رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: دره پنجشیر دره پنجشیر در ۱۲۰ کیلومتری شمال شرقی کابل تنها ولایت در افغانستان است که هنوز به دست طالبان نیفتاده و اهالی این منطقه به رهبری احمدمسعود حاضر به تسلیم شدن نیستند. درگیری‌ها با طالبان در مرز‌های این منطقه همچنان ادامه دارد و براساس آخرین خبرها، تاکنون ۱۱۵ نفر از نیروهای طالبان در این درگیری‌ها کشته شدند.
نیروهای پنجشیر اعلام کرده‌اند حاضر به مذاکره و صلح با نیروهای طالبان هستند، اما اگر طالبان بخواهند با درگیری وارد این شهر شوند، تا آخرین قطره خون مقاومت می‌کنند. آخرین خبرها حاکی است که اهالی پنجشیر از زن و مرد تا کودکان، همگی مسلح شده و آماده به مقاومت هستند.
بیشتربخوانید: بعد از احیای طالبان، افراطی‌گری اسلامی به کجا خواهد رسید؟
فهیم دشتی، سخنگوی جبهه مقاومت پنجشیر می‌گوید بیش از ۳۰ نفر از نیروهای طالبان اسیر و بیش از ۲۰۰ نفر از آنها نیز مجروح شده‌اند. با این حال، اما طالبان اعلام کرده که هنوز به دره پنجشیر حمله نکرده است و تلاش برای حل مسالمت آمیز این موضوع نیز شکست خورده است.
احمد مسعود رهبر دره پنجشیر نیز به تازگی اعلام کرده در این منطقه با کمبود سلاح مواجه هستند. او گفته بود: «من در کشورم و در سنگرم در دره پنجشیر هستم، دو گروه از نظر نظامی با ما همکاری می‌کنند، نخست کارمندان حکومتی و کارکنان نیروهای مسلح که خود را به دره پنجشیر رسانده‌اند و دوم شبه نظامیان و گروه‌های مقاومت که یا از قبل در این محل بوده اند و یا به تازگی به ما پیوسته‌اند.»
پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان آخرین وضعیت مقاومت در دره پنجشیر و میزان تاب‌آوری آنها را بررسی کرده است. او به رویداد۲۴ می‌گوید: مذاکرات صلح میان طالبان و رهبران پنجشیر با شکست روبرو شد و طالبان حملات خود را سریعا به مناطق پنجشیر آغاز کردند. پنجشیر ۴ گذرگاه ورودی دارد و هر ۴ گذرگاه را طالبان محاصره کرده است و به معنای کلی این استان اکنون در محاصره کامل طالبان قرار گرفته است. اگر طالبان بخواهد وارد پنجشیر شود ضربه پذیر خواهد بود و از آن طرف هم اگر نیروهای پنجشیر بخواهند خارج از پنجشیر وارد جنگ شوند هم ضربه پذیر خواهند بود.
وی ادامه داد: در یکی از گذرگاه‌ها درگیری میان طالبان و نیروهای مقاومت پنجشیر رخ داد که بنا برخبر‌ها طالبان متحمل خسارت سنگینی شده و مجبور به عقب‌نشینی شده است. اما طالبان نیروهای بسیاری را به دره پنجشیر ارسال کرده و اگر حمایت‌های جدی از نیروهای پنجشیر نشود، واقعیت این است که پنجشیر به تنهایی قادر به دفاع در مقابل طالبان نیستند. البته نیروهای مقاومت می‌توانند تا مدت‌ها در این منطقه دفاع کنند، به دلیل موقعیت سخت جغرافیایی که پنجشیر دارد، طالبان به راحتی نمی‌تواند وارد آن شود، اما در محاصره قرار دادن آنجا سخت است، زمستان نزدیک است و ممکن است مردم از لحاظ دارویی، غذا و سوخت دچار مشکل شوند.
