رویداد۲۴ تصویر تاریخی ثبت شده در ۲۵ آذرماه سال ۱۳۴۹ که فرح پهلوی را در میان مادران نمونه سال نشان میدهد. مادران سال توسط بنگاه حمایت از مادران و نوزدان انتخاب میشدند که مسئولیت آن با فرح بود.
قرن نوردهم عصر انقلابهای پیدرپی بود. جهان در آستانه صنعتی شدن قرار داشت و این تغییر ریشهای، سبک زندگی، اخلاقیات، خانواده، ارزشهای مذهبی و ... را متاثر میکرد. نابرابری و رنج حاصل از این تغییرات شگرف، بسیار گسترده بود و زمینهساز انقلابها، شورشها و اعتصابهای متعدد. از طرفی هم ایدئولوژی ملیگرایی بالا گرفته بود و دولت-ملتهای جدید در حال شکلگیری بودند.
همه اینها باعث میشد دولتها در پی ایجاد نظامهای بهداشتی و رفاهی گسترده در کشور خود باشند. چرا که از این طریق هم رضایت و پشتیبانی شهروندان را کسب میکردند و هم از انقلاب و ناآرامیهای سیاسی و اجتماعی جلوگیری میکردند.
در واقع دولت رفاهی و نظام خدمات اجتماعی در راستای منافع ناسیونالیستی شکل گرفتند و رشد کردند. اتوفون بیسمارک صدراعظم مقتدر آلمان نخستین نظام خدمات اجتماعی را در کشور تازه تاسیس آلمان پایهریزی کرد و پس از آن کشورهای دیگر نیز به همین راه رفتند.
ایران نیز پس از انقلاب مشروطه تبدیل به یک دولت-ملت شده بود و در پی نوسازی اقتصادی و سیاسی بود که مستلزم رشد بوروکراسی و نظم قانونی بودند. لوازم قانونی و ایدهآل این رشد بوروکراتیک و اقتصادی در انقلاب مشروطه تعبیه شد و در عمل توسط دولت سردار سپه آغاز شد.
تاریخ خدمات اجتماعی در ایران همواره متاثر از وقایع جهانی بوده است. در مرحله اول و متاثر از دولت-ملتهای مدرن بنیادهایی مانند شیر و خورشید سرخ در ایران تاسیس شدند و در مرحله دوم از ترس فراگیری کمونیسم، اصلاحات ارضی، سپاه دانش و بیمه خدمات درمانی به وجود آمدند.
بیشتر بخوانید: فرح پهلوی؛ بنیانگذار نهادهای موازی در ایران +تصاویر
به گزارش رویداد۲۴ بنگاه حمایت از مادران و نوزادان در ۲۵ آذرماه سال ۱۳۱۹ تاسیس شد. اهمیت آن با توجه به ساختارهای سنتی و پایمال شدن حقوی زنان و رنجی که کودکان بدسرپرست و بیسرپرست تحمل میکردند بسیار بود. این بنگاه بهداشت خانواده، کنترل جمعیت، آموزش تعلیم و تربیت و تقدیر از مادران نمونه را در دستور کار داشت و بعدها به مناسبت تاسیس آن، ۲۵ آذر توسط محمدرضاشاه پهلوی به عنوان روز مادر نامگذاری شد.
با انقلاب سفید بنگاه حمایت از مادران و فرزندان نیز گسترش پیدا کرد و آموزشهای پزشکی و مامایی و آموزشی همگی رایگان شدند. همچنین آموزشگاه بهیاری هم در آن تاسیس شد و زایشگاهی نیز با ۲۵۰ تخت در منطقه نظام آباد تاسیس شد که خدماتش رایگان بود.
تاسیس مرکز آموزش بهیاری و مامایی در کنار زایشگاههای مختلف در سراسر کشور تاثیر چشمگیری بر گسترش بهداشت و سلامت خانوادگی داشت.
در مرحله بعد و در سال ۱۳۴۶ روز ۱۴ آذر به عنوان روز تنظیم خانواده انتخاب شد. محمدرضاشاه پهلوی پیامی صادر کرد و درباره این اقدام چنین گفت: «با توجه به رشد اقتصادی کشورمان و متناسب نبودن رشد جمعیت با رشد اقتصادی دستور شروع برنامههای بهداشت و تنظیم خوانده را در سال ۴۶ صادر نمودیم و اجرای برنامههای بهداشت و تنظیم خانواده از همان تاریخ شروع شده و با موفقیت پیشرفت کرده است و با آموزش وسیعی که داده شده، مردم ایران به تغییرات اجتماعی کشور در سالهای اخیر به خوبی واقف شدهاند و این برنامه که در ایران کاملا به موقع شروع شده، به ما امکان میدهد که برای گردانیدن چرخهای اقتصاد و صنعت کشور نیروی انسانی فعال فراهم آوریم و ترتیبی بدهیم که ملت ایران در سالهای آینده پیوسته به رفاه بیشتری نائل آید.»
این امر مصادف بود با تصویب قانون حمایت از خانواده که در سال ۱۳۴۶ تصویب شد و حقوقی به زنان میداد که در تاریخ ایران هیچگاه وجود نداشتند. پیشرفتهایی که از زمان تاسیس نهادهای اجتماعی و مدنی در ایران شده بود نتیجه مبارزه مردم ایران علیه استبداد و برای بدست آوردن مدرنیته و پیشرفت اجتماعی بود که از سالهای ۱۲۸۵ و با انقلاب مشروطه آغاز شده بود. مردم ایران با انقلاب مشروطه پیشرفت و آزادیهای اجتماعی بسیاری بدست آوردند، اما فقدان توسعه و آزادی سیاسی نهایتا همه آنها را به خطر انداخت.