رویداد۲۴ قطار انتخابات به سرعت درحال پیشروی است و در حالی که هر روز مسافری از درهای سمت راست این قطار وارد شده و کوپهای را به خود و همقطارانشان واگذار میکنند، درهای جناح چپ این قطار سریعالسیر - که انگار با نزدیکتر شدن به مقصد بر سرعتش نیز افزوده خواهد شد - نهتنها مسافری به خود نمیبیند، بلکه همان چند نفری که تا پیش از این، برخی از عزم سفرشان با قطار انتخابات میگفتند، حالا هر چه جلوتر میآییم، معلوم میشود که چندان مصمم نبوده یا اساسا میل و رغبتی برای عزیمت به سوی کارزار انتخابات ۱۴۰۰ ندارند.
این سو از میان چند چهره اصلاحطلبی که فهرستی رنگارنگ از رضا خاتمی تا محمدرضا عارف و از محسن صفاییفراهانی تا محسن هاشمیرفسنجانی و باز از اسحاق جهانگیری تا محمدعلی افشانی را شامل میشد، حالا جز چند نفری باقی نیست و همین دیروز کاندیداتوری برخی گزینهها ازجمله خاتمی، صفاییفراهانی، هاشمی و البته محمدجواد ظریف برای چندمین بار تکذیب شد. آن سوی میدان، اما اوضاع متفاوت است.
سیدابراهیم رییسی و محمدباقر قالیباف روسای قوای قضاییه و مقننه که از ماهها قبل، از آنها به عنوان دو گزینه اصلی جناح راست برای تصاحب کرسی ریاست بر قوه مجریه نام برده شده و البته در چند مقطع این احتمالات رد شده، حالا دوباره به فهرست گمانهزنیها بازگشتهاند و از قضا نام رییسی که برخلاف قالیباف که با سکوت نسبت به این گمانهزنیها به نحوی در راستای تاییدشان گام برمیدارد، دستکم یک مرتبه و البته به طور تلویحی کاندیداتوریاش را تکذیب کرد، حالا دوباره ورد زبان چهرههای سیاسی اصولگراست و هر روز یکی از این جماعت از احتمال ورودش به انتخابات و البته توفیقش در صورت ورود به این عرصه میگویند. همزمان، اما سعید جلیلی که بارها از سوی نزدیکانش به عنوان یکی از کاندیداها شنیدهایم و البته عمدتا تاکید شده که حضورش در انتخابات به نحوی در گروی غیاب رییسی است در این عرصه، بار دیگر به عنوان گزینه مورد نظر طیفی خاص از جناح راست، یعنی پایداریها مطرح شده است.
به جز این ۳ نفر هم میتوان فهرستی بلندبالا از گزینههای دیگر اصولگرا در انتخابات ردیف کرد که یک سر آن را چهرههایی همچون حسین دهقان، محسن رضایی، پرویز فتاح، عزتالله ضرغامی، سعید محمد و رستم قاسمی تشکیل میدهند و سر دیگر آن به چهرههایی، چون علیرضا زاکانی، علی نیکزاد، فریدون عباسی، مهرداد بذرپاش، امیرحسین قاضیزاده هاشمی، محمد قمی، شمسالدین حسینی، محمد مخبر، غلامحسین الهام و البته محمود احمدینژاد میرسد. اسامی این حدود ۴۰ تا ۵۰ نامی که از آنها نوشتیم، اما تا به امروز صرفا در حد گمانهزنیهای رسانهای مطرح بوده و حتی بعضا تحت فشار خبرنگاران و در پی اصرار اصحاب رسانه یا به طور خودخواسته و به اصطلاح خودجوش از رد این احتمال گفتهاند، اما با توجه به پیچیدگیهای رقابت انتخابات و عرف و شکل و حال خاص آن در ایران، نمیتوان هر ردیه را دلیل بر عدم کاندیداتوری تفسیر کرد؛ همان طور که هر اعلام حضور، لزوما بهمعنای این نیست که کاندیدایی به جمع کاندیداها اضافه شده و در مواردی مثلا آن طور که درباره سعید محمد، فرمانده قرارگاه خاتمالانبیا گفته شده، ظاهرا او بیش از آنکه در پی کاندیداتوری برای انتخابات ریاستجمهوری باشد، سعی دارد از فضای حاکم بر انتخابات برای رایزنی با طیفها و احزاب مختلف اصولگرا استفاده کند تا مگر از این فرصت برای رسیدن «بهشت» و شهرداری تهران استفاده کند. در این میان، اما شاید مثلث رییسی، قالیباف و جلیلی قدرتمندترین چهرههای مدنظر اصولگرایان برای انتخابات پیشرو را در خود جای میدهد.