ملازهی با بیان اینکه موقعیت پنجشیر پیچیده است، گفت: هیچ نیرویی از پنجشیر حمایت نمی‌کند و همه طرف‌هایی که انتظار می‌رفت از آنها حمایت کنند به سمت طالبان رفته‌اند. انتظار می‌رفت ایران از جبهه مقاومت حمایت کند، اما در حال خوش و بش با طالبان است. از سوی دیگر کشور‌هایی همچون چین که از وضعیت مرزهایشان نگرانی دارند، برای همین فعلا سکوت کرده‌اند و کشورهای غربی نیز تعاملاتی با طالبان داشتند و بعید است از پنجشیر حمایت کنند. اما پنجشیری‌ها از زن و مرد و پیر و کودک سلاح به دست گرفته‌اند و مدعی هستند تا آخرین نفس می‌جنگند. این محاصره، اما در ماه‌های آینده زندگی را برای مردم این منطقه سخت می‌کند.
ملازهی می‌گوید: طالبان از پشتون‌ها هستند و انتظار می‌رود پشتون‌هایی که از طالبان ناراضی هستند، به همراه هزاره‌ها، ازبکها و تاجیک‌ها، بخواهند قیام مسلحانه‌ای شکل دهند، در این صورت طالبان تحت فشار بیشتری قرار خواهند گرفت و حاضر به مصالحه خواهند شد.
این کارشناس افغانستان با اشاره به اینکه جمعیت زیادی در پنجشیر نیست و کوچکترین ولایت افغانستان است، یادآور شد: این منطقه کوهستانی است و امکان مقاومت وجود دارد، اما اینکه بخواهند از آن منطقه خارج شوند و با طالبان درگیر شوند، بسیار کم است. پسر ژنرال دوستم به آن منطقه رفته است، اما فعلا مشخص نیست که به صورت دقیق چه تعداد از افراد دولتی و نظامی به آنها ملحق شده‌اند. احمد مسعود معتقد است که به اندازه کافی ذخیره کرده‌اند و منطقه مسلح است، اما اولین مقاومت جدی که در مقابل طالبان در حال شکل گرفتن است و همین ممکن است سایر ولایات را تحریک کند و اگر این اتفاق رخ دهد، یک مقاومت جمعی ایجاد خواهد شد که نتیجه آن یک جنگ داخلی خواهد بود؛ نتیجه جنگ داخلی هم به تجزیه سرزمین افغانستان منتهی خواهد شد.
ملازهی معتقد است مقاومت نیروهای پنجشیر به میزان دارو، مواد غذایی، سلاح و سوختی که دارند بستگی دارد، همه این مواد از خارج از پنجشیر وارد می‌شود و اگر این موارد در منطقه تمام شود ممکن است تسلیم شوند. البته در پنجشیر کشاورزی خوبی وجود دارد، اما اینکه بخواهند به تنهایی در مقابل تهاجم طالب‌ها مقاومت کنند، سخت است. البته نیروهای مقاومت انگیزه کافی دارند و تصمیم خود را برای مقابله هم گرفته‌اند. در شرایط موجود دو احتمال برای مقاومت بیشتر نیروهای پنجشیر وجود دارد، ابتدا اینکه کشورهای دیگر به پنجشیری‌ها از راه هوایی به آنها کمک برسانند، زیرا یک فرودگاه در آنجا وجود دارد، اگر این اتفاق رخ دهد، ممکن است وضعیت پنجشیر خوب شود، اما مسئله دوم مسئله قیام است که این قیام گسترش پیدا کند. اگر در مناطقی که مخالف طالبان هستند، قیام کنند، در آن زمان طالبان ممکن است ساختار قدرت را تغییر دهند، اما اگر پنجشیر را به دست بگیرند، دیگر افغانستان به طور کامل در دست طالب‌ها خواهد بود.
این فعال سیاسی به احتمال کمک کشور‌هایی همچون ازبکستان و تاجیکستان به پنجشیر گفت: این کشورها، ممکن است حمایت کنند، زیرا مرز مشترک هم دارند و خطر برای آنها نیز وجود دارند، اما به نظر می‌رسد منتظر هستند تا موضع روس‌ها را ببینند. زیرا موضع روسیه در این شرایط اهمیت دارد و اگر پوتین حاضر به حمایت از پنجشیر شود، معادلات در این منطقه تغییر خواهد کرد. کشور‌هایی مانند ازبکستان و تاجیکستان کشورهای فقیری هستند و اینگونه نیست که سلاح زیادی در اختیار داشته باشند، پول هم ندارند بخواهند از جای دیگری خرید کنند، روسیه سلاح در اختیار دارد و تاکنون هم از طالبان حمایت کرده اند و نمی‌توان به روسیه اعتماد کرد.