رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: آرای باطله در انتخابات ۱۴۰۰ رکورد شکست و در چند شهر نیز بالاترین میزان آرا را داشت. براساس آمار رسمی، ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار رایی که برای انتخابات ریاست جمهوری به صندوق ریخته شده است، باطله است. این رای‌ها شامل رای سفید یا برگه رای‌هایی است که روی آنها جملات و اسامی غیر از نام کاندیدا‌ها نوشته شده است. در این برگه رای‌ها اسامی همچون «عباس بوعذار»، «عیسی آل کثیر» و جملاتی از قبیل «من شوهر می‌خواهم»، «قیمت مرغ منجمد»، «قیمت سکه» و ... نوشته شده بود.
به گفته بسیاری از کارشناسان و جامعه شناسان، افزایش آرا باطله پیامد خطرناکی به همراه دارد که اگر حاکمیت پیام آن را به سرعت دریافت نکند، با چالش‌های بسیار بزرگی مواجه خواهد شد. امان الله قرایی مقدم جامعه‌شناس معتقد است که پیامد این رای‌های باطله که هر دوره بیشتر می‌شود بسیار خطرناک است.
قرایی مقدم به رویداد۲۴ می‌گوید: عملکرد مسئولین در طول ۴۰ سال گذشته و خصوصا بعد از اعتراضات سال ۹۷، رضایت‌بخش نیست و نشان می‌دهد که قول و وعده و شعارها، دیگر جذابیتی ندارد و نشان می‌دهد میزان اقبال مردم به انتخاب رئیس جمهوری شخصیت دوم مملکت بسیار کم شده است. حاکمیت و نظام به جای اینکه جلب اعتماد عمومی مردم را افزایش دهد و به قول جامعه‌شناسان اعتماد عمودی ایجاد کنند، برعکس شده و روزبه روز به کاهش اعتماد عمومی مردم دامن می‌زنند.
او ادامه داد: کاهش اعتماد مردم به نظام پیامد‌های منفی به دنبال دارد. آرا باطله در این انتخابات نزدیک به ۴ میلیون رای بود که نشان می‌دهد بخشی از مردم نسبت به نظام و حاکمیت بی‌اعتماد شده‌اند و نسبت به اقتصاد، اشتغال، معیشت، بیکاری، محدودیت آزادی و ... اعتراض دارند. این مطالبات که جنبه عمومی هم دارد در هیچ دولتی انجام نشده است و همین باعث دلزدگی مردم شده است و جامعه با این رفتار نارضایتی خود را نشان می‌دهد.
این جامعه شناس با بیان اینکه جامعه از سنت‌خواهی به سمت خودمختاری در حال حرکت است، تصریح کرد: جامعه به سمت استفاده از عقل و منطق خود در حال حرکت است. جوامع به سه دسته سنت‌خواه، جوامع دنباله‌رو و جوامع خودمختارتقسیم می‌شوند. به نظر من اکنون جامعه ایران به سمت خودمختاری در حال حرکت است و از عقل و برداشت و هوش خود پیروی می‌کند و سنت‌ها و ریش سفیدی‌ها دیگر معنایی ندارد و دنباله‌روی دیگر معنایی ندارد که مردم بخواهند از فردی دنباله‌روی کنند. این نوع رای دادن به حاکمیت این پیام را می‌دهد که دیگر نمی‌توانید سر ما شیره بمالید. نسل جدید و جوان ما دیگر هر رفتاری را تحمل نمی‌کند و با رای باطله می‌گوید که به شما اعتماد نداریم.
