دولتی تلاش برای جلوگیری از صدور این حکم نه چندان بیسابقه انجام ندادند.
دولت روحانی برای خالی نبودن عریضه از فعالان حزبی برای جلسه دعوت میکند اما هنوز هم حتی بعد از ۷ سال نمی توان از این جلسه برداشت یک جلسه حزبی برای کمک گرفتن از احزاب در جهت حل مشکلات کشور را داشت. ایران یکی از معدود کشورهای دنیاست که با وجود برگزاری انتخابات متعدد در آن، هرگز احزاب در ساختار سیاسی و نظامی و انتخاباتی به رسمیت شناخته نمیشود و گعدهها و پدر خواندهها و محافل خاص درباره آینده سیاسی آنان تصمیم میگیرند.
به نظر میرسد ترکیب مهمانان این جلسه نیز در جهت همسوسازی همین افراد و جریانها با نگاه حاکمیتی باشد چنانچه از مجموعه افراد اصلاحطلب مدرن (طیف مشارکت و سازمان مجاهدین) بهزاد نبوی و جلاییپور تنها افرادی بودند که در انتخابات سال ۹۸ شرکت کرده بودند و هنوز معتقد به حمایت از دولت روحانی هستند و همین افراد هم در جلسه با روحانی دعوت شدهاند!
یا زهرا ساعی و الهام امین زاده در حالی به جلسه رفتهاند که از چند تشکل زنان اصلاح طلب کسی در این جلسه حضور نداشت. در میان احزاب اصلاح طلب زن که عموماً تلاش دارند مطالبات مدرن زنان ایران را نمایندگی کنند، افرادی زهرا شجاعی و فاطمه راکعی و آذر منصوری و شهیندخت مولاوردی میتوانستند نمایندگان قشر بیشتری از زنان باشند.