رویداد۲۴ خلیج فارس همچنان عرصه رویارویی ایران و آمریکاست. روز گذشته (سه شنبه ۳۰ اردیبهشت) نیروی دریایی آمریکا دستورالعملی را صادر کرده و از «اقدامات دفاعی قانونی» علیه کشتیهایی که در خاورمیانه که کمتر از ۱۰۰ متر با ناوهای جنگی آمریکا فاصله داشته باشد خبر داده است.
به گزارش اسوشیتدپرس، اقدامات دفاعی میتواند طیفی شامل عقب راندن کشتیهای که در حال نزدیک شدن است، به صدا درآوردن بوق هشدار، شلیک آتش و در نهایت شلیک هشدار برای دور کردن کشتی مزاحم باشد که تا امروز هم این متدها به کار برده میشدند، اما اشاره به یک فاصله دقیق برای اولین بار در دستورالعملهای نیروی دریایی مطرح شده است.
ربکا رباریخ سخنگوی ستون پنجم آمریکا در بحرین در بیانیهای در این باره گفته کشتیهای ما در حال انجام عملیات روتین خود در آبهای بین المللی هستند و تا جایی که قانون بین المللی به آنها اجازه داده فعالیت میکنند و دنبال درگیری نیستند. با این حال فرماندهان ما حق دارند در شرایط اضطراری از خودشان دفاع کنند.
یک مقام آمریکایی که نامش برده نشده به رویترز گفته قانون جدید تغییری در قواعد نیرویهای نظامی آمریکا ایجاد نکرده است. با اینکه فاصله ۱۰۰ متری ممکن است فاصله زیادی به نظر برسد، اما این فاصله در دریا برای یک ناو جنگی بزرگ که به سختی از جایش تکان میخورد فاصله بسیار کمی است.
بر اساس گزارش رسانهها، رویارویهایی قبلی قایقهای ایرانی با ناوهای آمریکایی در فاصلهای کمتر از ۹ متر صورت گرفته است. رویاروییهایی که از سال ۲۰۱۶ تا امروز چیز جدیدی نیستند. در بسیاری از موارد ناوهای آمریکایی از شلیک هشدار استفاده کردهاند.
به گزارش رویداد۲۴ سالهاست که خلیج فارس عرصه درگیری نیروی دریایی آمریکایی و قایقهای پرسرعت سپاه پاسداران است. این درگیریها اغلب از جانب آمریکاییها، «غیر حرفهای و تحریک آمیز» توصیف میشدند. ایران معتقد است حفظ امنیت تنگه هرمز و آبهای خلیج فارس بر عهده کشورهای هم جوار این آبهاست و حضور آمریکاییها در این آبها حضوری تحریک آمیز است.
تنشها بین دو کشور از زمان روز کار آمدن ترامپ و خروج آمریکا از برجام تشدید شده است. تابستان گذشته سلسله درگیریهایی در خلیج فارس اتفاق افتاد؛ حمله به نفتکشها در امارات، سرنگونی پهپاد آمریکایی در خلیج فارس و حمله به تاسیسات نفتی آرامکوی عربستان از جمله حوادثی بود که رسانههای غربی ایران را مستقیما و غیر مستقیم مسبب آن میدانستند.
در ادامه تنشها، آمریکا اتومبیل سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران را در بغداد مورد هدف قرار داده و او را به شهادت رساند. این در گیریها بار دیگر در آپریل امسال در شرایطی که کشورهای جهان با کرونا سرو کله میزنند تشدید شد.
آمریکا ایران را متهم به مانوری خطرناک در نزدیکی ناوهای خود در شمال خلیج فارس کرد. پیش از این درگیری ایران متهم به توقیف یک نفت کش با پرچم هنگ کنگ شده بود.
در خلال این درگیریها ترامپ در توییتر خود هشدار داد و نوشت: من به نیروی دریایی آمریکا دستور دادم هر قایق مسلح ایرانی را که قصد اذیت در دریا داشته باشد مورد هدف قرار داده و سرنگون کنند.
با وجود انتشار دستورالعمل جدید نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس، برخی رسانههای آمریکایی از قبیل نیویورک تایمز معتقدند ایران به صورت چراغ خاموش تنشها با آمریکا را کاهش داده است.
این رسانه مدعی شده ایران سیاست تحریم غرب را کنار گذشته و به سمت همکاری حرکت کرده است. این تغییرات در تلاش آنها برای جلوگیری از مقابله مستقیم با آمریکا که میتواند به انتخاب مجدد ترامپ در ماه نوامبر کمک کند تجلی پیدا کرده است.
نیویورک تایمز عراق را مثال زده و گفته ایران از نخست وزیری که مورد حمایت آمریکاست حمایت کرده و به شبه نظامیان مورد حمایتش دستور داده تا دست از هدف قرار دادن نیروهای آمریکایی بردارند.
آمریکاییها هم در حالی که به صورت علنی اشارهای به این کاهش تنشها نمیکنند، اما به صورت چراغ خاموش رویکرد میانهروانه ایران را با استقبال دنبال کردهاند.
رندا اسلیم پژوهشگر ارشد موسسه خاورمیانه گفته با اینکه شاید جنگی قرار نباشد رخ دهد، اما همچنان خطر رویارویی وجود دارد. اما به نظر میرسد هیچ یک از طرفین نمیخواهد شروع کننده باشد. هم ایران و هم آمریکا قبل از انتخابات ۲۰۲۰ خواستار یک جنگ شش ماهه نیستند.
نیویورک تایمز در گزارشی نشانههای کاهش تنش ایران و آمریکا را بررسی کرده و ۴ مورد را به این شرح دستهبندی کرده است؛
۱) دستور ایران به نیروهای مورد حمایتش در عراق برای متوقف کردن حمله به نیروهای آمریکایی در این کشور
۲) کمکهای ایران به انتخاب یک نخست وزیر مورد حمایت آمریکا در عراق در شرابطی که ایران میتوانست نقش محوری بازی کند.
۳) مذاکرات تبادل زندانی میان ایران و آمریکا در ماه آپریل و پیشنهاد ایران برای آزادی یک سرباز نیروی دریایی آمریکایی زندانی در ایران در ازای آزادی یک استاد دانشگاه دو تابعیتی ایرانی آمریکایی توسط ایالات متحده آمریکا
۴) کاهش تهدیدها و حملات علیه نفتکشها و کشتیها در خلیج فارس.
محمد حسین ملائک سفیر پیشین ایران در چین در یادداشتی که در نشریه دیپلماسی منتشر شده درباره سیاستهای جدید ایران در منطقه نوشته ایران درحال بازتعریف سیاستهای خود بعد از ترور قاسم سلیمانی است. ایران دارد کارتهایش را بررسی میکند و ظرفیتهایش را میسنجد و وارد عرصه یک نقشه و چشمانداز جدید شده است.
از سوی دیگر بسیاری از آگاهان معتقدند افزایش تنشها بین ایران و آمریکا میتواند در انتخابات ایالات متحده به نفع ترامپ عمل کند چرا که هر گونه جنگ میتواند فشار اقتصادی به ایران را چند برابر کند و ترامپ میتواند ادعا کند تحریمهای فلجکنندهاش علیه ایران جواب داده است.
علاوه بر انتخابات آمریکا، ایران نیم نگاهی به تصمیم شورای امنیت سازمان ملل در ماه اکتبر نیز دارد. این شورا قرار است درباره بازگرداندن تحریمهای تسلیحاتی علیه ایران تصمیمگیری کند. تا آن زمان ایران نمیخواهد جایگاهش توسط شورای امنیت سازمان ملل تضعیف شود.