بیشتر بخوانید: آرای باطله ؛ بیان اعتراضات سیاسی مردم یا شوخی با انتخابات؟
قرائی مقدم با اشاره به اینکه جامعه به سمت همبستگی درونی در حال حرکت است، گفت: حاکمیت باید مسائل را ریشه‌یابی کند و باید بداند اگر این کار را انجام ندهد در انتخابات دوره بعدی وضع به مراتب بدتر خواهد شد. برخی در رای باطله روحیه طنزپردازی خود را نشان دادند و جملات طنز آمیزی نوشتند، ولی برخی دیگر جملاتی در خصوص وضعیت اقتصادی نوشتند. همه اینها دغدغه مردم را نشان می‌دهد چه طنز چه غیر طنز. مهمترین معضل جامعه ما بیکاری است و جاکمیت باید به این مسائل بپردازد. رئیسی گفته است تا پایان این دوره ۴ میلیون شغل ایجاد میکنیم! خب چگونه؟ مطمئنم نمی‌توانند چنین کاری انجام دهند. چرا وعده‌های این چنینی می‌دهند؟ تورم اکنون بالای ۴۰ درصد است یعنی کسی که تا دیروز می‌توانست مرغ بخرد امروز دیگر نمی‌تواند. خب به چه چیزی رای بدهند؟ برخی به دلیل برخی از محافظه‌کاری‌ها مجبور به رای دادن هستند، اما روی برگه رای به جای نام کاندیدا، اعتراض خود را می‌نویسند، هرکسی به نحوی.
وی ادامه داد: مردم از شرایط ناراضی هستند و بخشی از آنها می‌گویند حکومت‌ها هیچ گاه با مردم نبودند. نظارت استصوابی خطر است و یکی از دلایل سقوط حکومت‌ها بوده است. اگر در طول تاریخ را نگاه کنید از زمان قاجار روال به همین صورت بوده و در دوران شاه نیز آن را در رفتار‌ها با مصدق دیدیم. آنها سقوط کردند، زیرا حکومت‌های مردمی نبودند؛ نظام فعلی هم به همین شکل است، مردم می‌گویند برخی مسئولین در برج نشسته‌اند و از درد مردم خبر ندارند که مرغ را باید با چه قیمتی بخرند. کدام یک درد مردم را دیدند؟ درد مردم درد گرسنگی است. آنها روی نفت خوابیده‌اند چرا باید آنقدر فقیر باشند که یا در جوی بخوابند یا در گور؟
قرایی مقدم می‌گوید: این ۴ میلیون رای باطله یک پیام دارد و آنهم روی‌برگردان مردم از حاکمیت است. این اتفاق یک واکنش منفی و خطرناک است که باید جدی گرفته شود. متاسفانه وقتی در جامعه یک پدیده‌ای شروع می‌شود، مسری است و روز به روز زیادتر خواهد شد. در دوره‌های قبل رای باطله بود، اما نه به این میزان! هر دوره بیشت رمی‌شود و به نوعی روح جمعی پیدا می‌کند و یک همبستگی اجتماعی علیه حاکمیت ایجاد می‌کند.
این جامعه شناس با بیان اینکه اگر مسئولان می‌خواهند نظام ادامه پیدا کند باید به آرای باطله و پیامی که دارد توجه کنند، تصریح کرد: مسئولان به این پیام‌ها اعم از رای باطله و آن بخش از مردمی که در انتخابات شرکت نکردند گوش بدهند، اگر پشت گوش بیندازند قطعا تبعات سخت و خطرناکی به همراه خواهد داشت. اینکه رئیسی ۱۸ میلیون رای می‌آورد یک پیام دارد، آنهم در حالی که روحانی ۲۴ میلیون رای آورده بود. این نشان دهنده اعتراض مردم است که اعتراض خود را با رای باطله و عدم مشارکت نشان می‌دهند. این اتفاق بیشتر توسط نسل جوان که نسل آگاه‌تری هم است رخ می‌دهد؛ مخصوصا نسل جوان که آگاه‌تر است. در ۴ سال آینده وضعیت به مراتب خطرناک‌تر خواهد شد اگر همین امروز به فکر حل این مشکل و شنیدن صدای معترضان نباشیم و ممکن است شاهد فروپاشی باشیم.