رویداد۲۴ عمر كوش در «العربی الجدید» نزدیک به قطر نوشت: اخیرا در سوریه شاهد حوادث سیاسی و نظامی تازه ای هستیم از جمله موضع گیری های روسیه، ایالات متحده و اسرائیل همزمان با انتقاد مسکو به نظام اسد و اختلافات روز افزون بین نیروهای ایرانی و روسیه در سوریه. علاوه بر این، مسکو و واشنگتن به تفاهم های مشخصی با یکدیگر دست یافته اند که نشان از تلاش های بین المللی برای حصول توافق هایی در راستای حل بحران سوریه در چارچوب ایجاد تغییراتی در ساختار نظام سوریه است. این موضوع با افزایش فشارهای امریکا و اسرائیل برای خروج ایران از سوریه، همزمان شده است. در واقع، آمریکا، روسیه و اسرائیل، حضور ایران در سوریه را مانع بزرگی می دانند.
در ادامه این مطلب آمده است: دولت آمریکا فشار زیادی را به ایران وارد می کند تا برنامه های خود در سوریه را تغییر داده و از حضور نظامی در این کشور بکاهد. از دیدگاه آمریکایی ها، این مساله مستلزم ایجاد تغییراتی در شیوه های مقابله با حضور ایران در سوریه و منطقه است، که نه تنها از طریق حمایت دولت آمریکا از عملیات نظامی اسرائیل علیه ایران در سوریه صورت می گیرد، بلکه ائتلافی با حضور آمریکا، اسرائیل و روسیه تشکیل شده است تا بتواند با شبه نظامیان ایران مقابله کرده و باعث خروج ایرانی ها از سوریه شوند.
شاید صحبت از تشکیل ائتلاف مستقیم بین اسرائیل، ایالات متحده و روسیه برای مقابله با نفوذ ایران در سوریه و قطع مسیر اتصال تهران - بیروت، مبالغه آمیز باشد، اما گزارش های متعددی حکایت از برگزاری نشستهایی بین رهبران گروههای معارض سوری و نیروهای دموکرات سوریه، تحت نظر ایالات متحده دارد که هدف از آن، بررسی چگونگی مقابله با نیروهای ایران و شبه نظامیان وابسته به آن است. بویژه آنکه روس ها نتوانستند ایران را در مورد خروج از سوریه قانع کنند.
به نظر می رسد ادامه هدف گرفتن پایگاههای ایران در سوریه، توسط اسرائیل، نشان دهنده آن است که تهران به دنبال عقب نشینی نیست. برخلاف گفته وزیر دفاع اسرائیل در مورد موثر واقع شدن حملات اسرائیل در بحث خروج نیروهای ایرانی از سوریه، مشخص است که حمایت واشنگتن از تل اویو برای مقابله با تهران، موجب تغییر و تحول در موزانه قوا در سوریه نشده است. به همین دلیل، واشنگتن و تل آویو تلاش می کنند تغییری در استراتژی مقابله ایران در سوریه ایجاد کرده و مسکو را به سمت ایفای نقشی در این استراتژی سوق دهند، امری که می تواند تماس نتانیاهو با پوتین کمی قبل از سفر پومپئو به اسرائیل را توجیه کند.
سوالی که در این رابطه مطرح می شود آن است که آیا پایان دادن به حضور ایران در سوریه ممکن است؟ پاسخ به این سوال، نیازمند اشراف و تسلط به تمام لایه های حضور ایران در سوریه است که تنها منحصر به بخش نظامی و شبه نظامی نمی شود، بلکه در طول چند سال، نفوذ ایران در تمام جامعه سوریه و بافت جمعیتی آن، شبکه های روابط اقتصادی و مذهبی، گسترش پیدا کرده است.
بیشتر بخوانید:چرا حمایت نامحسوس از اسرائیل تا این حد برای پوتین مهم است؟
از سوی دیگر، ایران پایگاههای نظامی متعددی در سوریه دارد،که در بوکمال، در شرق، تا مرکز سوریه و پایگاه تی فور، پراکنده هستند و تا دورترین نقاط شرقی سوریه امتداد دارند. پایگاههای نظامی در بوکمال و اطراف آن، شبه نظامیان حزب الله عراق و حزب الله لبنان، به اضافه نیروهایی از ایران را در خود جای داده اند. همچنین، نیروهای ایرانی و دیگر نیروهای وابسته به آن، در اطراف دمشق، در نزدیکی دو شهر الکسوه و سیده زینب، از القلمون تا حلب، حضور دارند و این علاوه بر حضور ایرانی ها در مناطق حساس دیگری در جنوب سوریه است.
ایالات متحده و اسرائیل هریک روی امکان جلب موافقت روسیه در راستای فشار بر ایران و پایان دادن به حضور آن در سوریه، حساب باز کرده اند. این مسئله، متکی بر فرضیه وجود اختلاف نظرها در زمینه منافع و اهداف، بین روسیه و تهران است. این فرضیه زمانی تقویت می شود که در جریان حملات هوایی اسرائیل به پایگاههای ایرانی در سوریه، شاهد سکوت روسیه بودیم و این علاوه بر حمله روسها به نظام اسد است که همگی حاکی از آن است که تغییر بزرگی در موضع روسها در قبال نظام اسد و هم پیمان آن، ایران، در راه است.
اما تصمیم گیران در مسکو در قبال چنین کاری، از دولت آمریکا چه طلب می کنند؟ آیا آمریکایی ها آماده اجابت این درخواست هستند؟ مساله مهمتر انکه آیا می توان روی نقش روسیه در راستای تلاش های آمریکا برای پایان دادن به حضور ایران در سوریه حساب کرد؟