رویداد۲۴ جهان در بیش از دو سال گذشته با بیماری مرموز کرونا دست و پنجه نرم میکند. روزانه آمار مبتلایان و قربانیان در اثر ابتلا به این بیماری و همچنین آمار واکسیناسیون در سراسر جهان منتشر میشود؛ با این وجود ابعاد این ویروس تا اندازه ای ناشناخته است و برآورد اطلاعات دقیق و درست ناشی از پیامدهای آن تا حدی دشوار و پیچیده است که در آمار نهایی قربانیان این ویروس تردید وجود دارد. از طرفی برخی از کشورها از ارائه آمار دقیق نیز امتناع میکنند.
بر اساس آمارهای منتشر شده در سایت «ورلد میتر» که به صورت روزانه نرخ ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا در همه کشورهای جهان را به روز میکند، تا تاریخ امروز (۱۲ شهریور ۱۴۰۰)، ۲۱۹ میلیون نفر در جهان به کرونا مبتلا شدهاند و بیش از ۴.۵ میلیون نفر جان خود را در اثر ابتلا به این ویروس از دست دادهاند. اما گزارش نشریه اکونومیست نشان میدهد این آمار دچار اشکالات جدی است و احتمالا نرخ مرگ و میر در بهترین حالت سه برابر آمارهای رسمی اعلام شده است.
بیشتر بخوانید: نوبت دومیهای بیواکسن/ صف انتظار دریافت واکسن سینوفارم طولانیتر میشود؟
پاسخ به این سوال بستگی به آماری دارد که هم اکنون در دسترس است. افراد زیادی در اثر ابتلا به ویروس سارس-کوید-۲ جانشان را از دست دادهاند، اما در شمار کشتههای رسمی نامشان دیده نمیشود. بسیاری دیگر هم جانشان را در اثر کرونا از دست دادهاند، اما بیماریهای زمینهای دیگری هم داشتهاند که شاید در همان بازه زمانی مشابه عمرشان به پایان میرسیده. برخی دیگر هم به طور غیر مستقیم در اثر کرونا جانشان را از دست دادهاند چرا که بیماریشان قابل پیشگیری بوده اما بیمارستانها پر از بیمار کرونایی بوده و امکان پذیرش آنها را نداشتهاند.
دلیل اینکه ما ارزیابی محدودی از تعداد کشتههای کرونا داریم همین مرگهای شمارش نشده در سراسر جهان است.
نشریه اکونومیست در گزارشی نوشته از بین ۱۵۶ کشور جهان که درگیر کرونا هستند تنها آمار ۸۴ کشور در دسترس است. برخی کشورها به ندرت آمارشان را به روز میکنند و برخی اساسا در یک سال و نیم گذشته تنها یک بار آمار خود را اعلام کردهاند.
برای پر کردن این خلاها، نشریه اکونومیست یک مدل یادگیری ماشین یا همان ماشین لرنینگ ارائه کرده و به وسیله آن مرگ و میر اضافی در هر کشور را در هر روز و از زمان شروع همهگیری ارزیابی کرده است. این اطلاعات بر اساس دادههای رسمی مرگ و میر بیش ار ۱۰۰ شاخص آماری دیگر به دست آمده.
این نشریه در نهایت با استفاده از متد گفته شده به این نتیجه رسیده که مرگ میر ناشی از کرونا بسیار بیشتر از تعدادی است که به صورت رسمی اعلام شده.
اکونومیست مدعی شده برای مثال در روسیه تعداد کشتههای کرونا بسیار بالاتر از عدد اعلامی بوده و این کشور به شدت از کووید-۱۹ خسارت دیده است.
نحوه محسابه هم تفاوت بین کشورها در مقیاس و فروانی آزمایش کروناست که همراه با شدت بیماری در این کشورها آمار رسمی اعلام شده را به چالش میکشد. در مواردی هم آمار اعلام شده از نرم نرخ مرگ و میر قبل از کرونا پایینتر بوده که شاید در برخی موارد به دلیل تعییر سبک زندگی و جلوگیری از ابتلا به بیماریهای دیگر مانند آنفولانزا بوده باشد.
به گزارش نشریه اکونومیست، آمارهای روسیه به گونهای است که مخاطب فکر میکند این کشور به خوبی موفق شده مرگ و میر ناشی از کرونا را کنترل کند، اما تعداد کل مرگ و میرها در این کشور نشان میدهد برعکس، روسیه به شدت از کرونا آسیب دیده است.
از سوی دیگر بر اساس این گزارش آمار مرگ و میر هند چندین میلیون نفر برآورد شده در حالی که این کشور آمار را چند صد هزار نفر اعلام کرده است.
یکی دیگر از شاخصهایی که اکونومیست برای برآورد نرخ واقعی مرگ و میر کرونا به کار برده، درصدگیری بین تعداد مبتلایان و تعداد کشتههاست. ویروس کرونا در افراد مسن بسیار کشندهتر از افراد جوان است و در نتیجه آمار مرگ و میر باید نسبت مستقیمی با ساختار سنی جمعیت کشورها داشته باشد. در نتیجه نرخ مرگ و میر کرونا در کشورهای مسن باید بالاتر از کشورهایی با ساختار سنی جمعیت پایینتر باشد.
یکی دیگر از شاخصهای تعیین نرخ واقعی مرگ و میر در جهان، استاندارد درمان در کشورهاست. در کشورهایی که شرایط بهداشتی و پزشکی بهتری دارند، مرگ و میر ناشی از کرونا هم به طبع پایینتر است.
اکونومیست اعتراف کرده در دادههایش قادر نبوده نرخ واکسیناسیون و تاثیر آن بر کاهش مرگ و میر را هم به عنوان یک متغییر دخیل کند. این در حالی است که مطالعات ثابت کرده نرخ مرگ و میر و ابتلا در سال ۲۰۲۱ در کشورهایی با واکسیناسیون بالاتر بسیار پایین آمده است.
در متد این نشریه اطلاعات مربوط به شیوع سویههای جدید کرونا که درجات مخالفی از ابتلا را به دنبال داشتهاند را نیز در بر نگرفته است. با همه این نواقص، اکونومیست تخمین تعداد واقعی مبتلایان و کشتههای ناشی ار کرونا را از یک نقطه قابل قبول آغاز کرده و این اتفاق خوبی است.