رویداد۲۴ علیرضا نجفی: روز جهانی کارگر که هر ساله در اول ماه می برگزار می‌شود، سنتی دیرینه است که پیشینه‌اش به قرن نوزدهم میلادی بازمی‌گردد. قرن نوزدهم قرن گسترش سرمایه‌داری و صنعت بود و کارگران در وضعیت معیشتی بسیار دشواری قرار داشتند. مبارزات کارگری در همین دوره و در اعتراض به نابرابری گسترده آغاز شد و دستاورد‌هایی برای تمام بشریت داشت.
از نیمه قرن نوزدهم کارگران در کشور‌هایی مانند بریتانیا و آمریکا روزانه بیش از ۱۴ ساعت کار می‌کردند. سرمایه‌داران نمی‌خواستند کارگاه‌هایشان تعطیل شوند و لحظه‌ای تولید ثروت متوقف شود، از طرف دیگر حرص ثروت بیشتر آن‌ها را از استخدام کارگران بیشتر و کمتر کردن کار کارگران بازمی‌داشت.
سرمایه‌داری می‌توانست به واسطه وجود لشکر بیکاران، کار دو یا سه انسان را بر عهده یک کارگر بگذارد و حقوق کمتری خرج نیروی کار بکند. اگر هم کارگری این شرایط را نمی‌پذیرفت، به راحتی فرد دیگری جایگزین وی می‌شد چرا که بیکار در کشور بسیار بود و اغلب آن‌ها حاضر بودند با هر میزان از دستمزدی کار کنند.
کارگران برای مقابله با چنین استعماری دست به تشکیل اتحادیه‌های کارگری زدند و اعتصابات سراسری را سامان دادند. در ایالات متحده بنا شده بود که در نتیجه همین اعتراضات ساعات کار از ۱۴ ساعت به ۸ ساعت محدود شود، ولی سرمایه‌داران با وجود قول دولت چنین چیزی را نپذیرفتند و کارگران در واکنش دست به تظاهرات خیابانی زدند.
۱۲۰۰ کارخانه در سراسر کشور تعطیل شد و حدود صد هزار نفر کارگر به خیابان‌ها ریختند. برخورد پلیش با معترضان بسیار خشونت‌آمیز بود و در جریان آن حدود پانزده کارگر کشته شدند و بسیاری بازداشت و زندانی شدند و تعدادی هم حکم اعدام گرفتند. مکان این رخداد‌های شه شیکاگو بود و زمانش اول ماه می‌که باعث شد این تاریخ را درسراسر دنیا به عنوان روز جهانی کارگر بشناسند.
بیشتر بخوانید:تظاهرات زنان روس در هشتم مارس ۱۹۱۷
به گزارش رویداد۲۴ سوسیالیسم به عنوان ایدئولوژی طبقه کارگر در قرن بیستم قدرت گرفت و در تمامی دنیا نفوذ کرد. نفوذ سوسیالسم در اقصی نقاط دنیا باعث شد روز یکم ماه می که از دهه نود قرن نوزدهم دیگر مرتبا گرامی داشته می‌شد، در بیشتر کشور‌های دنیا جشن گرفته شود. اما در برخی کشور‌ها دولت‌های ملی-بورژوایی از ترس قدرت گرفتن طبقه کارگر اجازه برگزاری مراسم روز اول ماه می را نمی‌دادند. در ایران نیز از سال‌های ابتدایی قرن روز کارگر گرامی داشته می‌شد.
در ایران، نخستین مراسم بزرگداشت روز جهانی کارگر در سال ۱۹۲۱ (۱۳۰۰ شمسی) و به ابتکار یک تشکل چپگرا به نام «شورای مرکزی فدراسیون سندیکای کارگری» و در حالی برگزار شد که شمار کارگران شاغل در واحد‌های نوین تولیدی، به استثنای صنعت نفت، بسیار محدود بود و عمدتا به کارگران واحد‌های کوچکی مانند چاپخانه‌ها، کارگاه‌های تولیدی و البته کارکنان بخش دولتی منحصر می‌شد.
برگزاری این مراسم همزمان با انتشار خبر پیروزی اعتصاب کارگران کارخانه نساجی تهران بود، اما شیرینی این خبر دیری نپایید، زیرا گروهی از «چاقوکشان» به مراسم حمله کردند و آن را برهم زدند. الواط یکی از بازو‌های امنیتی حکومت پهلوی بودند و معمولا در اینگونه مراسم استخدام می‌شدند که مراسم را بر هم بزنند. با وجود همه این‌ها گروه‌های چپ روز یکم ماه می را برگزار می‌کردند.
اما قدرت روزافزون چپ در ایران رضاشاه را نگران کرد و از سال ۱۳۱۳ که مرام اشتراکی یا همان کمونیسم در ایران قدغن شد، مراسم روز جهانی کارگر نیز به فراموشی سپرده شد. این خفقان و بستن فضا تا شهریور ۱۳۲۰ و حضور رضاشاه در ایران وجود داشت و با دستگیری و تبعید وی کمتر شد و گروه‌های چپگرا و ترقی‌خواه از دهه بیست دوباره قدرت گرفتند.
دوران گشایش سیاسی و فرهنگی در پهلوی دوم سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ بود که در این دوران محمدرضا پهلوی هنوز به مستبد مطلقه تبدیل نشده بود. در این دوران نسبتا آزاد، شورای متحده مرکزی سندیکا‌های کارگری راهپیمایی‌های عظیمی در روز جهانی کارگر برگزار می‌شد. بنابر گزارش سفارت بریتانیا، شورای مذکور ده‌ها هزار نفر عضو داشت و سازماندهی آن بسیار پیشرو بود.
اما از کودتای ۲۸ مرداد به بعد روز به روز گروه‌های چپگرا محدودتر شدند و پس از انقلاب نیز اعتراضات کارگری معمولا با برخوردهای امنیتی مواجه می‌شود.