بیشتر بخوانید: نظرسنجیها درباره رقابت رئیسی و قالیباف چه میگویند؟/ نامزد منتخب اصولگرایان کیست؟
مثلثی که چنانچه اشاره شد، دستکم نزدیکان به یکی از اضلاع، حضورش را به حضور یا غیاب ضلع دیگر منوط کردهاند؛ سیدحسین نقویحسینی، رییس ستاد سعید جلیلی در انتخابات ریاستجمهوری ۹۲ طی ماههای گذشته به دفعات از این گفته که اگر رییسی بیاید، جلیلی فارغ از اینکه وارد میدان شده و نامنویسی میکند یا نه، اما محل اجماع اصولگرایان نخواهد بود. همین دیروز، اما حمیدرضا ترقی، عضو ارشد حزب موتلفه اسلامی در رابطه با اطمینان اصولگرایان از کاندیداتوری رییسی به خبرگزاری برنا گفته است: «این گونه نیست! مگر اینکه اصولگرایان بتوانند فشار زیادی بیاورند تا بتوانند، رضایت رییسی را جلب کنند.»
ترقی میگوید: «به هر حال اگر رییسی بخواهد وارد انتخابات ۱۴۰۰ شود، طبیعتا اصولگرایان باید تلاش بسیاری انجام دهند که رهبری را راضی کنند که منع را از روی رییسی برای پذیرش مسوولیت دیگر بردارند؛ بنابراین طبیعی است که کار مشکلی است به هر حال رییسی سرباز نظام است و در هر جایی که وظیفه باشد، خدمت میکند.» این تاکید ترقی بر لزوم تلاش اصولگرایان برای راضی کردن رهبری جهت برداشتن «منع رییسی از پذیرش مسوولیتی به جز ریاست قوه قضاییه، اما در حالی مطرح شده که پیش از این، صرفا به طور تلویحی از این ملاحظه صحبت میشد و جایی صحبت از منع صریح رهبری نبود. جالبتر آنکه همزمان مجلس یازدهم که قالیباف ریاست آن را برعهده دارد، اخیرا در جریان طرح جنجالی اصلاح قانون انتخابات ریاستجمهوری، ملاحظه قانونی استعفا برای انتخابات را از پیش روی رییس و هیات رئییسه مجلس و رییس و اعضای شورای عالی قضایی برداشتند تا گمانهزنیها درباره کاندیداتوری قالیباف و البته رییسی تشدید شود.
همزمان، اما در حالی که مجید متقیفر، سخنگوی جبهه پایداری بدون اشاره به نام هیچ یک از کاندیداها بار دیگر بر مشی و مرام خاص این تشکیلات سیاسی در مواجهه با کاندیداهای انتخاباتی تاکید کرده و گفته که جبهه پایداری در انتخابات ۱۴۰۰ از کسی حمایت خواهد کرد که بالاترین نمره را ضمن رایآوری، در احراز اصلح بودن مطابق شاخصهای انقلابی داشته باشد.» حسین کنعانیمقدم، دیگر چهره اصولگرا از «سعید جلیلی» به عنوان گزینه مدنظر پایداریها نام برده و به باشگاه خبرنگاران جوان گفته است: «سعید جلیلی از افرادی است که بیشتر از بقیه در معرض نامزدی جبهه پایداری برای انتخابات ریاستجمهوری قرار دارد.»
به هر روی اگر چه هنوز برای اظهارنظر قطعی درباره اینکه کدام یک از مسافران پرتعداد قطار اصولگرایان برای انتخابات ۱۴۰۰، سکان هدایت لکوموتیو را به دست میگیرند، بسیار زود، اما به نظر میرسد اگر این قطار - چنانکه شواهد و قرائن نیز چنین مینماید - از روی ریل منتهیالیه راست جناح راست به سوی مقصد حرکت کند، احتمالا لکوموتیورانی جز سعید جلیلی نخواهد داشت؛ البته اگر منع کاندیداتوری رییسی برداشته شود و اصولگرایان آن طور که ترقی گفته، بیش از این برای راضی کردن رهبری تلاش کنند!